گواهی سپرده طلا؛ «یک تیر و دونشان» اقتصادی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، با شکل‌گیری این گواهی دولت و بخش خصوصی معتقدند ضمن حفظ دارایی‌های شخصی خود به شکل طلا این توانمندی را به سرمایه‌ای برای تولید بدل می‌کنند. به عبارت بهتر جمعی میان سود فردی و جمعی یا به تعبیری دیگر، سود شخصی و کلان کشور با یک حرکت.

بگذارید مقدمه این گزارش را با داستان بک بازنشسته شروع کنیم.

میخواهیم به سراغ آقای احمدی برویم. یک مرد بازنشسته ۶۳ ساله ساده‌زیست. او پیش از این کارمند بوده و اکنون با حقوق بازنشستگی به همراه همسر و دو فرزندش گذران عمر می‌کند. وی به تازگی پدرش را از دست داده و بخشی از پس انداز مالی پدر در میان خواهران و برادرانش، سهمیه او از ارثیه پدری شده. اکنون، اما با افزایش هزینه‌های زندگی و نگرانی‌های ناشی از کاهش ارزش پول ملی، تصمیم گرفت به دنبال راهی برای استفاده بهتر از این دارایی باشد:

_"من همیشه نگرانم که اگر چیزی اتفاق بیفتد، سرمایه‌ام از دست برود یا دزدیده شود. حتی فکر تبدیل آن به طلا را کردم، اما قیمت‌ها در بازار غیررسمی انقدر متزلزل بود که نمی‌دانستم کجا بروم. بماند که خطر سرقت و تلف شدن سرمایه هم دغدغه فکری همیشگی‌ام بود. "

این ماجرا ادامه داشت تا اینکه یک روز، در یکی از رسانه‌های خبری، از موضوع گواهی سپرده شمش طلا در بورس کالای ایران شنید. این ابزار جدید، به‌جای خرید و فروش فیزیکی طلا، امکان خرید گواهی‌های الکترونیکی با پشتوانه طلای ذخیره‌شده در خزانه‌های امن را فراهم کرده بود. حسن آقا در ابتدا دو دل بود. اما پس از مشورت با فرزندانش، تصمیم گرفت یک آزمایش کوچک انجام دهد:

_"با خرید اولیه چند گواهی سپرده جزئی، متوجه شدم که نه‌تنها طلایم امن است، بلکه ضمن حفظ ارزش دارایی هایم، به تولید محصولات معدنی نیز کمک می‌کنم. همان چیزی که همیشه سرمایه‌ها را در دو قطبی سود کوتاه‌مدت فردی و سود جمعی، اما بلندمدت نگه می‌داشت، اما با این ابتکار توانسته بین آن دو را به خوبی جمع کند. حالا حتی فکر می‌کنم بخش باقی مانده از درآمدم را هم به این شکل سرمایه‌گذاری کنم. "

آقای احمدیِ داستان ما البته تنها یکی از هزاران سرمایه‌گذار خرد است که در چند سال اخیر به بازار گواهی سپرده شمش طلا روی آورده‌اند. اما این داستان تنها بخشی از تحول بزرگی است که در صنعت معدن ایران در حال رخ دادن است. موضوعی که می‌توان آن را نمونه روشن عبارت "برد دو سر سود" دانست. سودی که هم به نفع سرمایه گذار است و هم "رونق سرمایه گذاری برای تولید"

*تحولی در تأمین مالی و سرمایه‌گذاری معادن

در دو سال گذشته، گواهی سپرده شمش طلا به عنوان یک ابزار مالی نوآورانه، ابتکار عمل خوبی در نحوه تأمین مالی و سرمایه‌گذاری درون معادن را ایجاد کرده است. این ابزار که در بورس کالای ایران معرفی شد، به جای عرضه فیزیکی شمش‌های طلا، امکان خرید و فروش گواهی‌های سپرده با پشتوانه طلا را فراهم کرده است.

آقای محمدرضا کریمی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو)، در این باره می‌گوید: «دو سال از راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده شمش طلا می‌گذرد و این بازار، تحولی در تأمین مالی معادن، رشد تولید و سرمایه‌گذاری در معادن ایجاد کرده است.»

او اشاره می‌کند که قبل از این، سرمایه‌های خرد به‌دلیل موانع مختلف، نمی‌توانستند به‌راحتی در این بخش راه یابند. اما اکنون، با تقسیم شمش‌های طلا به واحد‌های کوچک‌تر و ایجاد بازار ثانویه برای گواهی‌ها، این موانع برطرف شده‌اند.

مزایای گواهی سپرده شمش طلا

جلب سرمایه‌های خرد:

یکی از مهم‌ترین مزایای این سیستم، جذب سرمایه‌های خرد است. سرمایه‌گذارانی که قبلاً نمی‌توانستند در فرآیند تولید و سرمایه‌گذاری شرکت کنند، اکنون می‌توانند با خرید گواهی‌های سپرده، به‌صورت غیرمستقیم در توسعه معادن مشارکت کنند.

شفافیت و کاهش نقش واسطه‌ها:

کریمی تأکید می‌کند که این ابزار باعث شفافیت بیشتر در قیمت‌گذاری طلا شده است. «یکی از مشکلات همیشگی بازار طلا، تأثیر واسطه‌ها و دلالان بر قیمت‌ها بود. اما عرضه گواهی سپرده در بورس کالا، این مشکل را حل کرده است.»

افزایش نقدشوندگی:

سرمایه‌گذاران می‌توانند در صورت تمایل، طی یک یا دو روز، شمش فیزیکی خود را تحویل بگیرند. علاوه بر این، وجود بازار ثانویه برای گواهی‌ها باعث شده که خرید و فروش آنها به‌سادگی انجام شود و نقدشوندگی بالایی داشته باشد.

تأثیر بر تولید و درآمد معادن

بر اساس اظهارات کریمی، قبل از معرفی این سامانه، فروش طلا در برخی موارد به کمتر از ۵۰ کیلوگرم در سال می‌رسید. اما در سال گذشته، حدود ۵۰۰ کیلوگرم طلا تولیدی عرضه شده است. این افزایش چشمگیر، نشان‌دهنده تأثیر مثبت این سامانه بر تولید و فروش طلا است.

علاوه بر این، افزایش فروش طلا به افزایش پرداخت مالیات و حقوق دولتی منجر شده است. این امر به رشد اقتصادی و تأمین مالی بخش دولتی نیز کمک کرده است.

گواهی و چالش‌های پیش‌رو

با وجود مزایای متعدد، این ساختار نوین سرمایه گذاری با چالش‌هایی نیز همراه است. یکی از این چالش‌ها، کمبود آگاهی عمومی است. بسیاری از مردم هنوز از نحوه عملکرد این ابزار و مزایای آن آگاهی ندارند.

همچنین، برای موفقیت بیشتر این سیستم، نیاز به تبلیغات گسترده‌تر و آموزش مخاطبان است. همچنین، باید قوانین و مقررات دقیق‌تری برای نظارت بر این بازار وضع شود تا از سوءاستفاده و بحران‌های احتمالی جلوگیری شود.

یک تیر و دونشان؛ حفظ دارایی‌های شخصی، افزایش سرمایه گذاری در تولید.

حالا حسن آقای ۶۳ ساله داستان ما که هم‌اکنون با خرید گواهی‌های سپرده شمش طلا در بورس کالا سرمایه‌گذاری کرده، خوشحال است که با این روش نه‌تنها دارایی‌های او "طلایی" شده بلکه باعث شده تا سرمایه او به معادن مملکت رونق بیشتر بدهد و وی بخشی از توسعه کشور باشد.

او می‌گوید: «اگر این سامانه به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند به سرمایه‌گذاری در دیگر بخش‌های معدنی نیز کمک کند. من الان امیدوارم که بتوانم با این روش، نه‌تنها طلای خودم را امن نگه دارم، بلکه به کشورم هم کمک کنم.»

راهی خوب برای تعمیم به سایر محصولات معدنی

گواهی سپرده شمش طلا، نه‌تنها به جذب سرمایه‌های خرد کمک کرده، بلکه باعث افزایش تولید، نقدشوندگی و شفافیت در بازار طلا شده است. این ابزار می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر صنایع معدنی نظیر سنگ‌آهن، فولاد و سایر فلزات مورد استفاده قرار گیرد.

با این حال، برای رسیدن به اهداف بلندمدت، نیاز به افزایش آگاهی عمومی، قوانین دقیق‌تر و بهبود زیرساخت‌ها است. اگر این چالش‌ها برطرف شوند، می‌توان امیدوار بود که این مدل به توسعه صنعت معدن در ایران کمک شایانی کند.

گزارش از میثم پوراعظم، تحریریه معدن