پخش زنده
امروز: -
تحول در نظام آموزشی با کاهش حافظه‌محوری دانش آموزان
وزیر آموزش و پرورش گفت: در راستای ارتقاء کیفیت آموزش و تربیت، برنامه درسی جدیدی با محوریت کنشگری دانش‌آموزان و کاهش تمرکز بر حافظه‌محوری طراحی شده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، گفتگوی ویژه خبری جمعه شب رسانه ملی با موضوع "تعلیم و تربیت در مسیر تحول" با حضور علیرضا کاظمی وزیر آموزش و پرورش برگزار شد. متن کامل این گفت‌و‌گو به شرح زیر است:
مجری: همانطور که در تقویم هم نامگذاری شده ۱۲ اردیبهشت سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری روز معلم نامگذاری شده و ما هم به بهانه روز معلم میزبان وزیر محترم آموزش و پرورش آقای دکتر علیرضا کاظمی هستیم. آقای کاظمی تبریک ویژه
کاظمی: من هم خیلی خوشحالم که در روز معلم امروز این توفیق نصیبم شد که به عنوان خادم جامعه معلمین عزیز در جای جای نظام جمهوری اسلامی ایران از قاب تلویزیون بتوانم گفتگویی با معلمان عزیز داشته باشم و از خدمات ارزشمندشان تجلیل کنم و تشکر و قدردانی داشته باشم؛ لذا ادای احترام می‌کنم به همه جامعه معلمینی که امروز در دورترین نقاط و جغرافیای این کشور دارند مشغول سخت‌ترین کار یعنی تعلیم و تربیت هستند و دست یکایک معلمان عزیز را می‌بوسم، هفته کرامت را هم که به هر حال مقارن شده با این ایام به فال نیک می‌گیریم و ولادت با سعادت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیه و روز دختر را به همه دختران سرزمینم و مردم عزیز تبریک عرض می‌کنم و همینطور پیشاپیش ولادت با سعادت امام رئوف و مهربانمان آقا علی بن موسی الرضا (ع) را که به هر حال ولی نعمت ما ایرانیان هستند را تبریک عرض می‌کنم و تشکر ویژه هم می‌کنم از اینکه این فرصت مهیا شد تا گفتگویی داشته باشیم با شما در مورد مسائل آموزش و پرورش.
سوال: آقای وزیر شما هم دانش آموزی کردید هم مدیریتی داشتید در بخش‌های مختلف آموزش و پرورش و حالا وزیر آموزش و پرورش هستید کدام معلمتان را یادتان هست نه به واسطه موضوعات درسی به واسطه درس اخلاقی که داد و شما در این مسیر قرار گرفتید؟
کاظمی: دوران ابتدایی را در اسدآباد در شهرستان بیرجند که آن زمان البته استان خراسان بزرگ بود و الان خراسان جنوبی است تحصیل کرده‌ام و تقریباً راهنمایی را هم یک بخشی را در آنجا گذرانده‌ام. واقعاً وقتی الان برمی‌گردم و مرور می‌کنم جلوه‌های نابی از معلمین خودم به خاطر دارم و از هر کدامشان درسی گرفتم وقتی برمی‌گردم معلم پایه اولم الان واقعاً یادم است زحمات و تلاش‌هایش و سختی‌هایش.
سوال: خاطرتان هست فامیلیشان را؟
کاظمی: بله سرکار خانم بیکی بودند که الان نمی‌دانم در قید حیات هستندیا خیر. اگر در قید حیات هستند انشاالله سالم باشند اگر هم نه خیلی واقعاً برایم خاطره انگیز بود، همینطور در دوران راهنمایی آن زمان معلمان خیلی خوبی داشتیم در دوران متوسطه هر کدامشان بر ابعاد مختلفی از زندگی ما تاثیر گذاشتند.
سوال: و دارید شاگردی که الان به عنوان همکار در بخشی با شما همراه باشد یا نه در حوزه دیگری از افتخار آفرینی اش حظ و لذت ببرید؟
کاظمی: بله دورانی که معلمی کردم در شهر باخرز که الان شهر است که بخش کوچکی بود معلم بودم. در سال ۱۳۷۳ خاطرات بسیار خوبی از دانش آموزان خودم در آن دوران دارم و حتی در مشهد هم که مختلف متوسطه اول یا راهنمایی و دبیرستان درس دادم، دانش آموزان من الان هم معلم هستند و بهشون افتخار می‌کنم، در کنار من هستند و هم چهره‌های علمی و سرشناسی در حوزه‌های مختلف کشور الان مشغول فعالیت هستند. مدیر هستند، چهره‌های علمی خلاقانه دارند در بخش‌های مختلف خدمت می‌کنند. این محصول کار آموزش و پرورش است، آدم لذت می‌برد واقعاً.
سوال: آقای وزیر گزارشی که دیدیم مدارس تک دانش آموزی معلمانی که در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران حتی برای تحصیل یک دانش آموز در یک نقطه دور افتاده بسیار اهمیت می‌دهند؟
کاظمی: این گزارش خیلی پیام‌های عجیبی داشت. به نظر من چند تا پیام داشت. اولاً در طول این ۴۶ سالی که از عمر انقلاب گذشته می‌دانید ما نرخ پوشش تحصیلی خودمان یا نرخ سواد را که زیر ۴۰ درصد بود الان رسانده‌ایم به نزدیک ۹۹ درصد. یعنی پوشش تحصیلی ما این یکی از دستاورد‌های بی‌نظیر جمهوری اسلامی ایران بود که الان نظام تعلیم و تربیت حتی برای یک دانش آموز هم یک معلم می‌فرستد. در سطح کشور همین الان بیش از ۵ هزار مدرسه داریم که دانش آموزانش ۵ نفر هستند و هزار مدرسه داریم که با یک دانش آموز دارند در واقع کار تعلیم و تربیت را انجام می‌دهند این از یک بعد و از بعد دیگر معلمی که مسیر‌های طولانی را دارد طی می‌کند و به عشق معلمی و به عشق دانش آموز و تربیت یک انسان دارد مسیر‌های طولانی را طی می‌کند و وقت می‌گذارد. ببینید برای ما چقدر مهم است این به نظر من ابعاد بسیار مختلفی دارد که برای ما خیلی قابل توجه است. شاید مردم ندانند امروز آموزش و پرورش در تمام نقاطی که مورد نیاز است در دوره ابتدایی مدرسه داریم بدون استثنا و این نشان داد که به هر حال تربیت نسل آینده ساز ولو یک نفر برای ما خیلی مهم است.
سوال: از همین نکته شما من طرح پرسش کنم تربیت یک نفر برای شما بسیار مهم است در حوزه نظام آموزشی کشور موضوع توصیه عدالت آموزشی و محرومیت زدایی از فضا‌های آموزشی کشور در دوره شما مطرح شد و همین نکته و همین نگاه شما به مدارس به دانش آموز و به معلم باعث می‌شود این موضوع با شتاب و سرعت بیشتری دنبال شود. دقیقاً از طرح این موضوع چه اهدافی را دنبال کردید؟ مهمتر از مطرح شدنش کجای کار هستید؟
کاظمی: یکی از چالش‌های مهم نظام تعلیم و تربیت در طول ۴۶ سال گذشته این بوده که اولویت اول دولت‌ها نبوده. یعنی شاید بشود گفت یکی از آسیب‌هایی که نظام ما در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی دیده همین بوده که آموزش و پرورش و جامعه معلمین همیشه در گفتمان‌های نظری گفتمان جامعه بوده‌اند، اما در عمل هرگز اولویت دولت‌ها نبوده. بسیار جزئی به آموزش و پرورش توجه شده. این نکته اول این بزرگترین چالش آموزش و پرورش بوده.
سوال: شما این نگاه را اصلاح کردید؟
کاظمی: بله در این دوره بزرگترین اتفاقی که افتاده و من همیشه خدا را شاکرم و از رئیس جمهور محترم جناب آقای دکتر پزشکیان ویژه تشکر می‌کنم که برای اولین بار آموزش و پرورش را اولویت اول دولت قرار داده‌اند و تا الان بیش از ۲۷ جلسه اختصاصاً به مسائل آموزش و پرورش پرداخته‌اند این نکته اول. نکته دوم چه مسئله‌ای را آقای دکتر پزشکیان در کانون توجه جامعه و دستگاه‌های اجرایی و دولت و حاکمیت قرار داده‌اند: دو مسئله یک توسعه عدالت و محرومیت زدایی از فضا‌های آموزشی است و ایجاد فضا‌های استاندارد و تجهیزات استاندارد برای کار یک معلم.
سوال: ما کجای راه هستیم و الان در چه مسیری هستیم و به کجا می‌رسیم؟
کاظمی: فاصله زیاد داریم. می‌گویم برایتان خیلی کار شده. واقعاً کار‌های بزرگی در این سال‌ها شده که شما نمونه این کار‌ها را دیدید، اما باز هم فاصله داریم با استانداردها. فاصله داریم فضا ایجاد کرده‌ایم، اما آیا استاندارد‌های آموزشی را داریم؟ آیا فضا‌های استاندارد را برای کل جامعه داریم؟ نظام مسائل فضا را کاملا باید بررسی کنیم. بخش دیگری که اتفاقاً هدف اصلی جناب آقای دکتر پزشکیان است و گفتمان اصلی دولت است ارتقاء کیفیت مدارس است. اتفاقاً موضوع فضا، موضوع تجهیزات، زیرساخت ارتقاء کیفیت است که هدف اصلی نظام تعلیم و تربیت است. محور فعالیت‌های ما سند تحول بنیادین است. اگر از من به عنوان یک معلم سوال کنید که عصاره سند تحول بنیادین چیست می‌گویم همین کیفیت تمام ساز و کار‌های مختلف را در حوزه نیروی انسانی در حوزه محتوا در حوزه برنامه در حوزه تجهیزات در حوزه منابع مالی مدیریت به کار می‌بریم تا این کیفیت ارتقا پیدا کند. روح حاکم بر سند این است و عدالت، روح حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران است. سند هم همینطور؛ لذا تمام هم و غم خودمان و دولت را صرف این موضوع کردیم. چهارچوب اجرایی برای موضوع عدالت طراحی کردیم و الان داریم این موضوع را در مسیر درست پیش می‌بریم.
سوال: منابع لازم را هم دارید آقای وزیر؟
کاظمی: یک در فضا چه اتفاقاتی افتاده؟ در فضا ما تمام نظام مسائل فضا را شهر به شهر و نقطه به نقطه درآورده‌ایم. تمام دستگاه‌های اجرایی بنگاه‌های اقتصادی خیرین عزیز گروه‌های جهادی و مردمی و تمام ظرفیت‌ها را امروز به کار گرفته‌ایم. اصلاً نوع رویکرد آقای دکتر پزشکیان در توسعه عدالت اتکا و ابتناعش به منابع دولتی کلاً نیست. الان بیش از ۵ هزار تیم تشکیل داده‌ایم، یعنی برای هر نقطه پروژه یک آدم گذاشته‌ایم که حالا کلیپ‌هایش است من خواهش می‌کنم یک فرصتی بخشی از اینها را به عنوان دستاورد‌ها توضیح واقع بدهیم. تیم گذاشته‌ایم که این تیم می‌رود آنجا دقیقاً ظرفیت‌ها را شناسایی و مردم را بسیج می‌کند از همه ظرفیت‌ها استفاده می‌کند. هرجا کم آورد ما کمکش می‌کنیم و الان پروژه‌هایی را که شروع کرده‌ایم داریم افتتاح می‌کنیم این یک بخش مهمی است. حالا خیرین به جای خودش. خیرین خیرین در لبیک به ندای آقای دکتر پزشکیان سال گذشته ۱۱ همت را تا اول مهر اینها تعهد کرده بودند که بعد از ورود جناب آقای دکتر پزشکیان به عنوان اولویت اول این یکی از دستاورد‌ها است ۱۸ همت کمک کردند و این بی‌نظیر است. واقعاً یعنی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بی‌نظیر است که این سبقت را در حوزه مدرسه سازی گرفته‌اند و الان موج بزرگی ایجاد شده این یک بحث است.
سوال: با این توضیحاتی که می‌دهید کی می‌توانیم شاهد این باشیم که مثلاً امکاناتی که در تهران هست امکاناتی که در کلان شهر‌ها است نمی‌گویند به همان اندازه ولی به میزان متناسب در روستا‌ها باشد در نقاط دور افتاده باشد در شهر‌های کمتر توسعه یافته باشد؟
کاظمی: الان مدارسی که داریم تاسیس و ایجاد می‌کنیم با همین رویکرد است. یعنی تمام استاندارد‌های تجهیزاتی را در آنها ایجاد می‌کنیم. یک مدرسه در کلات با همین رویکرد مردم زدند که حالا کلیپش کاش می‌بود نشان می‌دادیم بهتون که ببینید مردم با چه جوششی با چه شوری آمدند در عرض شاید دو ماه تا ۳ ماه دقیقاً یادم نیست ولی ۲ تا ۳ ماه بیشتر نشد این مدرسه را خودشان ساختند، با بهترین استاندارد‌های آموزشی و فضای متفاوت چیدمان کلاس که اصلا باورتان نمی‌شود. شاید در تهران هم یک همچین مدرسه‌ای نداشته باشیم. اینها ظرفیت‌هایی بود که ایجاد شد. موضوع بعدی کیفیت آموزشی است که اتفاقاً هدف اصلی ما این است و امروز ما کیفیت آموزشی را یا نصیب برابر آموزشی را به قول رهبر معظم انقلاب در دو بخش دنبال می‌کنیم. می‌دانید اگر قرار باشد سطح کیفی یک مدرسه ارتقاء پیدا کند دو تا مولفه باید در آن تحول ایجاد شود یک کلاس و معلم دو مدیریت ما برای هر دو یک برنامه دقیق طراحی کرده‌ایم برای معلمان و کلاس ۴ برنامه داریم:
۱- آموزش و توانمندسازی معلمان
۲- تحول در روش‌های یاددهی و یادگیری است
۳- چیدمان را می‌خواهیم تغییر دهیم بچه‌ها را محور اصلی کنیم، کنشگری بچه‌ها را محور اصلی قرار دهیم و بعد هم تجهیزات و سخت‌افزار کلاس را تغییر دهیم. بخش بعدی مدیر است کی یک مدرسه مدیریتش رشد می‌کند، زمانی که نگاه مدیریت تغییر کند. مدیر قدرت ترسیم چند چشم انداز داشته باشد. قدرت برنامه‌ریزی داشته باشد. قدرت داشته باشد در فعالیت‌های پرورشی تحول ایجاد کند. فضای کالبدی مدرسه را بتواند تغییر دهد و از ظرفیت‌های محیطی فضای پیرامونی خودش در حوزه تربیتی حداکثر استفاده را کند. این دو مسیر را داریم می‌بریم جلو می‌بریم و الان در دوره آموزش ابتدایی آمدیم معلم‌های پایه‌ها را به هم متصل کرده‌ایم. اجتماعات یادگیری را شکل داده‌ایم. این اجتماعات یادگیری را که ایجاد کرده‌ایم در بین معلمان و گروه‌هایی که پایه‌ای لینک کرده‌ایم، خودشان با همدیگر چه کار می‌کنند. می‌توانند خود توانمند. یعنی می‌توانند تولید محتوا کنند، منتقل می‌کنند به همدیگر و خودشان دارند خود توانمند می‌شوند. یک کار بسیار جالب و جدیدی است که انجام شده. ۳۰۰ هزار معلم آموزش ابتدایی امروز در این اجتماعات یادگیری فعال شده‌اند و با سرعت داریم می‌رویم جلو ما. در شهر قدس شهرستان تهران به صورت آزمایشی امسال اجرا کردیم و در سال آینده در تمام مدارس کشور انشاالله اجرا می‌کنیم. یک جشنواره هم به نام جشنواره تولید محتوای یادگیری آغاز کرده‌ایم ثبت نام را و تا الان بیش از ۴۵ هزار معلم در این جشنواره شرکت کرده‌اند که تقریباً بی‌نظیر است. نداریم، یک جشنواره تولید محتوا تدریس با کیفیت ارائه دهیم. البته موضوع عدالت را در ابعاد مختلف، چون عدالت می‌دانید ابعاد مختلفی دارد.
سوال: و اگر بخواهیم راجع به آن صحبت کنیم باید ساعت‌ها و برنامه‌ها باشد؟
کاظمی: بله باید خیلی صحبت کنیم، ببینید موضوع تغذیه دانش آموزان است، موضوع بهداشت است، موضوع نیروی انسانی است. اینها مسائلی است که به نظر من در موضوع عدالت خیلی باید بهش بپردازیم، به هر حال ما شروع کرده‌ایم. یکی از کار‌هایی که انجام داده‌ایم، قرارگاه عدالت آموزشی ایجاد کرده‌ایم که بهترین معلمان در مدرسه ماندگار البرز الان دارند در ۶ استودیو بهترین تدریس‌های پایه‌های دوازدهم را برای دورترین نقاط کشور به صورت آنلاین ارائه می‌دهند و مدارس شبانه روزی زیادی را تقریباً ۲۰ هزار دانش آموز مناطق محروم را در مدارس شبانه روزی در خوابگاه‌های دانش‌آموزی تحت پوشش دارند. از این دست کار‌ها اتفاقات زیادی افتاده. یک بخش مثلاً کودکان بازمانده از تحصیل است که در دوره ابتدایی ما تلاش می‌کنیم انشاالله هیچ کودکی بازمانده از تحصیل در دوره ابتدایی نباشد اینها گوشه‌هایی از حرکت‌های نظام تعلیم و تربیت برای توسعه عدالت آموزشی بود که دغدغه رئیس جمهور محترم است.
سوال: در صحبت‌هایتان به سند تحول بنیادین اشاره کردید سند بسیار مهم که رهبر معظم انقلاب اسلامی هم بار‌ها و بار‌ها بر اجرای آن و متناسب سازی با شرایط و اوضاع و احوال روز تاکید کرده‌اند. نقشه اجرایی هم برای اجرایی شدن آن تدوین شد. اما اگر خروجی آن را نگاه کنیم، خروجی ملموسی از اجرایی شدن این قوانین به نظر می‌رسد که دیده نمی‌شود بفرمایید که در چه مرحله‌ای است و اشکال کار کجاست؟
کاظمی: اولاً همین دو برنامه‌ای که ما گرفتیم برگرفته از سند تحول بنیادین است. روح حاکم بر سند، عدالت و کیفیت است، یعنی این عصاره سند تحول بنیادی است. اما اگر خواسته باشیم دقیق‌تر وارد این موضوع شویم دوستان ما در دولت قبل جناب آقای دکتر صحرایی و به هر حال شورای عالی انقلاب فرهنگی کار خوبی کردند و نقشه اجرایی در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شد. ما همان نقشه را اجرایش را گذاشتیم روی میز، ستادی تشکیل دادیم به نام ستاد هماهنگی اجرای سند تحول بنیادین. ستادی تشکیل دادیم به نام ستاد سند تحول بنیادی و پیاده سازی یعنی نقشه راه. این نقشه راه ۱۴۷ پروژه دارد در چند گوشه؛ که این پروژه‌ها برای هر کدام شان برنامه عملیاتی مشخص کردیم، مسئول و شاخص مشخص کردیم، برنامه عملیاتی مشخص کردیم. سامانه برایشان طراحی کردیم. یعنی الان گزارش می‌گیریم و بعد اولویت بندی کردیم. چند محور از این برنامه‌ها گزارش دهم، چند برنامه پیشران که می‌تواند شتاب دهد به حرکت نظام تعلیم و تربیت و تحول در نظام تعلیم و تربیت. یک تحول در برنامه درسی است. یکی از محوری‌ترین و اساسی‌ترین برنامه‌ها و چالش‌ها برنامه درسی است. امروز مواجه‌ایم با برنامه درسی حافظه محور که صرفا دانش آموز یک سری داده‌هایی حفظ می‌کند و بعد امتحان می‌شود و ارزیابی ما هم حافظه محور است. یعنی ما حافظه را ارزیابی می‌کنیم، تربیت را ارزیابی نمی‌کنیم. مشکل ما در نظام تعلیم و تربیت است. برنامه درسی تبدیل می‌کنیم به یک برنامه درسی یکپارچه و وسیع با محوریت و کنشگری دانش آموز. کتاب بخش مهمی از برنامه است ولی تمام برنامه نیست.
سوال: دربرنامه شما بیشتر قرار است دانش آموز فعال باشد؟
کاظمی: بله فضای تربیتی. از کلاس بکشیم بیرون و نگاه یکپارچه و منسجم به برنامه درسی می‌کنیم و فعال محور کنیم و فرصت تمرین به دانش آموز دهیم تا مهارت‌ها در وجود بچه‌ها نهادینه شود و تجربه کند و ببیند اینها را.
سوال: شدنی است فرآیند‌های سنتی که ما الان داریم؟
کاظمی: بله دوستان خیلی خوب پیش رفتند در سازمان پژوهش و برنامه درسی که این یک بخش است.
سوال: کی اجرا می‌شود؟
کاظمی: الان دارد اجرا می‌شود.
سوال: این فرآیند‌های به هم پیوسته؟
کاظمی: این فرآیندی است که از پایه اول ابتدایی شروع شده و کتاب‌ها همزمان بازنگری می‌شود با تاکیدات رهبر معظم انقلاب و بارویکرد‌هایی جدیدی که در برنامه درسی و سند داریم. اصلا سند یک سند تربیتی است، نقشی که برای معلم می‌بینید مربی است، نه صرفا یک معلم. اینها همه دارد تغییر می‌کند. خود این ارتقا و رتبه بندی در راستای تغییر نگاه معلم به فرآیند‌های تربیتی است. یعنی ما نقش معلم در حوزه تربیت داریم پررنگ‌تر می‌کنیم. یکی از بخش‌های مهمی که به آن می‌پردازیم، آسیب‌های اجتماعی است، یکی از بخش‌های مهمی که می‌پردازیم و در این ترمیم سند تحول بنیادین هم که سند می‌دانید بعد از ده – دوازده سال در شورای عالی آموزش و پرورش با زحمات دوستان، ترمیم سند مصوب و تقدیم شد به شورای عالی انقلاب فرهنگی که الان در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است. مدرسه کاملا متفاوت دیدیم، یکی از برنامه‌های ما الگوی مدرسه تراز است، یکی از برنامه‌های نقشه اجرای سند. الان مدرسه الگوی مدرسه تراز در تمام کشور در ده درصد مدارس دولتی در حال اجراست و سال آینده در ۵۰ درصد اجرا می‌کنیم. الگو مدرسه تراز نگاه و برنامه متفاوت با رویکرد کیفیت بخشی به فضای مدرسه می‌دهد. این خیلی مسئله مهمی است، موضوع فضای مجازی، نقش فضای مجازی، رسانه، هوش مصنوعی الان کار شده، الان سند ملی هوش مصنوعی را در فضای آموزش و پرورش طراحی کردیم و تدوین کردیم، جانمایی می‌کنیم. برای همین تابستان با معاونت علمی ریاست جمهوری اسلامی ایران و همین طور وزارت ارتباطات برنامه ریزی کردیم که صد هزار معلم در این حوزه آموزش دهیم. دو میلیون دانش آموز هم آموزش دهیم، اینها جلسات متعددی تشکیل دادیم و این دستاورد‌هایی است که الان روی میز است.
سوال: الان معلمان مطرح کردید، تعداد معلمان، چالش کمبود آموزگار صحبت کنیم و همه هر آن چه که در هر سالی اشاره می‌کنیم نیازمند منابع و بودجه است، الان بودجه آموزش و پرورش در بودجه کشور چقدر است؟
کاظمی: یکی از چالش‌های مهم نظام تعلیم و تربیت دو تا چالش اساسی که داریم، چالش‌های زیربنایی است. یکی کفایت منابع انسانی است به لحاظ کمی و کیفی، همیشه آموزش و پرورش این دو چالش را داشته. وزیر آموزش و پرورش و مدیرکل آموزش و پرورش اول مهر عزادارند چجوری این کلاس‌ها و این خلاء‌ها را پر کنم، دو چالش نیروی کیفی، معلم نیازمند توانمندسازی است، دانش و مهارتش دائم باید به روزرسانی شود. یکی از نکات مهمی که در حوزه کفایت منابع انسانی در آموزش و پرورش مدنظر بوده، دانشگاه فرهنگیان است. دانشگاه فرهنگیان اساسی‌ترین رکن نظام تعلیم و تربیت است. می‌گویم سرچشمه جوشان و زلال منابع انسانی که قدرت تربیت منابع انسانی لایق برای نظام تعلیم و تربیت دارد فقط دانشگاه فرهنگیان است.
سوال: الان آزمون‌های جذب گسترده‌ای که انجام می‌دهید دانشگاه فرهنگیان برای حل چالش آموزگار و معلم در درجه با کیفیت که دنبالش هستید دچار چالش می‌کند و این موضوع را تضعیف می‌کند؟
کاظمی: دانشگاه فرهنگیان آن تربیت معلم قدیم است و زیرساخت‌های وسیعی دارد، خیلی‌ها می‌خواهند اتفاقی که در دانشگاه فرهنگیان افتاده را مقداری تقلیل دهند. دانشگاه فرهنگیان یکی ازبزرگترین دانشگاه‌های کشور است که بیش از نود مرکز و پردیس در استانها دارد. ۱۱۰ هزار دانشجو دارد و همین الان هزار و ۶۲۰ هیئت علمی در دانشگاه فرهنگیان در حال تدریس هستند و از تک تک اساتید دانشگاه فرهنگیان که همه شان سبقه معلمی دارند، سبقه کار تربیتی دارند و مهارت این کار را دارند تشکر می‌کنم. تقویت دانشگاه فرهنگیان به لحاظ استاندارد‌های فضا و تجهیزات اتفاقات خیلی خوبی در این سال‌ها در دانشگاه فرهنگیان افتاده است. این حجم داریم و امسال خوشبختانه نزدیک سی و دو هزار ظرفیت برای دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی گرفتیم و این ظرفیت را همچنان تقویت می‌کنیم و توسعه می‌دهیم براساس برنامه هفتم. نسبت اساتید به دانش و نسبت اساتید به دانشجو به سرعت رو به بهبود است. قبلا یک به هشتاد و پنج و الان یک به سی و پنج و در سال‌های آینده این را بهبود می‌دهیم و خوشبختانه جا دارد از سازمان امور اداری تشکر کنم که امسال نزدیک ۲ هزار پست و ۲ هزار پست سازمانی به دانشگاه فرهنگیان اضافه کردند و این دستاورد بزرگی است. این یک بخش است در نیروی انسانی، اما می‌دانیم، چون بازنشستگان در سطح وزارت آموزش و پرورش و خروجی نیرو از آموزش و پرورش زیاد است طبیعتا این تنها مسیر را نمی‌توانیم فعلا انتخاب کنیم. حتما باید از طریق ماده ۲۸ که آن هم مسیرش از دانشگاه فرهنگیان است ولی از فارغ التحصیلان آزمونی می‌گیریم و بعد می‌روند دانشگاه فرهنگیان دو ترم مهارت‌های معلمی و آن صلاحیت‌های معلمی و دانش معلم فرا می‌گیرند و وارد آموزش و پرورش می‌شوند.
سوال: مسیر دوم مسیر اول را تحت الشعاع قرار نمی‌دهد؟
کاظمی: به هیچ وجه هرجا قرار باشد تنه بزند به تنه آن ما جلوش را می‌گیریم، بلاشک، دانشگاه فرهنگیان از طریق کنکور محور اصلی تقویت دانشگاه فرهنگیان قرار می‌دهیم، امسال هم بودجه‌های دانشگاه فرهنگیان در بعضی از بخش‌ها دو هزار برابر در بعضی از بخش‌ها هزار برابر افزایش پیدا کرده.
سوال: امسال آزمون استخدامی را برگزار می‌کنید؟
کاظمی: سازمان اداری و استخدامی مجوز داده. خوشبختانه نزدیک ۸۵ هزار مجوز گرفتیم و فرآیندهاش طی می‌شود در یکی دو هفته آینده دفترچه‌ها را آماده کردیم و ثبت نام‌ها انجام خواهد شد و ۳۲ هزار از طریق دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی حدود سی و نه هزار از طریق ماده بیست و هشت.
سوال: کی برگزار می‌کنید؟
کاظمی: بستگی دارد کی ثبت نام انجام شود. سعی می‌کنیم قبل از مهر بتوانیم تعدادی از اینها استفاده کنیم در ظرفیت‌های کلاسی خودمان. یک بخشی از جامعه نخبگانی به دانشگاه فرهنگیان می‌گیریم. یک آئین نامه شورای عالی فرهنگیان است که از نخبگان ملی و بین المللی جذب کنیم که سهمیه‌ای برای آن قرار دادیم که سه هزار دانشجو از سهمیه نخبگانی و یک تعدادی بابای مدرسه یا همیار مدرسه می‌گیریم که یکی از دغدغه‌های همکاران ما در فضای تعلیم و تربیت است.
سوال: چقدر از چالش‌های تان برطرف می‌شود، چون خروجی‌ها زیاد است؟
کاظمی: فضا خیلی خوب است و نگران نیستم. سال آینده مثل سال گذشته که یکی از بهترین مهر‌ها را آغار کردیم و با حضوری که همکاران پیشکسوت داشتند، همکاران شاغل هم داشتند و بخشی از کلاس‌ها را پر کردند اصلا جای نگرانی ندارم. بخش دیگر یکی از مهمترین چالش‌های آموزش و پرورش کفایت منابع مالی و بودجه بود. چه اتفاقاتی افتاده؟ در سایه توجه رئیس محترم دولت آقای دکتر پزشکیان، این که از وضعیت نیروی انسانی که چه اتفاقات خوبی افتاده و دارد ادامه پیدا می‌کند. در حوزه منابع انسانی بودجه تعلیم و تربیت در سال ۱۳۹۲ چیزی حدود ده درصد، ۹ و ۹ دهم درصد در همین عدد و رقم‌ها بود، این بودجه در سال ۱۴۰۲ به واسطه رتبه بندی یک درصدی افزایش پیدا می‌کند، حول و حوش ۱۲ - ۱۳ درصد رشد می‌کند، به واسطه پولی که به رتبه بندی، دوباره برگشت بودجه آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۳ شد ۱۰ و یک دهم درصد. یعنی اگر شما روند بودجه از سال ۱۳۹۲ تعقیب کنید تا الان روی ده بوده، ۹ و ۹، ۱۰ و ۱۰ و یک به استثنائی همان سال به واسطه رتبه بندی. امسال تشکر می‌کنم از ریاست سازمان برنامه و بودجه آقای پورمحمدی، کمسیون آموزش و تحقیقات و مجلس شورای اسلامی برای آموزش و پرورش در کنار رئیس جمهور سنگ تمام گذاشتند. بودجه آموزش و پرورش برای اولین بار در طول این ده سال ۲ و یک دهم افزایش پیدا کرده، الان سهم بودجه آموزش و پرورش نسبت به بودجه عمومی دولت دو و یک دهم است بدون احتساب آن بودجه هدفمندی که سال گذشته و سال‌های گذشته جدا بود. امسال بودجه را سرجمع بودجه عمومی و هدفمندی یارانه‌ها را با هم دیدند، اگر آن را حساب کنیم مثل سال گذشته دو دهم درصد رشد کرده و با متفرقه‌هایی که آموزش و پرورش می‌دهند، بودجه آموزش و پرورش نسبت به بودجه دولت چهار و نیم درصد است که در طی سال‌های گذشته بی نظیر بوده و این باعث می‌شود بسیار از چالش‌های آموزش و پرورش کفایت در منابع مالی حل شود کما این که سال گذشته را به تایید تمام معلمان کشور بهترین پایان سال مالی را داشتیم. بسیاری از دغدغه‌های معلمی مان را و مدارس را در حوزه‌های منابع مالی درست و به موقع برطرف کردیم. حقوق معلمان برای اولین بار ۲۲ اسفند پرداخت شد و این نشان از توجه دولت دارد به حوزه آموزش و پرورش و البته اتفاقات خوبی که افتاد.
سوال: خبر خوش دهید، روز معلم است، الان اشاره کردید به افزایش راجع به معوقات و راجع به مطالبات مانده هم معلمان و هم بازنشستگان عزیز؟
کاظمی: به عنوان خادم جامعه معلمین سعی می‌کنم تمام دغدغه‌های معلمین حل شود. دنبال می‌کنیم، معلمان می‌دانند که من چقدر تلاش می‌کنم و این مسائل و مشکلات را حل می‌کنیم و هرگز آن چه انجام دادیم رسانه‌ای نکردیم، چون وظیفه ماست، در مقابل جامعه معلمین وظیفه داریم و این یکی از وظایف مهم من و دولت است، منتی نداریم. باید تلاش کنیم هیچ دغدغه‌ای برای معلمان نباشد، ان شاءالله اتفاقات خوبی بیافتد و همین رشد بودجه خودش امید‌های خوبی را می‌دهد. ما در کنار اینها که جزو مسائل روزمره ماست، آن کیفیت مهمترین برنامه ماست. از جامعه معلمین که ایثارگرانه و مجاهدانه و مخلصانه با همه کمبود امکانات و مذایقی که دارند تلاش می‌کنند، دست شان را می‌بوسم و تقاضا می‌کنم که ان شاءالله امسال همه ما دست به دست هم دهیم تا در برابر این فرصت بی نظیری که برای نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران ایجاد شده اتفاقات بسیار مهم تری در حوزه نظام تعلیم و تربیت رقم بخورد.
سوال: اشاره کردید به رتبه بندی، در برنامه‌های گذشته بود که اشاره کردید از مرحله رتبه بندی عبور کردیم وارد مرحله ارتقا رتبه شدیم، الان کجای راه هستیم و چقدر راه نیاز داریم و این ارتقای رتبه‌ها از چه زمانی اجرایی می‌شود؟
کاظمی: یکی از اتفاقات خیلی خوب و ارزشمندی که در دولت شهید رئیسی افتاد و خدا رحمت شان کند، موضوع رتبه بندی بود، کمیسیون آموزش و تحقیقات به ویژه آقای دکتر منادی و اعضای کمیسیون خیلی تلاش کردند و این اتفاقات بزرگ است در فضای آموزش و پرورش افتاد و ما قدردان این اتفاق خوب هستیم. قدردان تلاش‌های خوب وزرای قبلی هستیم. ما که آمدیم این آئین نامه رتبه بندی معلمان انجام شده بود ولی اعتراضات و اشکالاتی در اجراست و تمام هم و غم مان گذاشتیم که اعتراضات همکاران را رسیدگی کنیم و خوشبختانه این اتفاق افتاد و نزدیک ۲۳۰ هزار معلمی که در فضای اعتراضات به وجود آمده بود معترض بودند و یا رتبه دریافت نکرده بودند، اینها رسیدگی شد و رتبه‌های شان داده شد و اگر چه هنوز اشکالاتی وجود دارد.
سوال: همچنین موضوع اصلاح آئین نامه؟
کاظمی: این یک بخش است موضوع بعدی ما آئین نامه جدید رتبه بندی که از مهر ۱۴۰۴ شروع شود آماده کردیم و مصوب کردیم و به دولت ارائه می‌دهیم و در دولت قطعا مصوب می‌شود و بخشی از چالش‌ها باید در این آئین نامه حل شود. منجمله رتبه بندی همکاران اداری.
سوال: در آئین نامه جدید اصلاح شده روند؟
کاظمی: بله اصلاح شده آئین نامه قبلی است که مسیر ارتقا را مشخص کرده، ارتقا عده معدودی در سال سوم رتبه بندی می‌شود، چون همه معلمین در سال چهارم می‌توانند ارتقا بگیرند. اما به دلیل امتیازاتی که بعضی از معلمین قائل شدند اینها ممکن است در سه سال هم بتوانند ارتقا بگیرند که بخشی از دغدغه‌های معلمان و همکاران در آئین نامه رتبه بندی جدید حل خواهد شد.
یکی از بخش‌هایی که خیلی برای ما دغدغه است تقویت هویت ملی و دینی است، بلاشک. در آموزش و پرورش دو وظیفه داریم. یک وظیفه انتقال علم و دانش و تقویت حوزه‌های علمی و نخبگانی که این را خوب کار می‌کنیم و می‌دانید ما در المپیاد‌های علمی در سطح جهان رتبه سوم را کسب کردیم، با کسب ۱۰ مدال طلا و ۱۰ مدال نقره و دو مدال برنز در ۲۰۲۴ و در المپیک دانش آموزی که اخیرا برگزار شد، خود من هم رفتم در صربستان دانش آموزان زیر ۱۵ سال در بسیاری از رشته‌ها قهرمان جهان شدیم. در سطح جهان هم ما توانستیم رتبه پنجم با هشتاد و شش مدال کسب کنیم. اما در حوزه تقویت هویت ملی و دینی که برای مان خیلی مهم است و یکی از وظایف ما انتقال باورها، انتقال آداب، رسوم و سنن، باور‌های دینی، هویت ملی و انقلابی دانش آموزان ماست. در این بخش برنامه‌های وسیعی طراحی کردیم و محوری‌ترین برنامه توسعه برنامه اقامه نماز قرار دادیم و توسعه فرهنگ قرآن کریم. برنامه‌های بسیار خوبی برای حوزه اقامه نماز طراحی کردیم و امسال بزرگترین محفل انس با قرآن در جهان در ماه مبارک رمضان در سی هزار مدرسه آغاز کردیم. دو میلیون حافظ قرآن مشغول جزء سی هستند و به نظرم برنامه ریزی‌های خوبی در این حوزه کردیم که خواهش دارم فرصت متفاوتی یا در اختیار من قراردهید یا در اختیار معاون پرورشی ما که سیاست‌های تحولی در حوزه پرورشی و فرهنگی برایتان و برای مردم عزیز تبیین کنند.
نظر شما