• شهروند خبرنگار
  • شهروند خبرنگار آرشیو
امروز: -
  • صفحه نخست
  • سیاسی
  • اقتصادی
  • اجتماعی
  • علمی و فرهنگی
  • استانها
  • بین الملل
  • ورزشی
  • عکس
  • فیلم
  • وبگردی
  • شهروندخبرنگار
  • رویداد
پخش زنده
امروز: -
پخش زنده
نسخه اصلی
کد خبر: ۵۵۱۱۰۵۰
تاریخ انتشار: ۱۴ تير ۱۴۰۴ - ۱۴:۰۰
علمی و فرهنگی » میراث فرهنگی،گردشگری ،صنایع دستی

پوشش سنتی محرم و روایت آیین‌های عاشورایی در فرهنگ ایرانی

با فرا رسیدن ماه محرم پوشش سنتی مردم در مراسم عزاداری نه‌تنها نشانی از احترام به ساحت سیدالشهدا (ع) است، بلکه خود بخشی از میراث معنوی و نماد هویتی هر قوم محسوب می‌شود.

پوشش سنتی محرم و روایت آیین‌های عاشورایی در فرهنگ ایرانی/ پوشیدن عشق، گره زدن ایمان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما: با آغاز ماه محرم، فضای سراسر ایران رنگ عزا به خود می‌گیرد. پوشش سیاه نه‌تنها نشانه‌ای از اندوه، بلکه تجلی احترام و بیعتی تاریخی با قیام عاشورا است. در میان اقوام مختلف ایرانی، آیین پوشش در عزاداری‌ها به گونه‌ای خاص طراحی شده که همواره با نشانه‌های فرهنگی و نماد‌های بومی همراه است؛ آیین‌هایی که با گذر زمان نه‌تنها فراموش نشده‌اند، بلکه با صلابت بیشتری حفظ و احیا می‌شوند.

این گزارش نگاهی دارد به چهار نمونه شاخص از پوشش‌های سنتی در عزاداری محرم که در استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و یزد رایج‌اند و به‌مثابه سند زنده‌ای از پیوند فرهنگ، دین و هویت جمعی عمل می‌کنند.

لرستان؛ دستار سیاه، نشان رزم و عزا

در خرم‌آباد، پلدختر و الشتر، «دستار سیاه» پوششی نمادین برای مردان و زنان عزادار است. این پارچه نخی یا پنبه‌ای به طول ۲ تا ۳ متر با نقوش ساده و تیره‌دوزی‌شده، به شیوه‌ای خاص بر سر و سینه بسته می‌شود. دو سر پارچه پس از پیچیده شدن به دور سر، به‌صورت ضربدری روی سینه انداخته می‌شود؛ گاه آزاد و گاه گره‌خورده زیر گلو. این پوشش نه‌تنها نماد سوگ، بلکه برگرفته از سنت رزم در دوران کهن نیز هست.

چهارمحال و بختیاری؛ چپرپیچ، سوگ‌نوشته‌ای بر سینه زنان

زنان بختیاری در ایام محرم، به‌ویژه هنگام گل‌مالی، «چپرپیچ» را به‌عنوان شال عزاداری بر تن می‌کنند. این شال سیاه از پشم یا نخ، با عرض ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر و حاشیه‌دوزی ساده، از پشت گردن آغاز شده و با گذر از سینه، دور کمر بسته یا رها می‌شود. در مناطق کوهستانی، این شال با سنجاق‌های فلزی بزرگ ثابت می‌شود تا حین آیین‌هایی، چون سینه‌زنی، نظم و وقار پوشش حفظ گردد. چپرپیچ نمادی از همدردی با حضرت زینب (س) است؛ همدردی‌ای که با گل و اشک آمیخته شده است.

خوزستان؛ عصابه، نماد خاک‌نشینی وفاداران

در میان زنان عرب خوزستان، «عصابه» پوششی شاخص در آیین‌های محرم است. این پارچه مستطیلی سیاه با طول ۲ تا ۳ متر و عرضی نزدیک به ۸۰ سانتی‌متر، با نقش‌های تیره یا نقره‌ای دوخته شده و به‌گونه‌ای بسته می‌شود که از زیر چانه عبور کرده و در پشت سر گره می‌خورد. در برخی مراسم، عصابه را با گل می‌آلایند؛ کنشی نمادین که وفاداری به خاک کربلا و جان‌فشانی در مسیر حق را بازنمایی می‌کند. زنان در هنگام عزاداری، بخش جلوی عصابه را تا روی چشم پایین می‌کشند؛ نشانی از شرم، حیا و مشارکت در اندوه زینب‌وار.

یزد؛ سفیدپوشی زرتشتیان در نخل‌برداری

در سنتی ستودنی، زرتشتیان یزد نیز در کنار مسلمانان در آیین‌های عزاداری سیدالشهدا (ع) مشارکت دارند. آنان در مراسم باشکوه نخل‌برداری، جامه سفید بر تن می‌کنند؛ رنگی که در فرهنگ زرتشتی نماد نور و پاکی است. این هم‌پوشانی نمادین، نشان‌دهنده وحدت اقوام و ادیان در پاسداشت حقیقت، آزادگی و کرامت انسانی است. زرتشتیان هم‌زمان با حضور در آتشکده‌ها، به‌صورت داوطلبانه در بخش‌هایی از مراسم عمومی نیز مشارکت می‌کنند.

پوشش‌های سنتی عزاداری در ایران، صرفاً ابزار پوشش نیستند؛ بلکه متون خاموشی‌اند که با زبان رنگ، بافت، شکل و آیین سخن می‌گویند. از سیاه‌پوشی عاشقانه لرستانی‌ها تا سوگواری با گل و شال در بختیاری، هر قوم روایتی منحصر‌به‌فرد از عشق به حسین (ع) دارد. این میراث پوششی، اگرچه در سوگ زاده شده، اما در جان فرهنگ ایرانی، همچون پرچمی از نور و آگاهی به اهتزاز درآمده است.

بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
گزارش خطا
Bookmark and Share
X Share
Telegram Google Plus Linkdin
ایتا سروش
عضویت در خبرنامه
نظر شما
آخرین اخبار
تقویم روز اوقات شرعی گیلان، ۲۹ تیر ۱۴۰۴
تقویم و اوقات شرعی یکشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۴ به افق قم
تغییر ساعات کاری ادارات در لرستان
شریفی امتیازآورترین بازیکن ایران در دیدار با فرانسه
زور ایران به قهرمان المپیک نرسید
پیام تسلیت نماینده ولی‌فقیه در هرمزگان در پی درگذشت آیت‌الله نعیم‌آبادی
پیش بینی بارش پراکنده باران در سمنان
ثبت جهانی خرم آباد فرصتی برای توسعه و جذب توریست در لرستان
بیضا میزبان مسابقات دو و میدانی جام خلیج همیشه فارس
افتتاح مرکز توانبخشی آموزشی تلفیقی «لبخند» در گلوگاه
تصادف در جاده کرج‌کندوان ۸ مصدوم برجای گذاشت
آب رسانی در سمنان به حالت عادی بازگشت
شهادت امدادگر مجروح جنگ ۱۲ روزه در خرم آباد
اخبارنقاط مختتلف چهارمحال و بختیاری در یک نگاه
طبیعت زیبای منطقه باجگیران سوژه شهروند خبرنگار شد
شناسایی هویت یک شهید خرم‌آبادی در جنگ ۱۲ روزه
بسته ایران جوان ۱۴۰۴/۰۴/۲۸
فروش اجباری نان «کنجدی» در محله رضویه تهران
انتخاب یک گیلانی به عنوان رئیس فدراسیون کاراته
تماشاخانه سیار کانون، مهمان کودکان شیراز و آباده شد
  • پربازدیدها
  • پر بحث ترین ها
تدوین برنامه ملی کاهش هزینه تولید در بخش کشاورزی
تقویم انتخابات کشور نهایی و ابلاغ شد
توافق سوریه و رژیم صهیونیستی برای آتش‌بس
ریاضی‌دانان جوان ایرانی افتخار آفریدند
کتاب «نسل کشی در قرن ۲۱» در آستانه چاپ دوم
واتس اپ؛ جعبه ناامن پیام رسانی
کتاب‌های دفاع مقدس ۱۲ روزه در راه بازار نشر
وفاق و همبستگی ایران در دفاع مقدس ۱۲ روزه باعث پیروزی شد
واژگونی مرگبار اتوبوس با ۲۱ کشته و ۳۴ مصدوم
۲۲ کشته و ۳۶ مصدوم در واژگونی اتوبوس زائران قیروکارزین
دورهمی متفاوت قرآنی
اوج تقاضای مصرف برق به۷۴ هزار و ۹۶۹ مگاوات رسید
مواضع ارمنستان درباره گذرگاه‌های منطقه ای تغییر نکرده است
دستور دادستان کل کشور برای نظارت بر بازار کالا‌های اساسی
پیش بینی وزش باد و خیزش گرد و خاک در نوار شرقی کشور
راه اندازی سامانه جدید بانکی خدمات بانک سپه  (۲۶ نظر)
طرح مشترک جریان فتنه با منافقین و رضا پهلوی  (۳ نظر)
ریاضی‌دانان جوان ایرانی افتخار آفریدند  (۳ نظر)
توافق سوریه و رژیم صهیونیستی برای آتش‌بس  (۲ نظر)
رژیم صهیونیستی بمباران سوریه را از سرگرفت  (۲ نظر)
یارانه دهک‌های اول تا سوم واریز شد  (۱ نظر)
فرمانده کل ارتش: لحظه‌ای در دفاع از ایران درنگ نمی‌کنیم  (۱ نظر)
ایران؛ الگوی مقاومت، پیشرفت و دیپلماسی در برابر تحریم‌ها  (۱ نظر)
آغاز رقابت داوطلبان گروه‌های آزمایشی هنر و زبان‌های خارجی  (۱ نظر)
«احمد الشرع» دمشق را ترک کرد  (۱ نظر)
شاهد امنیت داخلی کشور در دوران دفاع مقدس ۱۲ روزه بودیم  (۱ نظر)
عفو بین‌الملل: اتحادیه اروپا با اسرائیل به حقوق بشر خیانت کرد  (۱ نظر)
هندبال قهرمانی نوجوانان آسیا؛ شکست ایران مقابل ژاپن  (۱ نظر)
سه کشته در حمله رژیم صهیونیستی به کلیسای کاتولیک غزه  (۱ نظر)
مواضع ارمنستان درباره گذرگاه‌های منطقه ای تغییر نکرده است  (۱ نظر)