• شهروند خبرنگار
  • شهروند خبرنگار آرشیو
امروز: -
  • صفحه نخست
  • سیاسی
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • علمی و فرهنگی
  • استانها
  • بین الملل
  • ورزشی
  • عکس
  • فیلم
  • وبگردی
  • شهروندخبرنگار
  • رویداد
پخش زنده
امروز: -
پخش زنده
نسخه اصلی
کد خبر: ۵۵۱۱۰۵۰
تاریخ انتشار: ۱۴ تير ۱۴۰۴ - ۱۴:۰۰
علمی و فرهنگی » میراث فرهنگی،گردشگری ،صنایع دستی

پوشش سنتی محرم و روایت آیین‌های عاشورایی در فرهنگ ایرانی

با فرا رسیدن ماه محرم پوشش سنتی مردم در مراسم عزاداری نه‌تنها نشانی از احترام به ساحت سیدالشهدا (ع) است، بلکه خود بخشی از میراث معنوی و نماد هویتی هر قوم محسوب می‌شود.

پوشش سنتی محرم و روایت آیین‌های عاشورایی در فرهنگ ایرانی/ پوشیدن عشق، گره زدن ایمان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما: با آغاز ماه محرم، فضای سراسر ایران رنگ عزا به خود می‌گیرد. پوشش سیاه نه‌تنها نشانه‌ای از اندوه، بلکه تجلی احترام و بیعتی تاریخی با قیام عاشورا است. در میان اقوام مختلف ایرانی، آیین پوشش در عزاداری‌ها به گونه‌ای خاص طراحی شده که همواره با نشانه‌های فرهنگی و نماد‌های بومی همراه است؛ آیین‌هایی که با گذر زمان نه‌تنها فراموش نشده‌اند، بلکه با صلابت بیشتری حفظ و احیا می‌شوند.

این گزارش نگاهی دارد به چهار نمونه شاخص از پوشش‌های سنتی در عزاداری محرم که در استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و یزد رایج‌اند و به‌مثابه سند زنده‌ای از پیوند فرهنگ، دین و هویت جمعی عمل می‌کنند.

لرستان؛ دستار سیاه، نشان رزم و عزا

در خرم‌آباد، پلدختر و الشتر، «دستار سیاه» پوششی نمادین برای مردان و زنان عزادار است. این پارچه نخی یا پنبه‌ای به طول ۲ تا ۳ متر با نقوش ساده و تیره‌دوزی‌شده، به شیوه‌ای خاص بر سر و سینه بسته می‌شود. دو سر پارچه پس از پیچیده شدن به دور سر، به‌صورت ضربدری روی سینه انداخته می‌شود؛ گاه آزاد و گاه گره‌خورده زیر گلو. این پوشش نه‌تنها نماد سوگ، بلکه برگرفته از سنت رزم در دوران کهن نیز هست.

چهارمحال و بختیاری؛ چپرپیچ، سوگ‌نوشته‌ای بر سینه زنان

زنان بختیاری در ایام محرم، به‌ویژه هنگام گل‌مالی، «چپرپیچ» را به‌عنوان شال عزاداری بر تن می‌کنند. این شال سیاه از پشم یا نخ، با عرض ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر و حاشیه‌دوزی ساده، از پشت گردن آغاز شده و با گذر از سینه، دور کمر بسته یا رها می‌شود. در مناطق کوهستانی، این شال با سنجاق‌های فلزی بزرگ ثابت می‌شود تا حین آیین‌هایی، چون سینه‌زنی، نظم و وقار پوشش حفظ گردد. چپرپیچ نمادی از همدردی با حضرت زینب (س) است؛ همدردی‌ای که با گل و اشک آمیخته شده است.

خوزستان؛ عصابه، نماد خاک‌نشینی وفاداران

در میان زنان عرب خوزستان، «عصابه» پوششی شاخص در آیین‌های محرم است. این پارچه مستطیلی سیاه با طول ۲ تا ۳ متر و عرضی نزدیک به ۸۰ سانتی‌متر، با نقش‌های تیره یا نقره‌ای دوخته شده و به‌گونه‌ای بسته می‌شود که از زیر چانه عبور کرده و در پشت سر گره می‌خورد. در برخی مراسم، عصابه را با گل می‌آلایند؛ کنشی نمادین که وفاداری به خاک کربلا و جان‌فشانی در مسیر حق را بازنمایی می‌کند. زنان در هنگام عزاداری، بخش جلوی عصابه را تا روی چشم پایین می‌کشند؛ نشانی از شرم، حیا و مشارکت در اندوه زینب‌وار.

یزد؛ سفیدپوشی زرتشتیان در نخل‌برداری

در سنتی ستودنی، زرتشتیان یزد نیز در کنار مسلمانان در آیین‌های عزاداری سیدالشهدا (ع) مشارکت دارند. آنان در مراسم باشکوه نخل‌برداری، جامه سفید بر تن می‌کنند؛ رنگی که در فرهنگ زرتشتی نماد نور و پاکی است. این هم‌پوشانی نمادین، نشان‌دهنده وحدت اقوام و ادیان در پاسداشت حقیقت، آزادگی و کرامت انسانی است. زرتشتیان هم‌زمان با حضور در آتشکده‌ها، به‌صورت داوطلبانه در بخش‌هایی از مراسم عمومی نیز مشارکت می‌کنند.

پوشش‌های سنتی عزاداری در ایران، صرفاً ابزار پوشش نیستند؛ بلکه متون خاموشی‌اند که با زبان رنگ، بافت، شکل و آیین سخن می‌گویند. از سیاه‌پوشی عاشقانه لرستانی‌ها تا سوگواری با گل و شال در بختیاری، هر قوم روایتی منحصر‌به‌فرد از عشق به حسین (ع) دارد. این میراث پوششی، اگرچه در سوگ زاده شده، اما در جان فرهنگ ایرانی، همچون پرچمی از نور و آگاهی به اهتزاز درآمده است.

بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
گزارش خطا
Bookmark and Share
X Share
Telegram Google Plus Linkdin
ایتا سروش
عضویت در خبرنامه
نظر شما
آخرین اخبار
خوزستان، سوگوار شهید دشت کربلا در شب عاشورا
تاسوعا روز بزرگداشت شهادت اسوه ولایتمداری و ادب
مراسم عزاداری شب عاشورای حسینی (علیه‌السلام) با حضور رهبر انقلاب
برپایی مراسم تعزیه‌خوانی با حضور جمعی از هنرمندان آیینی در شهر سوق
جای جای کهگیلویه و بویراحمد غرق در ماتم عزای حسین(ع)
جدول قطعی برق ۱۶ تیر ۱۴۰۴ در چهارمحال و بختیاری
دلجویی فرمانده سپاه لرستان از خانواده های شهدای حمله رژیم صهیونی در لرستان
فردا، تشییع شهید مدافع امنیت فرهاد خادمی در باغملک
برگزاری مراسم تاسوعای حسینی در شهرهای آذربایجان‌غربی
مراسم عزاداری شب عاشورای حسینی با حضور رهبر انقلاب
پبچش عطر معنویت نذری شب عاشورای حسینی در کهگیلویه و بویراحمد
خبر‌هایی از ارائه خدمات به مناسبت ماه محرم به مردم استان سمنان
سوگواری کهگیلویه و بویراحمدی‌ها در روز تاسوعای حسینی
عزاداری مردم مرکز استان در روز تاسوعای حسینی
دیدار وزیر جهاد کشاورزی با خانواده های شهدا در بستان آباد
عزاداران در بخش‌ها و روستا‌های گیلان
آلودگی هوای تهران از گرد و غبار سایر استان‌ها است
مساجد «طرح آرمان» میزبان عزاداران حسینی در شرق تهران
بسته ایران جوان ۱۴۰۴/۰۴/۱۴
روز شمار دهه اول محرم
  • پربازدیدها
  • پر بحث ترین ها
کسب دو نشان طلا و برنز نمایندگان ایران در روز نخست
ربایش دیپلمات‌های ایرانی در بیروت مصداق عمل تروریستی است
گلایه پزشکیان از فضاسازی‌ها درباره سفر به جمهوری آذربایجان
حضور قلعه‌نویی در اردوی تیم امید فوتبال ایران
برگزاری آخرین تمرین تیم ملی بانوان پیش از اعزام به مشهد
علت حمله به اماکن پلیس، همکاری شدید مردم در معرفی مظنونان جاسوسی بود
تخت‌روانچی: آماده هر احتمالی هستیم
هر تجاوزی فروپاشی رژیم صهیونیستی را شتاب می‌دهد
سانسور اصابت موشک‌های ایران به ۵ پایگاه نظامی «اسرائیل»
عزاداری شب تاسوعا در حسینیه امام خمینی (ره)
عهد خون مردم تهران در روز تاسوعا با مقام معظم رهبری
زمین‌لرزه ۳.۵ ریشتری حوالی کیاکلا را لرزاند
انهدام لانچر‌های «پاتریوت» توسط روسیه
حضور قالیباف و مخبر در عزاداری روز تاسوعا
مراسم عزاداری شب عاشورای حسینی با حضور رهبر انقلاب
اسرائیل بی‌اجازه از حریم ما برای حمله به ایران استفاده کرد  (۴ نظر)
هشدار سپاه به اسرائیل: دیگر خط قرمزی نخواهیم داشت  (۳ نظر)
در صورت تکرار خطای صهیون‌ها، طرح بیچاره‌کننده اجرا می‌شود  (۳ نظر)
واکنش به انتشار تصویر موهن از پیامبر در نشریه لمان ترکیه  (۲ نظر)
دشمنان حماقت کنند، با پاسخی کوبنده تر روبرو می شوند  (۲ نظر)
شیخ نعیم قاسم: حزب‌الله سلاح خود را تحویل نمی‌دهد  (۲ نظر)
تیم بازرسان آژانس ایران را ترک کرد  (۲ نظر)
اتحادیه اروپا تحریم «اسرائیل» را بررسی می‌کند  (۲ نظر)
دیدارهای دوستانه و اردوی مشترک پیش از هفته سوم لیگ ملت ها  (۱ نظر)
نیرو‌های مسلح هیچگاه دچار از هم پاشیدگی نخواهند شد  (۱ نظر)
پاسخ ایران به تعرض دوباره، «سخت‌تر از دوره قبل» خواهد بود  (۱ نظر)
توهم‌های دشمن با مجاهدت‌های فرماندهان نقش برآب شد  (۱ نظر)
تأکید مسکو و پاریس بر احترام به حقوق هسته‌ای ایران  (۱ نظر)
برگزاری آیین بزرگداشت شهدای جنگ تحمیلی دشمن صهیونی  (۱ نظر)
کاظمی: در هر شرایطی آموزش را ادامه خواهیم داد  (۱ نظر)