استحصال ۳۳ درصد گاز دنیا با استفاده از فناوری‌های پیشرفته

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما، امید شاکری امروز در آیین گشایش سومین همایش پتروتک با اشاره به مدیریت مطلوب سوخت زمستانی از سوی وزارت نفت اظهار کرد: امروز، روز مهندسی و بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی است و مهندسی در توسعه پایدار و گذار از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر نقش مهمی دارد.

وی با اشاره به اینکه با توجه به نقش مهندسان در پیشرفت کشور، موضوعات مرتبط با انرژی و رشد جمعیت مورد بررسی قرار گرفته است، افزود: طبق گزارش‌ها، مصرف انرژی از سال ۱۹۵۰ به بعد به‌طور چشمگیری افزایش یافته و در سال ۲۰۱۰، جمعیت جهان نسبت به سال ۱۸۵۰ پنج برابر شده است.

معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت ادامه داد: از سال ۱۹۷۵ به بعد، افزایش مصرف انرژی تأثیرات زیست‌محیطی خود را نشان داده و این موضوع سبب شده است کشورها به‌دنبال تغییر مسیر از سوخت‌های فسیلی سنتی به سمت انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر باشند.

مقابله با تغییرات آب‌وهوایی با ایجاد سیستم انرژی پایدار

شاکری با بیان اینکه هدف اصلی این گذار، مقابله با تغییرات آب‌وهوایی و ایجاد یک سیستم انرژی پایدار در کره زمین است، اظهار کرد: عوامل متعددی برای تحقق این هدف ضروری هستند، ازجمله می‌توان به توسعه فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی، خودروهای برقی، پذیرش فناوری‌های جدید از سوی جوامع، توسعه زیرساخت‌های مرتبط با هیدروژن و توزیع انرژی اشاره کرد.

وی تصریح کرد: بر اساس گزارش‌های بین‌المللی، آینده انرژی جهان به سمت کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی پیش می‌رود، هرچند این منابع همچنان نقش محدودی در تأمین انرژی خواهند داشت. سال ۲۰۱۳، مؤسسه مرکزی مدیریت، که از مؤسسات برجسته بین‌المللی محسوب می‌شود، گزارشی درباره فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی و تأثیرات آن منتشر کرد که نشان‌دهنده اهمیت نوآوری‌های فناورانه در مسیر دستیابی به انرژی پایدار است.

معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت با اشاره به اینکه کشورهای پیشرفته در حال تدوین برنامه‌های راهبردی برای استفاده از فناوری‌های نوین انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی هستند، گفت: این تغییرات در راستای حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار جهانی انجام می‌شود و مهندسان در این مسیر نقش کلیدی ایفا خواهند کرد.

شاکری با بیان اینکه در سال ۲۰۲۵ فناوری‌های پیشرفته در حوزه نفت و گاز، که در سال ۲۰۱۳ پیش‌بینی شده بود تأثیر بسزایی در آینده دنیا خواهند داشت و همچنان به روند رو به رشد خود ادامه می‌دهند، گفت: در آن زمان، مؤسسه‌های خارجی پیش‌بینی کرده بودند که ارزش بازار این فناوری‌ها بین ۱۴ تا ۳۳ تریلیون دلار خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه امروز ارزش بازار فناوری‌های پیشرفته در اکتشاف و استحصال نفت به ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار رسیده است، اظهار کرد: نفت اضافی که با استفاده از فناوری‌های حفاری هیدرولیک و مانیتورینگ مایکروسافت تولید شده، ۶.۲ میلیارد بشکه افزایش یافته است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال ۲۰۴۰ ، ۳۳ درصد گاز دنیا از فناوری‌های پیشرفته از محل شیل‌های گازی به‌دست می‌آید، در حالی که در آمریکای شمالی این مقدار به ۸۰ درصد می‌رسید. تأثیرات انقلاب فناوری در حوزه نفت و گاز بر بازارهای جهانی محسوس است.

معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت ادامه داد: برخی تحلیل‌گران معتقدند آمریکا، روسیه و اوکراین را وارد جنگ کرد تا بتواند روسیه را از بازار گاز اروپا خارج کند، از سوی دیگر تغییرات اقلیمی و دیجیتالی‌ شدن جهان نیز از دیگر چالش‌هایی هستند که با آنها مواجه هستیم.

موفقیت ایران در ساخت کاتالیست‌های نفت و گاز

شاکری با بیان اینکه صنعت نفت ایران با چالش‌هایی از جمله افت تولید میدان‌های نفت و گاز، تحریم‌ها، کمبود منابع مالی و سرمایه‌گذاری و دسترسی به فناوری پیشرفته مواجه است، تصریح کرد: ایران با داشتن ۱۰ درصد ذخایر نفت جهان و ظرفیت تولید روزانه ۶ میلیون بشکه نفت، بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت و گاز در مجموع جهانی محسوب می‌شود.

وی افزود: برای دستیابی به اهداف برنامه هفتم، نیاز به سرمایه‌گذاری‌ ۱۵۰ میلیارد دلاری در بخش بالادست و پایین‌دستی است. شرکت‌های ایرانی در سال‌های اخیر در حوزه فناوری و نوآوری در صنعت نفت دستاوردهای زیادی از جمله ساخت پمپ‌های چندفازی و مبدل‌های تجهیزات با فناوری بالا که سبب کاهش وابستگی به واردات شده‌اند.

معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت افزود: در حوزه کاتالیست نیز موفقیت‌های بزرگی به‌دست آمده و همکاری‌های مؤثری با دانشگاه‌ها و صنعت نفت برقرار شده است.

تقویت زنجیره فناوری در صنعت نفت؛ راهکاری برای توسعه پایدار

شاکری گفت: در راستای توسعه فناورانه و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های داخلی، استفاده از رویکردهای نوین در حوزه تحقیق و توسعه و بهره‌گیری از فناوری‌های بومی ضروری است.

وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری مؤثر و کارآمد نیازمند نگرشی عمیق به فرآیندهای توسعه فناورانه است، اظهار کرد: در مراحل ابتدایی، تحقیقات و توسعه نقش کلیدی ایفا می‌کنند، اما در مواجهه با فناوری‌های بالغ، باید بر بومی‌سازی و توسعه دانش فنی تمرکز کرد.

معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت افزود: نمونه‌ای از این رویکرد در طرح ملی خط انتقال به نمایش گذاشته شد؛ جایی که توسعه فناوری به‌عنوان بخشی از فرآیند اجرایی مدنظر قرار گرفت.

بهره‌گیری از اکوسیستم فناوری برای توسعه میدان نفتی آزادگان

شاکری با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین ابزارهای تحقق این هدف، پیوست فناوری است که در گذشته برای انتقال دانش فنی از شرکت‌های خارجی به شرکت‌های ایرانی در قراردادهای بین‌المللی پیش‌بینی شده بود، گفت: هرچند این فرآیند به‌طور کامل اجرا نشد، اما همچنان ظرفیت‌های قابل توجهی برای بومی‌سازی فناوری وجود دارد. قرار گرفتن واحدهای پژوهشی در کنار بخش‌های مهندسی و عملیاتی می‌تواند امکان بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی و توسعه فناوری در پروژه‌های بزرگ را فراهم سازد.

وی ادامه داد: در همین راستا، شورای اقتصاد در مصوبه خود برای توسعه میدان نفتی آزادگان، بر لزوم بهره‌گیری از اکوسیستم فناوری تأکید کرده است. یکی دیگر از سازوکارهای مورد استفاده، مدل «بار اول» است که تاکنون نزدیک به ۱۸۰ میلیون دلار قرارداد را به تولیدکنندگان داخلی اختصاص داده است. این مدل، هم‌رسانی عرضه و تقاضای فناوری را تسهیل کرده و از طریق پنل‌های تخصصی، دسترسی به اطلاعات، مقررات خرید، بیمه و کیفیت کالا را ممکن می‌کند.

معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت تصریح کرد: همچنان چالش‌هایی در مسیر توسعه فناوری وجود دارد. بسیاری از شرکت‌های توانمند داخلی به دلیل کوچک بودن، نیازمند تجمیع و همکاری برای ایجاد یک سطح بالاتر از توانمندی هستند. در بازنگری نظام‌نامه پژوهش نفت در سال ۱۳۹۶، تأکید بر ایجاد یک اکوسیستم منسجم بین وزارت نفت، شرکت‌های ملی، دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و شرکت‌های خدماتی و سازنده تجهیزات شد که این همکاری به زنجیره‌ای منسجم منتهی می‌شود که افزون بر توسعه فناوری، امکان بومی‌سازی تجهیزات اختصاصی صنعت نفت را نیز فراهم می‌کند.

راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری نفت و گاز 

شاکری با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، گام‌های مهمی در این مسیر برداشته شده و صندوق پژوهش و فناوری نفت و گاز راه‌اندازی شده است، افزود: با وجود این، برای تکمیل این زنجیره، همکاری‌های فناورانه باید در قالب یک شبکه منسجم شکل بگیرد. ایجاد بستر مناسب برای جذب فناوری، هم‌افزایی بین شرکت‌های توسعه‌دهنده و عرضه‌کننده فناوری و بهره‌گیری از توان داخلی، می‌تواند به افزایش ضریب بازیافت در میدان‌های نفت و گاز، توسعه اشتغال مفید، صدور خدمات فنی و مهندسی و افزایش درآمد ملی منجر شود.

وی بیان کرد: تحقق این اهداف نیازمند تعامل و همکاری گسترده میان بخش‌های مختلف صنعت نفت است تا با ایجاد ظرفیت‌های جدید، زمینه رشد و شکوفایی فناوری‌های بومی در این صنعت راهبردی فراهم شود.