تعیین و ابلاغ نشدن قیمت نان با گذشت ۲ ماه از سال

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، موضوع قیمت نان در میز اقتصاد امروز با حضور حمیدرضا رستگار رئیس اتاق اصناف تهران و محمد نجمدی عضو هیئت مدیره نان سنگک بررسی شد. محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی هم در ارتباط تلفنی با این برنامه همراه شد.

مجری:
مقدمه: ابعاد مختلفی در این گزارش بررسی شد و سؤالات مختلفی هم می‌تواند در این زمینه مطرح شود که فکر می‌کنم از همین موضوع آخر بپرسیم؛ در مورد قیمت متفاوتی که در آزادپز‌ها و دولتی‌پز‌ها وجود دارد.

سؤال: آقای نجمدی از شما شروع کنیم، چون خودتان نانوا هستید و بیشتر می‌توانید به ما در این زمینه کمک کنید. ما الان ۸۰ هزار نانوایی دولتی داریم، دوهزار نانوایی آزادپز، در این گزارشی که مردم صحبت می‌کردند، هر چه که صحبت می‌کردند بیشتر به این نتیجه می‌رسیدیم که انگار آزادپز‌ها بیشتر هستند. تفاوت خیلی زیادی دارند بین ۸۰ هزار تا دو هزار، چرا نان به نرخ مصوب دولتی به دست مصرف کننده نمی‌رسد؟

محمد نجمدی عضو هیئت مدیره نان سنگک: اول یک حدیثی از امام صادق بخوانم که می‌فرمایند طعم و مزه نان؛ قوت بدن است. پس نتیجه می‌گیریم تا وقتی که یک قیمت واقعی بر اساس آن آنالیزی که ارائه می‌کنیم و هزینه‌های ما دیده نشود، قیمت‌های مصوب نمی‌تواند در جلوی نانوایی‌ها اجرا شود. 

سؤال: آقای نجمدی جسارتاً اینجا وارد شوم؛ ۲۵۰ همت یارانه به حوزه آرد و نان برای شما داده می‌شود، یعنی یک حمایتی را دولت در این سطح به شما ارائه می‌دهد، چرا با این مقدار یارانه‌ای که داده می‌شود، هنوز می‌گویید نانوایان مظلوم، مردمی که نان را می‌خواهند بگیرند، باز مظلوم هستند، دولت هم این وسط مظلوم واقع می‌شود، چون یک هزینه بسیار زیادی را هزینه می‌کند که هم شما و هم مردم راضی باشند و کیفیت نان درستی به دست ما برسد. این قسمت آن را شما پاسخ دهید؟

نجمدی: این ۲۵۰ همتی که می‌فرمایید به نانوا تعلق نمی‌گیرد. به چرخه گندم و آرد تعلق می‌گیرد. آن درصدی که اعلام شد از زمانی که سامانه نانی‌نو به نانوایی‌ها تحمیل شد، یک کمک هزینه‌ای برای نانوا در نظر گرفته شد، اوایل ۴۰ درصد بود بعد کم کم کسر شد، الان شده ۱۷ تا ۱۸ درصد. این ۲۵۰ همت پس به نانوا نیست.

سؤال: برای این به نانوا‌ها داده شده، یعنی اصلاً در این چرخه به این دلیل آمد که مردم نان با کیفیت و ارزانتر دست‌شان برسد، چرا؟ به نانوا کمک شود که بتواند نانی که به دست مردم می‌رسد، نان با قیمت مصوب باشد، ولی هر کدام از ما حتماً مراجعه کردیم به نانوایی‌ها، مثلاً الان سنگک پنج هزار تومان، بربری ۳ هزار و ۵۰۰ تومان، لواش ۶۰۰ تومان، تافتون ۸۵۰ تا ۱۵۰۰ تومان را فکر نمی‌کنیم شما خودتان این رقم به مردم می‌دهید؟ 

نجمدی: من به صراحت عرض کنم؛ آن قیمت مصوبی که در کارتخوان‌های نانی‌نو در سراسر میهن اسلامی یعنی همه نان‌ها لحاظ شده، اولاً آن قیمت تخصصی و کارشناسی نبوده، امروز اگر شما مشاهده کنید؛ من حرف دل همه نانوایان ایران را می‌زنم، از این سامانه نانی‌نو ناراضی هستند.

سؤال: ما الان به سامانه هم برمی‌گردیم، سامانه را می‌خواهم از آقای رستگار بپرسم چه شد که این طور شد؟ ولی شما اول به من بگویید این یارانه‌ای که پرداخت می‌شود چرا از نظر شما کافی نیست برای حمایت از منِ مصرف کننده‌ای که باید نان با کیفیت و با قیمت مصوب از دست شما بگیرم؟

نجمدی: قیمت تمام شده یک کالا یا همان نان مشخص است، یک آنالیز ما به دست می‌آوریم، قیمت تمام شده آن مشخص است، حالا این قیمت تمام شده را ما باید از کجا جبران کنیم تا هزینه‌های ما را پوشش دهد؟ یا باید در قالب یک یارانه‌ای به نانوا تعلق بگیرد که این فکر کنم برنامه خوبی در این زمینه نیست، ما معتقدیم یارانه به چرخه آخر یعنی مردم تعلق بگیرد که نانوا هم بتواند هزینه‌های خود را پوشش دهد. 

سؤال: یک مروری روی آنالیز قیمتی که گفتید می‌کنید؟ آنالیز قیمتی همان نان سنگکی که شما فرمودید؟

نجمدی: ما امروز در نان سنگک آنالیزی که به دست آوردیم؛ قیمت آن حدود تقریباً ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان برای نانوا تمام می‌شود، اگر قرار باشد با یک وزن مناسب و مصوب ارائه کند.

سؤال: با کدام مدل آرد؟
نجمدی: با آرد نوع ۲.

سؤال: یعنی آرد دولتی؟
نجمدی: بله.

سؤال:، چون آرد نوع یک را گفتید که اصلاً از چرخه خارج شده؟

نجمدی: از چرخه نان سنگک خارج شده، در بعضی از مناطق کشور، آرد نوع یک است.

سؤال: الان آردی که می‌فرمایید، آرد ۱۱۷۰ تا ۱۲۰۰ تومانی است؟
نجمدی: بله ۱۱۷۵ تومان.

سؤال: بعد آن ۲۶ هزار تومانی، آنالیزش چیست؟
نجمدی: آن قیمت آرد تمام شده یا گندم کیلویی ۲۱ هزار و ۷۰۰ تومان که آرد آن حدوداً بین ۲۸ هزار و پانصد تومان تا ۳۰ هزار تومان در می‌آید که نسبت به آن سبوس‌گیری، قیمت‌ها متفاوت است.

سؤال: نانوایی‌های هم‌صنف شما همین قیمت ۲۶، حالا من ۲۶ و ۶۰۰ هم نمی‌گویم ۳۰ هزار تومان به دست مردم می‌دهند؟

نجمدی: آن نان سنگکی که آزادپز است، چون آردشان تمام شده است، آرد آزاد استفاده می‌کنند، حدوداً ما ۲۵ هزار تومان قیمت آنالیز را درآوردیم، الان به واحد‌های نانوایی‌مان در یکی از مناطق تهران که کل سنگکی‌های آن آزادپز شده، اعلام کردیم، نرخ‌نامه دادیم و ما از نانوایان هم خواهشمندیم که این نرخ مصوب را رعایت کنند و حالا آن بحث کنجدی یا افزودنی‌ها، آن هم با درخواست مشتری انجام شود.

سؤال: آقای رستگار، دو نکته؛ موقعی که این تصمیمات گرفته می‌شود، اتاق اصناف چه کاری انجام می‌دهد برای این که هم حق نانوا و هم حق مردم و هم به هر حال حقوق دولت تضییع نشود؟

حمیدرضا رستگار رئیس اتاق اصناف تهران: موضوع نان و سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در این حوزه که به هر حال یکی از مهمترین موضوعاتی است که در قوت غالب مردم قرار گرفته، یک مقدار هم حساسیت زیادی دارد، هم موضوعاتی است که از لحاظ کلی باید ما ریشه‌یابی کنیم که چرا این اتفاق افتاده است. مشکل از جایی شروع شد که نگذاشتند قیمت نان به صورت واقعی دست مردم برسد. همان طور که به درستی همکارمان اشاره کرد؛ بحث یارانه نان قرار است که به مردم برسد. نه مردم راضی هستند، نه کسانی که نان را طبخ می‌کنند، نه دولت راضی است.

سؤال: می‌شود علت هر کدام را جدا بگویید؟

رستگار: نانوا به این این علت عرض می‌کنم راضی نیست که هزینه‌هایی که برای طبخ نان؛ متصور هستیم بحث کارگر، اقلامی که لازم است برای مسئولیت طبخ نان و واحد صنفی است، به دلیل این که تطبیقی بین هزینه و درآمد برای نانوا نیست، یعنی اصلاً مقرون به صرفه نیست.

سؤال: چقدر سود در نظر می‌گیرید که مقرون به صرفه شود؟

رستگار: تمام صنوف ما از جمله نانوا‌های ما ضریب سودی‌شان بر اساس قانون است، نانوا‌های ما هر سال؛ ابتدا یا انتهای سال یک آنالیزی از نرخ تمام شده نان؛ هر نانی که با توجه به میزان چانه نان یا وزنی که برای خمیر است ارائه می‌دهند. این می‌آید در کمیسیون‌هایی که داریم بررسی می‌شود، می‌رود برای کمیسیون نظارت و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان، این نرخ مشخصاً تمام صنوف ما این روند را دارند، آن جا تعیین تکلیف می‌شود، منتها در خصوص نان این اتفاق نیفتاد. با توجه به این یارانه‌ای که دولت می‌دهد، نگذاشتند قیمت نان واقعی باشد. بحث یارانه‌ای که به مردم تعلق بگیرد و ادامه فعالیت آن در خود واحد صنفی ؛ دو موضوع متفاوت است.

سؤال: کاملاً متفاوت است؛ الان یعنی شما با این تفاسیر می‌فرمایید عدد سودی که مناسب یک صنف نانوایان باشد هم در نیامده است؟

رستگار: دقیقاً، هزینه کارگر، تورمی که برای موضوعات مختلف در همه فعالیت‌های شغلی است، نانوا هم از این مستثنی نیست.

سؤال: آقای نجمدی می‌فرمایند من آنالیز کردم نان را، ما وقتی آنالیز می‌کنیم، علاوه بر مواد اولیه‌ای که به کار می‌رود و هزینه‌هایی سرباری که دارد؛ هزینه کارگر، هزینه تورم؛ همه اینها در آن آنالیز لحاظ می‌شود؛ می‌فرمایند ما آنالیز کردیم.

رستگار: بله این نرخ را دادند، ولی این نرخ؛ هیچ وقت و هیچ سالی به آن صد درصد عمل نشده است؛ یعنی نرخی را که نهایتاً تصمیم بگیرد طرف مقابل ما، یعنی کسی که سیاست‌گذاری می‌کند، آنها می‌آیند می‌گویند شما باید طبق این نرخ بدهید. مشکل ما همین جا شروع می‌شود، اگر قرار باشد واقعاً قیمت نان واقعی شود، ما آنالیز داریم، کارشناس‌هایی داریم که خودشان ذینفع نیستند، یعنی دقیقاً آمدند برآورد کردند که یک نان چقدر هزینه‌اش تمام می‌شود، غیر از خود آن کالا، یعنی خود آن موادی که هست، چقدر هزینه؟ اینها هر سال و همه ساله اتحادیه‌های ما مسئول هستند که نرخ‌شان را اعلام کنند و ما هم بررسی کنیم و نتیجه را به آنها بگوییم. در خصوص نان این اتفاق نیفتاده است.

سؤال: نکته خیلی مهمی است که چرا این اتفاق در مورد اتحادیه نانوایان نمی‌افتد، پس باید بعداً پاسخ دهید آقای نجمدی.

آقای زنگنه بررسی قیمت نان را در میز اقتصاد دنبال می‌کنیم. مهمانان برنامه هم از صنف نانوایان هستند و هم از اتاق اصناف، می‌فرمایند که یارانه‌ای که به نان داده می‌شود که رقم آن هم قابل توجه است؛ ۲۵۰ همت، نه به نانوا و نه به مردم می‌رسد و نه آن هدفی را که دولت دارد محقق می‌کند، شما به عنوان یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس بفرمایید مشکل کجاست که این یارانه و عدد بزرگ هیچ کس را در این صنف راضی نمی‌کند؟

محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: اصولاً قیمت‌گذاری‌های دستوری همیشه مشکلاتی را ایجاد می‌کند، یک فضای رانت را برای حلقه‌های میانی گاهی ایجاد می‌کند که اصلاً می‌شود هم نارضایتی مردم، هم کارفرما، هم دولت و هم بخش‌خصوصی، به همین جهت هم ما در قانون برنامه هفتم محدودیت‌های جدی برای قیمت گذاری انجام دادیم. در موردگندم واقعاً یک مسئله‌ای است که باید فرابخشی به آن نگاه کنیم، ایرادات متعددی در سیاست‌گذاری در حوزه نان اتفاق افتاد، مسأله نان و امروز مسأله نانوایان عزیز را واقعاً تبدیل به یکی از مسائل اصلی کشور کرده، اولاً آردی که ما از کشاورز می‌خریم، در خود پروسه خرید ما مشکلات جدی داریم، دوستان هم می‌دانند. در کیفیت آردی که به سیلو‌ها داده می‌شود، حتی در میزان خالص آردی که تحویل می‌گیریم تا آن چه که واقعاً وجود دارد، بعد این آرد در اختیار نانوایی‌ها قرار می‌گیرد، برای این که دولت یارانه می‌دهد، می‌آید قیمت‌گذاری روی قیمت آرد می‌کند و این امر می‌خواهم شفاف عرض کنم؛ به هیچ عنوان قیمتی که دولت برای نان و نانوایی‌ها تعیین می‌کند تناسبی با میزان سرمایه‌گذاری و هزینه‌های نانوایی ندارد و ما خودمان به نحوی نانوایی‌ها را بعضاً مجبور می‌کنیم یا پخت کمتری انجام دهند، یا به سمت نانوایی‌های آزادپز حرکت کنند. 

سؤال: آقای زنگنه الان ما در ماه سوم سال جدید هستیم و در سال دوم برنامه هفتم، اگر به این شکل بوده، چرا در قانون شما این یارانه را حذف نکردید و آن را به مصرف کننده نهایی یا به ترتیب دیگری وارد نکردید که این تخلفات ایجاد نشود، چون ما نمی‌توانیم به هر حال این حق را به نانوایان بدهیم، چون آن مسئله آنها حل نشده، مجبور به انجام تخلف شوند؟

رستگار: هم دولت، هم مجلس؛ ما متأسفانه خیلی وقت‌ها نگرانی داریم؛ یعنی ما یک چالشی اخیراً در کشور ایجاد شده به نام چالش محبوبیت، یعنی هم دولت‌ها می‌خواهند در چشم مردم محبوب باشند، هم مجلس می‌خواهد محبوب باشد، مخصوصاً دولت و این باعث می‌شود که یک جا‌هایی تصمیم نمی‌گیرند و عملاً بار خودشان که می‌خواهند به مردم یارانه دهند، این را روی بخش خصوصی و اصناف می‌اندازند. الان مشکلی که وجود دارد؛ مشکل قانون نیست، بلکه مشکل بی‌تصمیمی است، یعنی در شورایی که قیمت‌گذاری قرار است برای نان کند، این شورا روز اول فروردین، نه روز چهارم فروردین می‌تواند بر اساس میزان تورم، افزایش قیمت اجاره نانوایی، تورمی که در خرید کالا وجود دارد، افزایش حقوق و دستمزد کارگر، می‌تواند به راحتی و آن میزان سهمیه آردی که به نانوایی می‌دهد، حالا ۹ یا ۱۲ تن است، هر مقداری که هست می‌تواند به راحتی تعیین قیمت و ابلاغ کند.

متأسفانه الان بیش از یک ماه است که معاون اول رئیس جمهور که ما در صحن هم به ایشان تذکر دادیم و ایشان مسئولیت این بخش را دارند، در برابر این تصمیم تعلل می‌کنند، علت آن هم این است که دوستان نگران هستند که اگر این تصمیم را بگیرند، مثلاً در کشور به علت بالا رفتن قیمت آرد ما شاهد تورم‌های زنجیره‌ای باشیم، نارضایتی مردم را ایجاد کند.

سؤال: آقای زنگنه نگرانی که وجود نباید داشته باشد؛ طبق صحبتی که گفتید، طبق گزارشی که ما پخش کردیم، طبق زندگی که هر کدام از ما انجام می‌دهیم، مردم نان را در هر حالت گران‌تر از آن نرخ مصوب می‌خرند و دیگر طوری عادی شده برای آنها، چون شما هم فرمودید هزینه‌های واقعی نانوایان در نمی‌آید، مجبور به تخلف می‌شوند و مردم هم این را می‌بینند و بالأخره نان هم چیزی نیست که بشود از سبد خانوار حذف کرد و مجبورند آن هزینه را بدهند و آن وقت با این پول ۲۵۰ همتی که ما برای یارانه نان می‌پردازیم، نه نانوا را راضی می‌کنیم، نه مردم راضی هستند و نه این پول صرف پروژه‌های عمرانی دیگر می‌تواند بشود که خیلی کمتر از اینها هزینه لازم دارد؟

زنگنه: من به این فرمایشات شما دو جمله اضافه کنم و آن این است که متأسفانه همین آردی که الان با این مشکلات به دست نانوا‌ها می‌رسد، یک بخشی از این متأسفانه قاچاق می‌شود، یعنی وقتی ما با قیمت پایین قیمت‌گذاری می‌کنیم بعضاً برای برخی از صنوف، عملاً فضای قاچاق را هم برای همان ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی که دولت هزینه کرده هم ایجاد می‌کنیم. الان واقعاً توپ در زمین دولت است، یعنی باید دولت و شورای قیمت‌گذاری در همان ابتدای سال تعجیل می‌کرد قیمت نان را تعیین می‌کرد.

سؤال: پس آقای زنگنه نظر شما این است که در نهایت فعلاً مجلس کاری برای این ۲۵۰ همت نمی‌کند، ولی دولت باید به تکلیف قانونی خود در مورد نوع قیمت‌گذاری و بازنگری در آن عمل کند؟

زنگنه: بله، امسال که دیگر تمام شده، ما برای سال آینده که خرید گندم را الان انجام می‌دهیم برای بودجه سال آینده تدبیری می‌اندیشیم که این وضعیت را بتوانیم تسهیل کنیم.

سؤال: آقای نجمدی الان نکات خیلی مهمی مطرح شد، شما هم در بخش قبلی نکات مهمی مطرح کردید، پس الان اگر ۲۵۰ همت را برای مثلاً سال آینده دولت حذف کند و آن را به مردم پرداخت کند یا صرف زیرساخت‌هایی که لازم است کند، نانوا‌ها راحت‌تر می‌توانند قیمت واقعی را احصاء کنند، ولی آنالیز قیمتی هنوز در شورای قیمت‌گذاری درست انجام نشده است؟ چون الان نکته آقای زنگنه این بود که شورای قیمت‌گذاری، درست قیمت‌گذاری را انجامنداده است؟

نجمدی: با توجه به این که دولت مبنای کارشان را برای یک کار کارشناسی در هر حوزه‌ای دارند، ما، چون در کارگروه استانداری تهران بودیم، به این موضوع رسیدند که کار باید کارشناسی شود و من همین جا هم از کارگروه تشکر می‌کنم. ما اگر می‌خواهیم این حوزه آرد و نان را درمان کنیم؛ مسکن به آن نزنیم، درمان کنیم، بهترین روش آزادسازی، یکسان‌سازی و شفاف‌سازی است، یعنی اگر این اتفاق بیفتد، یکی این که کاهش ۲۵ تا ۳۰ درصدی مصرف گندم است؛ این را به جرأت می‌گویم. 

سؤال: برآورد شماست یا به صورت تحقیقاتی و علمی می‌گویید، چون رقم آن؛ رقم قابل توجهی است؟

نجمدی: من تحقیقاتی و علمی عرض می‌کنم؛ ۲۵ تا ۳۰ درصد ما در مصرف گندم صرفه‌جویی کردیم؛ اگر آزادسازی انجام شود و آن یارانه به مردم تعلق بگیرد.
سؤال: به چه صورت باید تعلق بگیرد؟ پیشنهاد شما چیست؟
نجمدی: بالأخره راهکار‌هایی ارائه دادیم، یکی مثلاً کارت نان برای اقشار کم‌درآمد و مثلاً حاشیه شهرها؛ این یکی از آنهایی است که می‌شود روی آن فکر کرد و دولت باید این موضوع را سیاست‌گذاری کند. دوم رضایتمندی مشتری‌هاست. ما در سال ۱۳۸۸ تا ۸۹ آزادسازی انجام شد، یک یارانه‌ای به مردم تعلق گرفت، فکر کنم آن دوران، دوران طلایی بود؛ هم مردم راضی بودند، هم نانوا راضی بود و هم دولت راضی بود. ما یک مثلث هستیم؛ سه ضلع باید هم اندازه باشد، از نظر ریاضی؛ مثلث متساوی الاضلاع؛ یک ضلع ناقص باشد می‌شود مثلث متوازی الساقین. 

پس ما اگر آزاد سازی و یکسان سازی را انجام بدهیم یعنی اتفاقات خیلی خوبی می‌افتد این ناترازی که در بخش گندم و آرد دولتی شما اگر توجه داشته باشید در هر کالایی که این حرف من نیست حرف اقتصاددان‌ها است در هر کالایی که یارانه به آن تعلق گرفته رانت، فساد، قاچاق هست پس ما باید زمینه را آماده کنیم برای آن یکسان‌سازی و شفاف سازی.

سوال: شما نکات خیلی مهم گفتید پس این میزان تخلفی که برخی از نانوایان انجام می‌دهند، و به هر حال ما گزارشش را دائماً در حال پخش هستیم که مثلاً همکاران من می‌روند با تعزیرات توی یک نانوایی و می‌بینند تخلفات دیگر از حد اینکه آقای زنگنه هم گفت برای پوشش هزینه‌ها است دیگر گذر کرده و حتی میزان کنجدی که شما می‌گویید اضافه بود من اینجا یادداشت کردم که شما فرمودید یک سری از ما به ازا‌هایی دارد که قیمت را افزایش می‌دهد ما می‌بینیم خیلی هم قابل توجه نیست ولی قیمت، قیمت خیلی متفاوتی است این آنالیز قیمتی که شما فرمودید؟

نجمدی: من فکر نکنم این موضوع یعنی بیش از این باشد الان من اعلام کنم دیگر اکثر نان‌های سنگک در تهران کف بازار قیمت ده هزار تومان می دهند، قیمت مصوب را اجرا نمی‌کند، چون واقعاً هزینه هایشان را پوشش نمی‌دهد من مثال ساده‌ای بزنم در روز میانگین هزار تا نان پنج هزار تومان می‌شود ۵ میلیون تومان وقتی دستمزد و حقوق کارگر من روزانه چهار میلیون و هفتصد تا پنج میلیون تومان هست من هزینه‌هایم را از کجا باید بگیرم جبران کنم، و آن بحث کنجدی.
ببینید نان سنگک و بربری، چون از کنجد، سبزیجات و آنهایی که مجاز هست دارند استفاده می‌کنند اینها یک بخشیش را هزینه‌هایش را پوشش می‌دهند کنجد در سال هزار چهارصد، یک قیمت بود امروز یک قیمت همه چیز افزایش پیدا کرده و ما نمی‌توانیم همان‌طور که جناب آقای  زنگنه و جناب آقای رستگار فرمودند، با قیمت‌های دستوری ما نمی‌توانیم.

سوال: جناب آقای رستگار الان اتاق اصناف در قیمت‌گذاری که آقای زنگنه گفتند چه نقش آفرینی انجام داده به هر حال اگر شما از صنفی که زیر مجموعه تان است در قیمت گذاری بتوانید به درستی دفاع کنید و نقش آفرینی داشته باشید شاید یک مقداری مشکلات حالا ما نه اصلاً نفس قیمت‌گذاری را راجع بهش صحبت نمی‌کنیم به هرحال قرار شده طبق صحبت آقای زنگنه محدودیت‌های قیمت‌گذاری اتفاق بیفتد در واقع در طول برنامه هفتم پیشرفت، اما الان که فعلاً وضعیت این شکلی است شما چه نقش‌آفرینی کرد در اینکه نانوایان یک کم اوضاعشان بهتر باشد؟

رستگار: حقیقتاً ما جلساتی توی استانداری داریم به عنوان تنظیم بازار در این جلسات در خصوص موضوعات مختلف از جمله نان خوب بحث و تبادل نظر می‌شود پیگیری می‌شود و دستگاه‌های دولتی هم در این جلسه حضور دارند ما آن چیزی را که در اتحادیه‌ها به هرحال مصوب می‌شود و نظر کارشناسی می‌شود مسئول هستیم که اینها را به ارگان‌های دولتی و سازمان‌های دولتی اطلاع بدهیم و مطالبات و اینها را پیگیری کنیم حقیقتاً یک مقدار شرایط به گونه‌ای شده که نقش آفرینی اتحادیه‌های صنفی و اتاق اصناف تحت تحت‌الشعاع یک اتفاقات دیگه‌ای قرار گفته و نقش اینها را کم رنگ کردند اساساً ما اعتقاد داریم که همان طور که به هر حال مقام معظم رهبری تاکید دارند روی اصل چهل و چهار قانون اساسی و این که بخش خصوصی باید نقش آفرینی بکند اتحادیه‌های ما، واحد‌های صنفی ما اتاق‌های اصناف ما متولی امور اقتصادی هستند در بخش خصوص اونجایی که باید پاسخ‌گو باشند طرف‌های مقابل ما و اونجایی که باید توجه بکنند متاسفانه خوب ما نتوانستیم این نقش را به هرحال جایگاهش را بتوانیم ایجاد بکنیم ما الان مشکلی که داریم در بحث نان اعتقاد ما این است که اتحادیه صنفیه با چند صد هزار واحد صنفی ما، چون نان سنتی ما نان حجیم، سه تا به اصطلاح اتحادیه داریم که موضوع نان متولی‌اش هستند ما چرا نباید کار صنفی را به خود اصناف بسپاریم اگر اتحادیه صنفی ما تقویت بشود نقشش طبق قانون که تعریف شده مسئول طبخ نان هست، مسئول توزیع نان هست، اتاق اصناف مسئول بازرسی بر واحد‌های صنفی است اگر این نقش‌ها درستی انجام شود خوب حقیقتاً باید پاسخ‌گو هم باشیم ولی واقعیت امر این است که امروز اتحادیه نقشی ندارد توی تعداد سهمیه آرد یعنی اگر یک واحد صنفی باید روزی نه تا کیسه طبخ کند ده تا کیسه طبخ کند یه دستگاهی پیدا می‌شود به نام نانی نو دستگاه می‌آید جای اتحادیه را می‌گیرد و یکی از دلایل اعتراض نانوانمان این است که این نانی نو اساساً متوجه رفتار کاری اش نیست.

سوال: خوب چه برنامه‌ریزی برایش اتفاق افتاده بالاخره این یک رباتی بوده یا یک برنامه‌ای بوده که به این در واقع دستگاه داده شده و براساس یک حقیقتی این اتفاق افتاده و بالآخره چیزی از نانوا گرفته شده اطلاعاتی از نانوایان گرفته شده به ایندستگاه برنامه نویسی شده و این برنامه نویسی دارد کارش را انجام می‌دهد بعضا جسارت نباشد بعضی نانوایان آن را هم دور می‌زنند می‌گویند آن هم ما را تامین می‌کند؟

رستگار: علت خارج شدن خیلی از نانوا‌ها از موضوع قیمت نان به خاطر این که واقعیت ندارد ما می‌گوییم دستگاهی مثل نانینو و امثالهم اینها وقتی که می‌آید تعبیر می‌شود و قراره اجرا بکند اینها قرار نیست که نقش خود اتحادیه و اعضای صنفی را بگیرد متاسفانه الان دستگاه نانینو تصمیم گیر است جای اتحادیه جای اتاق اصناف این دستگاه دارد تصمیم می‌گیرد چرا نانوا نمی‌تواند آن هزینه و درآمدش تطبیق بدهد ما خواهش مان این است که اتحادیه‌های ما را به عنوان متولی‌های اصلی موضوعات صنوف بپذیرند و اینها را تقویت کنند و دولت نظارتش را قوی کند.

سوال: جناب آقای حامد یزدیان عضو هیئت رئیس کمیسیون کشاورزی آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی روی خط تلفنی ما هستند سلام عرض می‌کنم خدمتتون خیلی خوش آمدید به میز اقتصاد امروز، از همین نکته‌ای که آقای رستگار گفتند شروع بکنیم این سامانه‌ای که طراحی شد برای اینکه تسهیل کند و نگذارد که قاچاق اتفاق بیفتد متاسفانه هم باعث شده که یک طوری حالا جای آن اطلاعاتی که لازم است اصناف و و نانوایان به دولت بدهند را بگیرد و هم باعث شده که حتی بعضاً گزارشات و تخلفاتی از قاچاق ازش گزارش بشود به عنوان کمیسیونی که مربوط است این موضوع به شما بفرمایید که چه پیشنهادی دارید چه بررسی‌هایی کردید در این زمینه و قرار نیست مجلس به موضوع قیمت نان و این مشکلاتی که وجود دارد ورود جدی داشته باشد؟
یزدیان: بله مجلس، چون موضوع تخصصی کمیسیون و موضوع نان ورود کرده یکی دو تا اخیراً چند جلسه مفصلی را ما داشتیم با دستگاه‌های متولی نان و هم دستگاه‌های اجرایی هم دستگاه‌های نظارتی هم گزارش‌هایی را خواستیم نگاه کنید بحث نان و گرانی‌های اخیرش هم عرض کنیم واقعاً مشکل در سامانه نانینو نیست سامانه‌های هوشمند به ما کمک می‌کنند که اطلاعاتمان را کامل‌تر کنیم، برنامه‌ریزی هایمان دقیق‌تر شود این سامانه هم از همین جنس است و داده‌هایی را که به ما میدهند و به مجموعه دولت می‌تواند می‌تواند در برنامه‌ریزی‌ها بهتر عمل کند حالا یک نا رضایتی که اخیراً به وجود آمده بود در بحث پرداخت یارانه ترجیحی بود که دولت خوب سال‌های گذشته می‌داد به نانوا‌ها خوب در دوره اخیر و در قانون بودجه ۱۴۰۴ دیده نشده عملاً و یک نارضایتی از این لحاظ ایجاد شد وگرنه بحث‌های خود سامانه به ما و سامانه اش مشکلی ندارد.

سوال: نکته اصلی ما هم همین بود سامانه خودش توانسته پایش کند و باعث شود که مصرف یارانه کنترل بشود و مصرف یارانه بالا نرود مشکلی که ما مطرح کردیم مشکلی است که اصناف دارند مطرحش می‌کنند می‌گویند که این سامانه نتوانسته خودش را با شرایطی که برای نانوا به وجود می‌آید هماهنگ بکند و جای ما دارد تصمیم می‌گیرد حالا اگر این نیست بفرمایید که جایگزینش چیست؟

یزدیان: ارتباط درست بین دوستان متصدی امر و اتحادیه‌ها درست شکل نگرفته، اطلاعات به خوبی قرار نگرفته چنین تصوری برای دوستان ما در اتحادیه‌ها انجام شده که مثلاً تصمیم‌گیری دارد جای دیگه‌ای می‌شود وگرنه قواعد سامانه‌ها قواعد مشخصی است و مسلماً به آنها ایرادی وارد نیست اگر هم باشد که قابل اصلاح است بحثی که به نظر من در بحث گندم و نان و آرد وجود دارد این است که متولی واحدی متاسفانه در کشورمان وجود ندارد چند متولی چه بحث‌های اجرایی اش چه بحث‌های نظارتی وجود دارد خوب اخیراً دولت هم ورود پیدا کرده بخش نامه‌هایی را جدیداً صادر کرده یکی دو هفته گذشته اختیاراتی را به استان‌ها داده البته به نظرم مشکل جدی‌تر باید حل بشود ما هم وزارت کشور به نوعی در بحث گندم و آرد و نان ورود دارد هم وزارت صمت هم وزارت جهاد کشاورزی، هم وزارت اقتصاد خوب اینها اینکه چند دستگاه متولی یک موضوع است همین موضوعی که این روز‌ها بحث خرید گندم را داریم مثلاً با اینکه امسال در قانون بودجه‌ی هزار و چهارصد و چهار ما یک تمرکزی را ایجاد کردیم و جداگانه‌ای را مجلس در نظر گرفت برای خرید تضمینی گندم ولی هنوز پاس‌کاری بین وزارتخانه‌های مختلف و دستگاه‌های مختلف می‌شود برای پرداخت اینها هم به نظر می‌آید که باید دولت یک از لحاظ نهادی و ساختاری در این موضوع یک فکری جدی بکند.

سوال: چطور می‌تواند حل شود آقای یزدیان؟
یزدیان: نامه‌ای هم به رئیس‌جمهور محترم نوشتیم باید واقعاً از لحاظ داخل دولت در بین تفکیک وظایف بین دستگاه‌ها واقعاً یک نهاد و یک وزارتخانه متولی این امر شود در اجرا از آن طرف در بحث نظارت هم همین‌طور ما الان سازمان تعزیرات به نوعی ورود می‌کند خود وزارت جهادکشاورزی جور دیگه‌ای ورود می‌کند وزارت صمت بازرسی هایش جوری دیگر به نظر می‌آید، چون واقعاً خیلی از مباحث مهمی که قانون مشکلی ندارد اجرا دارد می‌شود ولی در تخلف‌ها هست که نارضایتی مردم را ایجاد کرده و الان در بحث نان، نانوا‌ها متاسفانه در جا‌های مختلف سلیقه‌ای قیمت‌گذاری می‌کنند.

سوال: آقای رستگار نکته‌ای دارند می‌خواهند روی صحبت‌های شما مطرح کنند.

رستگار: بحث متولی واحد نکته‌ای بود که ایشان فرمودند، متولی واحد ما به هرحال بخش اجرایی کار در توزیع و نظارت این باید به عهده واحد صنفی، اتحادیه و اتاق اصناف باشد درست فرمودند وقتی که چند ارگان می‌آیند راجع به موضوع می‌خواهند ورود پیدا بکنند در نتیجه هیچکدام نمی‌توانند آن مسئولیت خودشان را انجام دهند.

سوال: پیشنهاد شما چی هست؟
رستگار: پیشنهاد ما این است که اساساً، چون ما نمی‌خواهیم ساز و کار جدیدی ایجاد بکنیم وقتی که اتحادیه صنفی وجود دارد چرا قبل‌تر این مشکلات وجود نداشت چرا اخیراً شما هر نانوایی می‌روید  نرخ متفاوت دارد خوب این یک جای کار اشکال دارد به نظر من و به نظر همکاران ما در اتحادیه این است که باید متولی امر در امور توزیع و تولید و نظارت بر اتاق اصناف باشد.

سوال: مجلس چه کمکی می‌تواند بکند؟

رستگار: مجلس می‌تواند حمایت قانونی کند از ما که دقیقاً یکی از عللی که به هر حال مشکل ایجاد شده در سرکوب کردن نرخ‌ها همین بوده که حرف اتحادیه و اتاق اصناف و نظرات کارشناسی و آنالیزور را گوش نکردند.

سوال: آقای یزدیان نکته‌ای که گفتند بسیار قابل است چه کمکی می‌توانید بر حل این مشکل از طرف مجلس بکنید؟

یزدیان: قانون‌گذاری جدید همچین چیزی نمی‌خواهد ما باید خود آیین‌نامه‌های دولت در این زمینه اجرا بشود ما وظیفه نظارتی داریم حتماً این موضوع را پیگیری می‌کنیم عرض کردم خدمتتان در این ایام چندین جلسه هم داشتیم نامه‌هایی هم از طرف کمیسیون به ریاست محترم جمهور زدیم که واقعاً این سامان‌دهی اتفاق می‌افتد واقعاً اگر این نظم و نظامی که حالا چه در خرید تضمینی گندم هست چه بخش آرد و چه بحث توزیع و قیمت‌گذاری اگر همه این زنجیره به درستی نشود یک متولی واحد نداشته باشد خوب ما متاسفانه این نابسامانی‌ها را داریم.

سوال: از نظر شما متولی باید کجا باشد تا این مشکلات برطرف بشود؟

یزدیان: این اختیاراتی که به استان‌ها دادند به نظرم اتفاق خوبی است ما بالاخره بحث اقتضائات مختلف را در قیمت‌گذاری‌ها باید در نظر مردم بگیریم از لحاظ بخش دولتی به نظرم بین وزارت صمت، وزارت اقتصادی که این چند سال و وزارت جهاد کشاورزی در بین دستگاه‌های دولتی به نظرم متولی با جهاد و شرکت بازرگانی دولتی باشد از طرفی هم واقعا نقش اصناف باید خیلی جدی گرفته بشود متاسفانه خوب ما کمتر به این موضوع می‌پردازیم نه اصناف واقعاً باید نقششان جدی باشد.

سوال: آقای نجمدی الان بحث‌ها را شنیدیم الان به نظر شما بین اتاق اصناف، بین دولت و شما متولی کجا باید باشد، چون متولی دولتی اش که چندتاست این متولیان دولت کدومشان مهم‌تر هستند و می‌توانند گره از کار شما باز کنند؟

نجمدی: ما یک ما متولی واحد می‌گوییم متولی می‌خواهیم حالا ما الان در همین بحث نانینو که امروز نانوایان ما واقعاً معترضند و به حق اعتراض دارند.
سوال: ولی توانسته یارانه را کنترل کند؟ جزو سامانه‌هایی بوده که توانست حداقل مصرف یارانه را کنترل نموده؟

نجمدی: نه ما اصلاً به این اعتقاد نداریم اگر کارشناسی بشود واقعاً هیچ اتفاقی نیفتاده، چون مصرفی که الان گندم در سال‌های گذشته مصرف می‌شده آرد و گندمی که مصرف می‌شده الان هم همان است یعنی فرقی نکرده اگر فرقی هم کرده کجا رفته این خیلی مهم است در بحث نانی نو، نانی نو از وزارت امور اقتصادی اومده الان ما در کارگروه آرد و نان داریم تصمیم می‌گیریم، اما آن قواعدی که دارد بارگذاری می‌شود در سامانه نانی نو وزارت امور اقتصادی دارد انجام می‌دهد این دوگانگی است واقعاً اگر این دوگانگی حل شود بله یک سامانه تعریف شده این سامانه اگر بیاید کارشناسی از نظرات اتحادیه‌ها اتاق اصناف استفاده بشود در بارگذاری قواعد بله درست است، اصلاً سامانه نانینو راه دیگری می‌خواست برود اول، می‌خواست آزادسازی و یکسان سازی انجام شود شفاف‌سازی انجام بشود یارانه به خود مردم تعلق بگیرد هر نانوایی هم که نسبت به آن پختی که انجام می‌داد بیاید سهمیه آرد بگیرد الان متاسفانه اگر یک نانوا خوب کار کند.

سوال: الان آقای رستگار شما چه معیار میزانی دارید که بدانید کدامیک از نانوایان محترم دارند همان کیفیت و استانداردی را رعایت می‌کنند که باید رعایت کنند الان با این مکانیزمی که وجود دارد با این فرآیندی که وجود دارد اونی که خوب کار می‌کند اونی که از کارش کم می‌گذارد هیچ فرقی با همدیگر ندارند قیمت‌ها هم که همان شکلی است که خودشان می‌خواهند تعیین کنند من مصرف‌کننده باید فقط کارت را بکشم و بیایم و کار دیگری از دستم بر نمی‌آید؟

 رستگار: بله مشکلاتی که واقعاً همه به هرحال صنوف برخورد کردند و از جمله صنف نانوا‌ها همین موضوعی است که به هر حال یک بلاتکلیفی را دارند به سرمی‌برند که منتظرند که یک تصمیم جدی گرفته شود بحث این که به هرحال نقش‌آفرینی اتحادیه ما به هر حال توی موضوع نظارت خودش و اینکه نرخ نان مشخصاً تعیین شده چه مقدار و چه میزان باید داشته باشد ما اصلاً به غیر از نرخ مشکلمان بحث واقعاً کیفیت نان است یعنی خود همین موضوع با سلامت مردم سر و کار دارد چه میزان اتلاف می‌شناسد بعضی از این نان‌هایی که طبخ می شود، نمی‌شود مصرف کنید چه مقدار قاچاق می‌شود و چه مقدار دور ریز دارد، ما پیشنهادمان این است دقیقاً که اولاً نقش اتحادیه را باید همه بپذیرند من آن سمتش که دولت چه تصمیمی می‌خواهد بگیرد کدام بخش‌هایی که مرتبط می‌شود باهاش کاری به اون ور ندارم ولی ما صحبت مان این است اساساً کار اقتصادی بخش خصوصی که مورد تایید دولت هست مورد تایید خود حاکمیت هست بخش خصوصی یعنی اتحادیه‌ها، یعنی اتاق اصناف‌ها، یعنی واحد‌های صنفی ما این نقش را به درستی به اینها بسپاریم میزان سهمیه آرد باید در اختیار اتحادیه بگذاریم اتحادیه بتواند نظارت کند.

سوال: الان در اختیار کجاست؟
رستگار: الان در اختیار نانی نو است، در اختیار دستگاه‌های دیگر است اشاره کردند جهاد و ارگان‌های فعلی این باید اصلاح شود.

سوال: این سامانه بر اساس تخلفات این را دارد تخصیص می‌دهد به هر حال اون نانوایی محترمی که تخلف می‌کند نمی‌تواند انتظار داشته باشد همان مقدار آرد بهش تعلق بگیرد؟

رستگار: ما اگر علت را ریشه یابی کنیم.

سوال: بله گفتند علتش این است که به هر حال آن قیمت، قیمتی نیست که نانوا‌ها آنالیز کردند و می‌گویند باشد؟

رستگار: یکی از علت هایش آن است و علت دوم انواع مختلف قیمت یارانه‌ای است یعنی واقعاً این جا آن رقابت واقعی که باید بین کسانی که می‌خواهند نان بهتری دهند با قیمت با کیفیت.

سوال: خوب همین ماجرا محل تخلف است آن قیمت زیاد را میفروشند و ترجیح می‌دهند که اصلاً آن را بفروشند به آزادپز و آن پولی که ازش در می‌آورند خیلی بیشتر از این است که نان را بپزند و بدهند به دست مردم؟

رستگار: حقیقتاً خوب خیلی از نانوا‌های ما مقیدند به این ماجرا ولی ممکن است کسانی هم بخواهند تخلف کنند این است و دلیل تخلف هم را باید ریشه‌یابی بکنیم چرا واحد صنفی مجبور می‌شود که خدایی نکرده از وزن نان بزند.

سوال: شما تضمین می‌دهید که اگر مثلاً این فرآیند را بسپارند کاملاً به اتحادیه و این سامانه حالا یا کنار گذاشته بشود و کارکردش یک شکل دیگه باشد تخلفی انجام نشود در همین شکلی که الان دارند انجام می‌دهند؟

رستگار: بله ما تضمین را می‌دهیم قبلا اتحادیه‌ها و واحد‌های صنفی ما مسئول طبخ نان و توزیع بودن دتخلف خیلی جزئی بود ما این تضمین را می‌دهیم، چون نقش آفرینی ما براساس قانون است می‌خواهیم این نقشی که متعلق به اتحادیه هست این نقش را بدهند یعنی سهمیه آرد در اختیار خود اگر قرار است سهمیه‌ای باشد یا اگر می‌خواهند بهتر شود اصلاً کلاً قیمت یارانه‌ای را بردارند.

سوال: قبل سامانه به چه شکل بود آقای رستگار چه شکلی بود؟

رستگار: این‌قدر ما مشکل نداشتیم.

سوال: یعنی ما داریم‌ها هی برمی‌گردیم سر خط؟
رستگار: باید بپذیریم که ورود دستگاه‌های دولتی به امور اقتصادی تبعات دارد یعنی مشکلاتی را ایجاد می‌کند، چون مسئول امر اقتصادی بخش خصوصی اصناف و اتحادیه‌ها هستند.

سوال: من متوجه فرمایش شما هستم، اما نگاه کنید چرخه چه شکل بود آن موقع که این سامانه نبود همین طوری به صورت تصاعدی داشت میزان مصرف نان دور ریزش، استفاده از یارانه اش، قاچاق، همه اینها هم با نرخ تصاعدی داشت بالا می‌رفت این سامانه از وقتی گذاشته شد حالا نمی‌گیم همه آن اهدافی که داشت اتفاق افتاد به نفع نانوا صرفاً شد ولی حداقل آن رشد فزاینده‌ای که داشت اتفاق می‌افتاد از مصرف یارانه و نان یارانه‌ای و دور ریزش واقعاً کنترل شد این را نمی‌توانیم نادیده بگیریم به هرحال تخلفی وجود داشت که سامانه اومد وسط؟

رستگار: ببینید اگر سامانه‌ای هم هست باید در اختیار اتحادیه باشد.

سوال: پس شما سامانه را قبول دارید؟

رستگار: بله باید در اختیار اتحادیه باشد نقش اتحادیه قوی‌تر شود.

سوال: ما داشتیم می‌گفتیم که سامانه کلا جمع شود؟

رستگار: سامانه متولی واحدی را که اشاره کردند یعنی یک دستگاه تصمیم بگیرد یک دستگاه تصمیم بگیرد و پاسخگو باشد و نظارت بکند ما این آمادگی را در اصناف داریم در اتحادیه داریم هم ابزارش را داریم هم تخصص داریم هم تعهدش را داریم هم امکانش را داریم انگیزه اش هم داریم.

سوال: ما می‌خواهیم نتیجه بگیریم از بحث، چون کلیات که همه مان می‌دانیم چه اتفاقی افتاده و مرورش نمی‌کنیم الان شما پیشنهادتان به‌عنوان اصناف این است که اولا نقش اصناف پررنگ بشود و دوماً کدوم د رواقع سازمان یا وزارتخانه متولی اصلی باشند؟

رستگار: ما معمولاً وزارت صمت با ما به هر حالتو موضوعات اقتصادی است از نظر ما تفاوتی نمی‌کند کدوم وزارت باشد ما با یه دستگاه طرف باشیم ما مسئول توزیع هستیم مسئول قیمت‌گذاری هستیم مسئول رعایت قانون هستیم و مسئول نظارت هستیم و باید هم پاسخ‌گو باشیم همه این امکانات را ما داریم بسپارند به خود ما با خودمان برنامه‌ریزی می‌کنیم بهتر از این می‌توانند نرخ نان را آزاد بکنند یارانه را مستقیم بدهند به مردم.

سوال: میزانش مشخص شده چقدر است؟

رستگار: یک اشکال کوچکی هم من بگیرم ببینید حتی تفاوت نرخ یعنی تصمیم‌گیری نرخ نان در استان‌های مختلف این هم مشکل ساز است.