• شهروند خبرنگار
  • شهروند خبرنگار آرشیو
امروز: -
  • صفحه نخست
  • سیاسی
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • علمی و فرهنگی
  • استانها
  • بین الملل
  • ورزشی
  • عکس
  • فیلم
  • وبگردی
  • شهروندخبرنگار
  • رویداد
پخش زنده
امروز: -
پخش زنده
نسخه اصلی
کد خبر: ۵۵۰۸۹۵۳
تاریخ انتشار: ۱۱ تير ۱۴۰۴ - ۰۹:۵۱
علمی و فرهنگی » علم و فناوری

نخستین مدل پیش‌بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله طراحی شد

پژوهشگران دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گامی نوآورانه برای مدیریت منابع آب در مناطق زلزله‌ خیز، موفق به طراحی مدلی علمی شد که می‌تواند نوسانات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله را پیش‌بینی کند.

نخستین مدل پیش‌بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله طراحی شد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، این مدل برای نخستین‌بار در کشور توسعه یافته و با ترکیبی از داده‌های ژئوفیزیکی، زمین شناسی، هیدرولوژی و تصاویر ماهواره‌ای و تحلیل‌های منطق فازی، امکان تحلیل دقیق تغییرات آبخوان‌ها را فراهم کرده است. 

پژوهشگر حوزه ژئوفیزیک و ژئوهیدرولوژی و دانش آموخته دکترا، با راهنمایی دکتر همایون کتیبه عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق به طراحی یک مدل پیش‌بینی تغییرات سطح آب زیرزمینی پس از زمین‌لرزه در آبخوان‌های آزاد شد.

این پژوهش در منطقه سرپل‌ذهاب و در پی زلزله ۲۱ آبان ۱۳۹۶ انجام شده و به گفته مجری طرح، گامی مهم در گسترش مرز‌های دانش ژئوهیدرولوژی محسوب می‌شود.

رشیدی‌گویا با اشاره به خلأ‌های علمی موجود در زمینه بررسی اثر زلزله بر منابع آب زیرزمینی، اظهار کرد: اگرچه در بسیاری از نقاط جهان، نوسانات سطح آب زیرزمینی پس از زلزله گزارش شده، اما سازوکاردقیق این تغییرات ناشناخته مانده بود. از طرف دیگر، پیش‌بینی این نوسانات همواره غیرممکن تلقی می‌شد.

وی افزود: این پژوهش با هدف پر کردن همین خلأ علمی و ارائه مدلی برای پیش‌بینی رفتار آبخوان‌ها پس از زلزله آغاز شد.

رشیدی گویا افزود: این مطالعه با بررسی تغییرات سطح آب در دشت سرپل‌ذهاب پس از زلزله آغاز شد که در آن، حداکثر کاهش سطح آب به میزان ۳.۰۸ متر و افزایش آن تا ۴.۴۲ متر ثبت شده بود. برای تحلیل دقیق‌تر، دو مدل فیزیکی آبخوان طراحی شد که یکی اثر ارتعاش و دیگری تأثیر گسلش را در یک آبخوان شبیه‌سازی می‌کرد. این مدل‌ها با استفاده از محفظه‌های شیشه‌ای با لایه‌هایی از خاک و ماسه ساخته شده و نتایج آنها منجر به شناسایی پارامتر‌های جدیدی در رفتار آبخوان‌ها شد.

 این دانش آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: در ادامه مسیر، ۱۳ عامل افزاینده و ۵ عامل کاهنده سطح آب‌های زیرزمینی در محیط نرم‌افزار ArcGIS مدل‌سازی شدند. این عوامل شامل داده‌های زمین‌شناسی، هیدرولوژی، ژئوفیزیکی، تصاویر ماهواره‌ای و ... بودند.

به گفته وی برای ترکیب و تحلیل این عوامل از روش‌های AHP و منطق فازی استفاده شد و مدل نهایی با داده‌های زلزله سرپل‌ذهاب اعتبارسنجی شد.

رشیدی‌گویا تاکید کرد: این مدل نه‌تنها امکان پیش‌بینی نوسانات سطح آب در چاه‌ها پس از زلزله را فراهم کرده، بلکه در مدیریت بحران، پایش منابع آب کشور و حتی در حوزه تحقیقات پیش‌بینی زلزله کاربرد دارد. برای نخستین‌بار در کشور، چنین مدلی توانسته به دقت، نواحی دارای افزایش یا کاهش سطح آب زیرزمینی در اثر زلزله را پیش‌بینی کند.

وی درباره چالش‌های اجرای این طرح گفت: بزرگ‌ترین مشکل، جمع‌آوری و پردازش داده‌های متنوع ژئوفیزیکی، زمین‌شناسی و تصاویر ماهواره‌ای بود. همچنین ساخت مدل‌های فیزیکی دقیق و تحلیل داده‌ها نیازمند تخصص بین‌رشته‌ای و استفاده از نرم‌افزار‌های متنوع بود. این طرح در مجموع حدود دو سال به طول انجامید.

رشیدی خاطر نشان کرد: این پژوهش تاکنون منجر به چاپ یک مقاله ISI، یک مقاله علمی‌پژوهشی و آماده‌سازی یک مقاله ISI دیگر برای چاپ شده است. در این مقالات، مدل ترکیبی AHP و منطق فازی و همبستگی شاخص هایی مانند ضخامت حاشیه مویینه، مقاومت الکتریکی لایه‌های آبدار و روانگرایی با تغییرات سطح آب معرفی شده‌اند.

رشیدی‌گویا در ادامه به کاربرد‌های متنوع این پژوهش اشاره کرد و گفت: این طرح در حوزه‌های مدیریت منابع آب زیرزمینی در مناطق زلزله‌خیز، پایه‌گذاری سامتنه های هشدار زلزله هیدروژئولوژیکی، پیش‌بینی کدر شدگی آب چاه‌ها پس از زلزله و شناسایی چاه‌های حساس به زمین‌لرزه قابل استفاده است.

 وی افزود: ادامه مسیر پژوهش را می‌توان در دو حوزه دنبال کرد؛ یکی توسعه مدل‌های پیش‌بینی تغییرات آب زیرزمینی و دیگری طراحی سنسور‌های حساس به ارتعاش و دما برای کمک به پیش‌بینی زلزله، اما متأسفانه با توجه به وضعیت فعلی پروژه‌های تحقیقاتی، اجرای این ایده‌ها با دشواری همراه است.

وی گفت: هزینه انجام طرح تحقیقاتی درمرحله دانشگاهی حدود ۸۰ میلیون تومان بوده است، اما در صورت ورود به فاز اجرایی و صنعتی، هزینه‌ها به‌مراتب افزایش خواهد یافت.

رشیدی گویا با اشاره به مزایای رقابتی این طرح افزود: مطالعات مشابهی در ایتالیا، ژاپن و نیوزیلند انجام شده، اما تمرکز آنها عمدتاً بر مشاهده تغییرات سطح آب بوده نه مدل‌سازی برای پیش‌بینی آن. طرح حاضر از دقت بالا، قابلیت توسعه در مناطق زلزله‌خیز ایران و دانش بومی برخوردار است. ل

 این محقق دانشگاه صنعتی امیر کبیر مخترع دو اختراع مرتبط با پاکسازی لکه‌های نفتی در سطح دریاست.

 

بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
گزارش خطا
Bookmark and Share
X Share
Telegram Google Plus Linkdin
ایتا سروش
عضویت در خبرنامه
نظر شما
آخرین اخبار
نظارت دامپزشکی آذربایجان شرقی بر ذبح دام‌های قربانی
رفع بحران کم آبی در شهرستان کهگیلویه
مخزن ۲۰ هزار متر مکعبی آب چهار شهر کهگیلویه آماده آبگیری
قرار بود سکوت تحمیل کنند، اما ایستادگی تکثیر شد
آغاز پویش "همدلی حسینی" و فعالیت ۳۰ قرارگاه جهادی در خوزستان
اقدامات فوری و میان مدت برای حل معضل آب در خوزستان در حال انجام است
اعمال محدودیت‌های ترافیکی یوم‌العباس در شهر زنجان
بیانیه دبیرخانه اقوام و طوایف استان و مجمع مشورتی متنفذین، معتمدین و سران طوایف تشیع و تسن استان سیستان و بلوچستان
گفتگوی تلفنی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزیر امور خارجه نروژ
بقائی: آمریکا همچنان در مسیر جنایت وینسنس
تقویم روز و اوقات شرعی گیلان ، 13 تیر 1404
تقویم و اوقات شرعی جمعه ۱۳ تیر ۱۴۰۴ به افق قم
مسابقه ملی کتاب‌خوانی «انسان بر سر دو راهی» در لرستان
دشمنان حماقت کنند، با پاسخی کوبنده تر روبرو می شوند
پیش بینی بارش های پراکنده در سمنان
قدردانی از فوتسالیست قمی تیم ملی ناشنوایان ایران
استخدام سالانه ۷۰۰ نیرو در دستور کار سازمان محیط‌زیست
مساجد و تکایای کیش میعادگاه عزاداران اباعبدالله الحسین (ع)
خبرهای گوناگون از بردسکن
کشف روغن موتور قاچاق از یک دستگاه خاور در ابهر
  • پربازدیدها
  • پر بحث ترین ها
دمای ۳ شهر سیستان و بلوچستان به ۵۰ درجه رسید
مقر محرمانه ارتش اسرائیل چگونه منهدم شد
دیدارهای دوستانه و اردوی مشترک پیش از هفته سوم لیگ ملت ها
انسجام ملت ایران؛ علت ناکامی طراحی دشمن
برگزاری اردوی انتخابی تیم ملی فوتسال بانوان ایران
اسامی بانوان ملی‌پوش اعزامی به بسکتبال جام آسیا
امیر حاتمی: با تمام توان از میهن اسلامی مان دفاع می‌کنیم
جذب ۶۹ نیرو در ۹ دستگاه اجرایی خراسان جنوبی
روایت‌هایی از سردار حاجی زاده در کتاب «مرد ابدی»
روسای گروه‌ APA جنایات رژیم صهیونی را محکوم کنند
راهپیمایی جمعه‌های خشم و نصر این هفته هم برپا می‌شود
درخواست پایان برنامه هسته‌ای ایران بی معنی است
ترافیک سنگین در محور‌های شمالی
ناترازی برق در مسیر کاهش ۳۰ درصدی
کاظمی: در هر شرایطی آموزش را ادامه خواهیم داد