دستور کار فوری سازمان محیط زیست برای حفظ فوک خزری

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مازندران، سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران با اشاره به ثبت ۱۸ مورد تلفات فوک خزری از ابتدای سال جاری تا دوم خرداد ۱۴۰۴ در سواحل استان، بر ضرورت اجرای اقدامات مؤثر برای صیانت از این گونه در معرض انقراض تأکید کرد.

محمدرضا کنعانی با بیان اینکه فوک خزری تنها پستاندار بومی دریای خزر و یکی از گونه‌های شاخص تنوع زیستی این پهنه آبی است، گفت: این گونه به‌دلیل کاهش شدید جمعیت، تخریب زیستگاه، آلودگی‌های انسانی و تهدیدات طبیعی، در فهرست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) به‌عنوان گونه ‘در معرض انقراض’ ثبت شده است.

وی با اشاره به اهمیت سواحل جنوبی دریای خزر به‌ویژه نوار ساحلی مازندران به‌عنوان یکی از زیستگاه‌های مهم موقتی و مسیر‌های مهاجرت فصلی این گونه، افزود: بررسی داده‌های میدانی از سال ۱۴۰۱ تاکنون نشان‌دهنده روند نگران‌کننده‌ای در خصوص تلفات فوک خزری است. این موارد عمدتاً در بازه زمانی فروردین تا آبان‌ماه رخ می‌دهد.

سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران دلایل احتمالی تلفات را شامل آلودگی‌های نفتی و صنعتی، کاهش منابع غذایی، بیماری‌های ویروسی مانند دیستمپر، گرفتار شدن در تور‌های صیادی، برخورد با شناور‌ها و آثار تغییرات اقلیمی عنوان کرد و گفت: بخشی از تلفات در فاصله‌ای دور از ساحل رخ داده و لاشه‌ها پس از چند روز توسط امواج به نوار ساحلی رانده می‌شوند و در بسیاری از نمونه‌ها، به‌دلیل پیشرفت فساد لاشه، امکان کالبدگشایی علمی و تعیین دقیق علت مرگ فراهم نبوده است.

کنعانی با اشاره به آغاز اجرای برنامه اقدام ملی حفاظت از فوک خزری در استان، خاطرنشان کرد: این برنامه با مشارکت دانشگاه تربیت مدرس نور، مرکز امداد و نجات فوک خزری و با حمایت سازمان حفاظت محیط زیست تدوین و با استقرار دبیرخانه دائمی در دانشگاه تربیت مدرس نور فرایند اجرای آن آغاز شده است.

همچنین در پی ثبت تلفات فوک خزری در سواحل مازندران، مجموعه‌ای از اقدامات بر اساس برنامه فوق در دستور کار قرار گرفته است که وی اهم این اقدامات را چنین اعلام کرد:

• پایش روزانه و منظم سواحل توسط ادارات حفاظت محیط زیست شهرستان‌های ساحلی و ثبت دقیق مشاهدات، همراه با هماهنگی فوری با دامپزشکی برای نمونه‌برداری، کالبدگشایی و دفن بهداشتی لاشه‌ها؛

• هماهنگی با نهاد‌های ذیربط مستقر در دریا جهت گشت‌های مشترک دریایی

• تجهیز سه مرکز امداد و نجات در بهشهر، بابلسر و تنکابن (در حال انجام)؛

• تشکیل کمیته مشورتی استانی با حضور متخصصان، سازمان‌های مردم‌نهاد و نمایندگان جوامع محلی؛

• هماهنگی برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی در زمینه اصول نمونه‌برداری و کالبدگشایی برای ادارات دامپزشکی و حفاظت محیط زیست شهرستان‌های ساحلی

• هماهنگی برگزاری نشست‌ها با دستگاه‌های اجرایی برای تبیین نقشه راه و هم‌افزایی نهادی؛

• تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در چارچوب کنوانسیون تهران برای پایش مشترک و تدوین پروتکل‌های حفاظتی.

کنعانی با تأکید بر نقش ویژه مازندران در حفاظت از این گونه خاطرنشان کرد: این استان یکی از پهنه‌های اصلی استراحت و عبور فوک خزری در سواحل جنوبی دریای خزر است و حفاظت از آن، مسئولیتی فراتر از استان و در چارچوب تعهدات ملی و بین‌المللی کشور قرار دارد.

وی در پایان تصریح کرد: اداره‌کل حفاظت محیط زیست مازندران با بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های فنی، تخصصی و انسانی خود، اجرای کامل برنامه اقدام ملی و توسعه هماهنگی بین‌بخشی را با جدیت دنبال می‌کند. صیانت از فوک خزری، تجلی‌گاه تعهد ما به تنوع زیستی، نسل‌های آینده و همکاری منطقه‌ای برای حفاظت از دریای خزر است.