تجربه مقدسی که ثابت کرد باید خودکفا شویم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سیدمحمد جواد مویدیان، کارشناس اقتصاد کشاورزی با بیان اینکه تعاریف و مفاهیمی مانند تجارت آزاد جهانی در بهترین حالت تنها یک موضوع نظری در دانشگاه هاست، تصریح کرد: اگر جنگ اوکراین و کرونا به اندازه کافی روشنگر نبود، دستکم باید از رخداد‌های دفاع مقدس ۱۲ روزه بیاموزیم که خودکفایی در تامین محصولات کشاورزی و غذایی یک اصل خلل ناپذیر است.

این پژوهشگر و کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار تحریریه کشاورزی خبرگزاری صدا و سیما گفت: مسئله اهمیت تامین امنیت غذایی از بدیهیات است و نیازی به گوشزد کردن و توضیح ندارد؛ چراکه در همین سال‌های اخیر جنگ روسیه و اوکراین به وضوح نشان داد که آنچه در پیرامون جنگ رخ می‌دهد، در عمل جنگ غذا است و دیدیم که بیشترین تقلا و تلاش واقعی کشور‌های مداخله کننده در این درگیری، بر سر موضوع گندم و غلات تولیدی این منطقه بود.

غلات اوکراین مهمتر از جان زنان و کودکان

وی با اشاره به اینکه نخستین اقدامات عملیاتی و واقعی دولت‌های اثرگذار اروپایی پس از وقوع جنگ برای تعیین تکلیف ۲۵ میلیون تن گندم دپو شده در بنادر اوکراین بود، اظهار داشت: سران این کشور‌ها حتی در نشست‌ها و جلساتی که با عناوین سیاسی و امنیتی و با هدف اتخاذ تصمیمات سیاسی برای حمایت نظامی از اوکراین برگزار می‌شد، عملا درباره سرنوشت غلات اوکراین و تاثیر جنگ بر امنیت غذایی و اقتصاد کشاورزی اروپا بحث می‌کردند و در ادامه نیز، بیشتر از اینکه تحرک نظامی و اجتماعی حتی در مورد پناهندگان اوکراینی داشته باشند، در عرصه کشاورزی و صنایع غذایی فعال شدند و دیدم که کشور‌های مدافع اقتصاد آزاد و سرمایه داری خصوصی، ناگهان بیشترین یارانه نقدی را به بخش کشاورزی خود تزریق کردند. از سوی دیگر کشاورزان این کشور‌ها برای جلوگیری از زیان ناشی از نشت غلات ترانزیتی زمینی اوکراین به داخل کشورشان از ورود این محصولات به خاک خود جلوگیری کردند.

غذا؛ سلاح ناجوانمردانه غرب

مویدیان با بیان اینکه بزرگترین رخداد‌های سال‌های اخیر جهان نشان داد که کشور‌های سلطه جو از غذا به عنوان سلاح و اهرم فشار استفاده می‌کنند، افزود: برای دولت‌های غربی، غذا سلاحی موثر برای تحت فشار گذاشتن دیگران است و بار‌ها شاهد بوده‌ایم که این حق اولیه و طبیعی جوامع را در قالب توافقاتی مانند غذا در برابر نفت به عنوان یک امتیاز یا پاداش به کشور‌های دیگر فروخته‌اند.

وی با ذکر این نکته که در جنگ‌های آتی لبه درگیری‌ها در فضای امنیت غذایی خواهد بود، تصریح کرد: کشور‌های غربی چه ایالات متحده و چه اتحادیه اروپا که سردمداران گفت‌و‌گو‌های تجارت آزاد و مراوده سیاسی و این گونه نظریات روشنفکرنمایانه هستند، خودشان در عمل آرایش امنیت غذایی شان را آرایش جنگی کردند و به شدت تلاش می‌کنند که متکی به تولید داخلی باشند.

خودکفایی؛ آنچه که غرب برای خود می‌پسندد

این پژوهشگر مسائل اقتصادی با اشاره به برخی از اقدامات کشور‌های به اصطلاح لیبرال و مبلغ اقتصاد آزاد برای خودکفایی در تامین محصولات اساسی غذایی، اظهار داشت: در گزارش‌های کمیسیون کشاورزی اتحادیه اروپا می‌بینیم که اقتصاددانان ارشدشان مفصل در رابطه با تضاد بین خودکفایی و خوداتکایی بحث می‌کنند و در این میان، خودکفایی را به عنوان بهترین و موثرترین راه برای تامین امنیت غذایی پایدار بر می‌گزینند تا محور سیاست‌های پیش رو در این کشور‌ها باشد.

مویدیان با اشاره به برخی از سیاست‌ها و تصمیمات دولت‌های تبلیغ کننده اقتصاد آزاد و غیر دولتی، تصریح کرد: دولت انگلیس امسال ۵ میلیارد پوند بودجه برای بخش کشاورزی در نظر گرفته که بیشترین بودجه بخش کشاورزی در تاریخ این کشور است و در امریکا هم می‌دانیم که رسما امنیت غذایی همپای امنیت ملی تعریف شده است.

وی افزود: در کشور ما نیز موضوع خودکفایی و حرکت در مسیر قطع وابستگی به دیگران، همواره در اولویت سیاستگذاری‌های مبنایی قرار داشته و مقام معظم رهبری به صراحت فرموده‌اند که امنیت غذایی مسئله در درجه یک است و نباید از آن غفلت کرد.

آرایش جنگی برای دفاع از امنیت غذایی

این پژوهشگر مسائل اقتصادی در ادامه گفت‌و‌گو با خبرنگار کشاورزی خبرگزاری صدا و سیما، به تشریح موضوع آرایش جنگی دولت‌ها در تامین امنیت غذایی پرداخت و گفت: به زبان ساده باید عرض کنم که امنیت غذایی مثل امنیت ملی و عرصه‌های نظامی، هم سازوکار آفند دارد و هم سازوکار پدافند؛ آفند امنیت غذایی همان تامین غذا است که از دو مسیر تولید داخل یا واردات از خارج انجام می‌شود.

مویدیان ادامه داد: واردات کالا‌ها و مواد مورد نیاز اگرچه یکی از راه‌های تامین مایحتاج مردم است، اما واضح است که بسیار آسیب پذیر و ناپایدار است و به ویژه در مورد کشور ما عوامل متعددی وجود دارد که هر یک از آنها به تنهایی می‌تواند این راه تامین مایحتاج را به کلی مسدود کند.

وی با اشاره به مبادی و مسیر‌های اصلی ترانزیت بین المللی، افزود:گزینه تامین امنیت غذایی کشور با تکیه بر واردات به اندازه‌ای برای ایران نامناسب است که حتی در صورت داشتن رابطه بسیار صمیمانه با کشور تولیدکننده و بالاتر از آن؛ حتی در صورت کشت فراسرزمینی ایران در کشور‌های دیگر، بازهم دستیابی ما به آن محصول حتمی نیست.

مسیرهای حمل و نقل در چنگ راهزنان بین المللی

مویدیان تصریح کرد: تقریبا همه آب راه‌های بین المللی در اقیانوس‌ها تحت سلطه امریکا و انگلیس است که رسما دشمن ایران هستند و کریدور‌های دیگر نیز عمدتا در اختیار کشور‌هایی است که یا متحد دشمنان ایرانند و یا توان مخالفت یا مقاومت در برابر فشار‌ها و حتی تجاوزات این کشور‌ها علیه خودشان را نیز ندارند. همچنین مبادی وارداتی محصولات اساسی ما در انحصار کشور‌های غیرهمسو و یا متخاصم قرار دارد. در این بین سایر کشور‌های همسو که امکان تامین این محصولات را دارند، صادرات متناسب با تقاضای ما ندارند و باید برای افزایش بار سفارش تولید در این کشور‌ها برنامه ریزی کرد.

واردات مداوم؛ راهی برای خشکاندن ریشه کشاورزی

این پژوهشگر مسائل اقتصادی و کارشناس ارشد کشاورزی یکی دیگر از مضرات تکیه به واردات محصولات غذایی را تضعیف تولیدکنندگان داخلی خواند و گفت: واردات در بلند مدت می‌تواند تولید داخل را مختل کرده و نه تنها فضای تامین پایدار را نا امن کند، بلکه به مرور باعث تحلیل رفتن توان تولید داخل و در ادامه باعث خشکیدن کامل ریشه تولید در کشور شود.

تسهیل واردات اجباری برای تکمیل ذخایر راهبردی 

مویدیان تصریح کرد: البته تردیدی نیست که واردات در کوتاه مدت برای تکمیل و حفظ ذخایر راهبردی کشور ضروری است و به ویژه در مورد محصولاتی مانند روغن خوراکی و برخی از نهاده‌ها که خودکفا نیستیم لازم است که تسهیلاتی در زمینه ترخیص یا تامین ارز و مسائل بانکی فراهم شود.

وی با تاکید بر اینکه حذف موانع و فراهم کردن مسیر هموار برای واردات محصولات کشاورزی و غذایی یک ضرورت اولویت دار، اما کوتاه مدت و کاملا مقطعی است، اظهار داشت: در حال حاضر که در تامین برخی از محصولات خودکفا نیستیم، مسئله واردات و امور مالی و بانکی و ترخیص این اقلام موضوعی ضروری است، اما باید توجه داشته باشیم که افزایش توان تولید برای بلند مدت و پایداری امنیت غذایی امری حیاتی است.

مویدیان افزود: تاکید می‌کنم که منظور ما تولید همه کالا‌ها در داخل کشور نیست، بلکه فعلا حرکت در مسیر خودکفایی باید معطوف به تامین محصولات اساسی از جمله دانه های روغنی باشد تا به عنوان مثال مجبور نباشیم ۸۷ درصد روغن خوراکی مورد نیاز مردم را از خارج وارد کنیم؛ آن هم در شرایطی که از نظر وضعیت اقلیمی و آب و خاک و نیروی انسانی کشورمان قابلیت تولید کافی این محصولات را دارد.

خودکفایی؛ چالش مشترک دوستان و دشمنان استقلال ایران

این کارشناس اقتصاد کشاورزی با بیان اینکه حرکت در مسیر خودکفایی تکلیف قانونی دستگاه‌های اجرایی است و به درستی در اسناد بالادستی و اجکام توسعه و پیشرفت مورد تاکید قرار گرفته، تصریح کرد: هم در بند ۹ اصل ۴۳ قانون اساسی و هم در بیانات و فرامین ابلاغی رهبر معظم انقلاب و هم در توصیه‌های بزرگان کشور بار‌ها بر لزوم قطع وابستگی به بیگانگان و حفظ استقلال کشور تاکید شده و تردیدی نیست که تامین مواد غذایی در این عرصه جایگاهی بسیار مهم داشته و از سوی دیگر، همواره مورد توجه دشمنان استقلال و اقتدار ایران نیز قرار داشته است.

وی افزود: طی دهه‌های اخیر متاسفانه شاهد برخی گرایش‌ها و تبلیغات بوده‌ایم که با باور کردن تئوری‌های دیکته شده غرب، به دنبال خشکاندن ریشه تولید محصولات اساسی در این کشور بوده‌اند و با تکرار نظریات بدون پشتوانه علمی و تجربی استعمارگران کهنه کار، کوشیده‌اند ظاهری نوین و امروزی به اصول دیکته شده دوران ترومن داده و آنچه را که جهان سرمایه داری غرب، هرگز در عمل تن به آن نداده را در ایران اجرا کنند.

مویدیان به راه انداختن مباحثی مانند ارجح بودن خوداتکایی بر خودکفایی و بالعکس را نتیجه نفوذ اندیشه دیکته شده جهان سرمایه داری بر کشور‌های درحال توسعه خواند و تصریح کرد: وقتی اهمیت خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی را در دفاع مقدس ۱۲ روزه دیده‌ایم، نباید اجازه دهیم که هیچ عاملی، ولو در قالب مباحث با پوشش علمی و دانشگاهی، ما را از افزایش تولید و رسیدن به خودکفایی باز بدارد و تردیدی نیست که در این مسیر، باید در ابعاد اصلی و زیربنایی، از جمله بازنگری در روش ها، به روز رسانی و اصلاح قوانین و مقررات، حذف موانع، بکارگیری و ترویج فناوری‌های نرم و سخت بومی، بکارگیری تکنیک‌های مغفول مانده و سازگار همه بخش‌های زنجیره ارزش نگاهی جدی، درونزا و فعالیتی جهادی داشته باشیم.