• شهروند خبرنگار
  • شهروند خبرنگار آرشیو
امروز: -
  • صفحه نخست
  • سیاسی
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • علمی و فرهنگی
  • استانها
  • بین الملل
  • ورزشی
  • عکس
  • فیلم
  • وبگردی
  • شهروندخبرنگار
  • رویداد
پخش زنده
امروز: -
پخش زنده
نسخه اصلی
کد خبر: ۵۵۰۸۹۵۳
تاریخ انتشار: ۱۱ تير ۱۴۰۴ - ۰۹:۵۱
علمی و فرهنگی » علم و فناوری

نخستین مدل پیش‌بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله طراحی شد

پژوهشگران دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گامی نوآورانه برای مدیریت منابع آب در مناطق زلزله‌ خیز، موفق به طراحی مدلی علمی شد که می‌تواند نوسانات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله را پیش‌بینی کند.

نخستین مدل پیش‌بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله طراحی شد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، این مدل برای نخستین‌بار در کشور توسعه یافته و با ترکیبی از داده‌های ژئوفیزیکی، زمین شناسی، هیدرولوژی و تصاویر ماهواره‌ای و تحلیل‌های منطق فازی، امکان تحلیل دقیق تغییرات آبخوان‌ها را فراهم کرده است. 

پژوهشگر حوزه ژئوفیزیک و ژئوهیدرولوژی و دانش آموخته دکترا، با راهنمایی دکتر همایون کتیبه عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق به طراحی یک مدل پیش‌بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی پس از زمین‌لرزه در آبخوان‌های آزاد شد.

این پژوهش در منطقه سرپل‌ذهاب و در پی زلزله ۲۱ آبان ۱۳۹۶ انجام شده و به گفته مجری طرح، گامی مهم در گسترش مرز‌های دانش ژئوهیدرولوژی محسوب می‌شود.

رشیدی‌گویا با اشاره به خلأ‌های علمی موجود در زمینه بررسی اثر زلزله بر منابع آب زیرزمینی، اظهار کرد: اگرچه در بسیاری از نقاط جهان، نوسانات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله گزارش شده، اما سازوکاردقیق این تغییرات ناشناخته مانده بود. از طرف دیگر، پیش‌بینی این نوسانات همواره غیرممکن تلقی می‌شد.

وی افزود: این پژوهش با هدف پر کردن همین خلأ علمی و ارائه مدلی برای پیش‌بینی رفتار آبخوان‌ها پس از زلزله آغاز شد.

رشیدی گویا افزود: این مطالعه با بررسی تغییرات سطح آب در دشت سرپل‌ذهاب پس از زلزله آغاز شد که در آن، حداکثر کاهش سطح آب به میزان ۳.۰۸ متر و افزایش آن تا ۴.۴۲ متر ثبت شده بود. برای تحلیل دقیق‌تر، دو مدل فیزیکی آبخوان طراحی شد که یکی اثر ارتعاش و دیگری تأثیر گسلش را در یک آبخوان شبیه‌سازی می‌کرد. این مدل‌ها با استفاده از محفظه‌های شیشه‌ای با لایه‌هایی از خاک و ماسه ساخته شده و نتایج آنها منجر به شناسایی پارامتر‌های جدیدی در رفتار آبخوان‌ها شد.

 این دانش آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: در ادامه مسیر، ۱۳ عامل افزاینده و ۵ عامل کاهنده سطح آب‌های زیرزمینی در محیط نرم‌افزار ArcGIS مدل‌سازی شدند. این عوامل شامل داده‌های زمین‌شناسی، هیدرولوژی، ژئوفیزیکی، تصاویر ماهواره‌ای و ... بودند.

به گفته وی برای ترکیب و تحلیل این عوامل از روش‌های AHP و منطق فازی استفاده شد و مدل نهایی با داده‌های زلزله سرپل‌ذهاب اعتبارسنجی شد.

رشیدی‌گویا تاکید کرد: این مدل نه‌تنها امکان پیش‌بینی نوسانات سطح آب در چاه‌ها پس از زلزله را فراهم کرده، بلکه در مدیریت بحران، پایش منابع آب کشور و حتی در حوزه تحقیقات پیش‌بینی زلزله کاربرد دارد. برای نخستین‌بار در کشور، چنین مدلی توانسته به دقت، نواحی دارای افزایش یا کاهش سطح آب زیرزمینی در اثر زلزله را پیش‌بینی کند.

وی درباره چالش‌های اجرای این طرح گفت: بزرگ‌ترین مشکل، جمع‌آوری و پردازش داده‌های متنوع ژئوفیزیکی، زمین‌شناسی و تصاویر ماهواره‌ای بود. همچنین ساخت مدل‌های فیزیکی دقیق و تحلیل داده‌ها نیازمند تخصص بین‌رشته‌ای و استفاده از نرم‌افزار‌های متنوع بود. این طرح در مجموع حدود دو سال به طول انجامید.

رشیدی خاطر نشان کرد: این پژوهش تاکنون منجر به چاپ یک مقاله ISI، یک مقاله علمی‌پژوهشی و آماده‌سازی یک مقاله ISI دیگر برای چاپ شده است. در این مقالات، مدل ترکیبی AHP و منطق فازی و همبستگی شاخص هایی مانند ضخامت حاشیه مویینه، مقاومت الکتریکی لایه‌های آبدار و روانگرایی با تغییرات سطح آب معرفی شده‌اند.

رشیدی‌گویا در ادامه به کاربرد‌های متنوع این پژوهش اشاره کرد و گفت: این طرح در حوزه‌های مدیریت منابع آب زیرزمینی در مناطق زلزله‌خیز، پایه‌گذاری سامتنه های هشدار زلزله هیدروژئولوژیکی، پیش‌بینی کدر شدگی آب چاه‌ها پس از زلزله و شناسایی چاه‌های حساس به زمین‌لرزه قابل استفاده است.

 وی افزود: ادامه مسیر پژوهش را می‌توان در دو حوزه دنبال کرد؛ یکی توسعه مدل‌های پیش‌بینی تغییرات آب زیرزمینی و دیگری طراحی سنسور‌های حساس به ارتعاش و دما برای کمک به پیش‌بینی زلزله، اما متأسفانه با توجه به وضعیت فعلی پروژه‌های تحقیقاتی، اجرای این ایده‌ها با دشواری همراه است.

وی گفت: هزینه انجام طرح تحقیقاتی درمرحله دانشگاهی حدود ۸۰ میلیون تومان بوده است، اما در صورت ورود به فاز اجرایی و صنعتی، هزینه‌ها به‌مراتب افزایش خواهد یافت.

رشیدی گویا با اشاره به مزایای رقابتی این طرح افزود: مطالعات مشابهی در ایتالیا، ژاپن و نیوزیلند انجام شده، اما تمرکز آنها عمدتاً بر مشاهده تغییرات سطح آب بوده نه مدل‌سازی برای پیش‌بینی آن. طرح حاضر از دقت بالا، قابلیت توسعه در مناطق زلزله‌خیز ایران و دانش بومی برخوردار است. ل

 این محقق دانشگاه صنعتی امیر کبیر مخترع دو اختراع مرتبط با پاکسازی لکه‌های نفتی در سطح دریاست.

 

بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
گزارش خطا
Bookmark and Share
X Share
Telegram Google Plus Linkdin
ایتا سروش
عضویت در خبرنامه
نظر شما
آخرین اخبار
رقابت ۷۱۵ دانش آموز کهگیلویه و بویراحمدی در رشته ریاضی
دستگیری زوج سارق احشام در سیرجان
شهروندخبرنگار ؛ جاده روستایی نیمه تمام در تکاب
رقابت پرمتقاضی‌ترین رشته‌ آزمون سراسری آغاز شد
پارک تانکر‌های سوخت تهدیدی برای جان اهالی بلوار خبرنگار ایلام
بزودی ؛ آغاز عملیات اجرایی ۸ طرح گردشگری در ارومیه
پیوستن امینی به ترکیب تیم ملی بسکتبال ایران در لبنان
اردوی تیم ملی دوچرخه سواری ماده سرعت
ایران؛ الگوی مقاومت، پیشرفت و دیپلماسی در برابر تحریم‌ها
نشست شورای عالی قضایی
ایلام؛ امن‌ترین استان در راه‌ها و کاهش تصادفات
جنگ حقوقی بین‌المللی مرکز وکلا علیه آمریکا و دشمن صهیونیستی
یونسکو ترور کارکنان رسانه ملی را محکوم کرد
تقویم روز اوقات شرعی گیلان، ۲۷ تیر ۱۴۰۴
تقویم و اوقات شرعی جمعه ۲۷ تیر ۱۴۰۴ به افق قم
لرستان میزبان جشنواره ملی کاریکاتور
رفع چالش کمبود آب نیازمند عزم ملی است
کاروان تیم ملی فوتبال بانوان میهمان سفارت جمهوری اسلامی ایران در امان
تداوم بارش رگباری باران در سمنان
آغاز حسابرسی تراکنش‌های بانکی با مبالغ بالا در لرستان
  • پربازدیدها
  • پر بحث ترین ها
راه اندازی سامانه جدید بانکی خدمات بانک سپه
وزیر جهاد کشاورزی: توازن در واردات نهاده باید رعایت شود
مارکو باکیچ به پرسپولیس پیوست
ورود موج بی‌سابقه گرمای شدید به کشور
جذب حدود ۱۰۰ هزار نیروی جدید در دستگاه‌های اجرایی کشور
شروع فرایند هدایت تحصیلی پایه نهم از فردا
والیبال لیگ ملت‌ها ۲۰۲۵؛ نتایج روز نخست هفته سوم؛ برنامه دومین روز
افتتاح و بهره‌برداری از کارخانه کنسانتره تیتانیوم کهنوج
آغاز آزمون سراسری با رقابت حدود نیم‌ میلیون داوطلب
فرمانده کل ارتش: لحظه‌ای در دفاع از ایران درنگ نمی‌کنیم
پیاتزا: نمی‌توانم بگویم خوشحال هستم؛ روند خوب‌مان تداوم نداشت
یارانه دهک‌های اول تا سوم واریز شد
اسماعیل‌نژاد و سمنیوک امتیازآورترین بازیکنان دیدار ایران و لهستان
مصاف ایران - ژاپن در نیمه‌نهایی
کریمی: خوب بودیم، اما نتیجه دلخواه‌مان حاصل نشد
طرح مشترک جریان فتنه با منافقین و رضا پهلوی  (۳ نظر)
چرا بانک‌ها برای وام ازدواج «شعبه» را تایید نمی‌کنند  (۳ نظر)
دستور رئیس قوه قضائیه برای مقابله با گرانفروشی و احتکار  (۲ نظر)
پزشکیان: همچنان معتقدیم که پنجره دیپلماسی باز است  (۲ نظر)
رژیم صهیونیستی بمباران سوریه را از سرگرفت  (۲ نظر)
مدنی‌زاده: به‌دنبال خصوصی‌سازی واقعی هستیم  (۱ نظر)
اسقاط ۲۰هزار دستگاه موتورسیکلت فرسوده  (۱ نظر)
سود سهام عدالت متوفیان برای وراث کی واریز می شود؟  (۱ نظر)
انعقاد قرار داد سازندگی ۵۸ هزار واحد مسکن ملی در استان  (۱ نظر)
تشدید تحریم‌های اروپا علیه ایران به بهانه حقوق بشر  (۱ نظر)
عفو بین‌الملل: اتحادیه اروپا با اسرائیل به حقوق بشر خیانت کرد  (۱ نظر)
کلافگی صاحبان مشاغل از اختلال دستگاه‌های کارت خوان  (۱ نظر)
آغاز رقابت داوطلبان گروه‌های آزمایشی هنر و زبان‌های خارجی  (۱ نظر)
نرخ جدید نان در استان گلستان اعلام شد  (۱ نظر)
سه کشته در حمله رژیم صهیونیستی به کلیسای کاتولیک غزه  (۱ نظر)