بهار گردوچینی در پاییز شهمیرزاد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز سمنان،️  شهر شهمیرزاد و مناطق کوهپایه‌های البرز جنوبی در شهرستان مهدیشهر، مهد گردو ارقام بومی پوست کاغذی، نیم پوست و سوزنی با قدمت حدود ۳ هزار ساله است که معمولا در فصل برداشت از ۲۰ شهریور تا اواخر مهر ماه، مقصد گردشگران جهت خرید محصول تازه خوری و آشنایی با فرهنگ دیرینه " خُوزرُونی " در زبان محلی به معنای گردو چینی یا اصطلاح معروف " گردو پایین کردن " است.
چون بسیاری از درختان گردو کهنسال شهمیرزاد دارای قباله نامه جداگانه و حتی جزء مهریه بانوان بوده و به میخ طلا معروف است و امکان دارد که یک درخت متعلق به فردی در معابر و کوچه باغ‌ها و حتی در زمین، ملک یا خانه فرد دیگری قرار داشته باشد در فرهنگ‌های اصیل گردو چینی در شهمیرزاد که همچنان تداوم دارد از محصول یک درخت گردو علاوه بر صاحب درخت، مالک زمین، گردوچین و گردو جمع کن هم سهم دارند و عموما در فرآیند برداشت، مبلغ مالی رد و بدل نمی‌شود و بقول محلی‌ها مزد کار خود گردوست.
همچنین در آداب و رسوم فصل برداشت گردو در شهمیرزاد صاحب درخت، هنگام جمع آوری محصول بخشی از گردو‌ها را از شاخه‌های در دسترس و یا گوشه و کنار معابر عمدا نمی‌چیند و برنمی دارد تا عابران و رهگذران و کودکان هم از آن محصول استفاده کنند که در زبان محلی به آن " وَچِکوو" می‌گویند.
به دلیل ارتفاع بالای درختان رقم بومی داخل شهر شهمیرزاد و لزوم مهارت ویژه جهت صعود و تکنیک خاص گردوچینی بدون ضربه زدن به شاخه ها، افرادی در شهمیرزاد به " خُوزرُون " معروف هستند که با آموزش‌های تجربی عموما خانوادگی و با چوب‌های بلند خاصی در پاییز بعنوان شغل فصلی به این کار اقدام می‌کنند که بسیار مورد احترام مردم هستند
در شهمیرزاد و مناطق اطراف هم اکنون دو نوع باغ گردو سنتی داخل شهر با محصول درختان مرتفع ارقام بومی برای بازار تازه خوری و مجتمع‌های وسیع تولید تجاری با درختان کوتاه و پر محصول با ارقام پیوندی، اصلاح نژاد شده و مقاوم داخلی و وارداتی وجود دارد که اکثر خانواده‌های اصیل یا از درخت‌های محلی سهم و ارث دارند و یا عضو تعاونی مجتمع‌ها هستند و از ارکان کسب درآمد و معیشت آنان محسوب می‌شود.
از حدود ۳۶۰۰ هکتار باغ گردو در استان سمنان، افزون بر ۱۸۰۰ هکتار در شهمیرزاد و مناطق شمالی شهرستان مهدیشهر وجود دارد و از ۷۵۰۰ تن ظرفیت سالانه تولید، به دلیل عواملی نظیر؛ تغییر اقلیم، سرمای بهاره، ارقام غیر مقاوم، انجام نشدن اصولی مراحل داشت و برداشت، کم آبی، حدود ۶ هزار تن برداشت محصول با پوست خشک در سالجاری برآورد شده است.