ایران اهل مذاکره بر مبنای عزت، منطق و احترام متقابل است

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:

دونالد ترامپ می‌گوید برنامه هسته‌ای ایران نابود شده است. از سوی دیگر، رافائل گروسی اظهار می‌کندکه این برنامه تنها چند ماه به تعویق افتاده است. ارزیابی شما از آسیب وارده به برنامه هسته‌ای ایران چیست؟

عراقچی: پس از حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران که تحت نظارت آژانس بوده است، آسیب جدی وارد شده است. ما اکنون در حال بررسی خسارات وارد آمده هستیم. این حق ما است که برای آنچه ناشی از این اقدام بوده، درخواست خسارت کنیم. ادعای آنکه یک برنامه نابود شده و اکنون یک ملت باید تصمیم به تعطیلی برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای که هدف آن تامین نیازهای انرژی، پزشکی، دارویی، کشاورزی و توسعه‌ای هست، بگیرد، ناشی از خطای محاسباتی است.

برنامه‌ای که تحت نظارت مداوم آژانس بوده و همچنان در چهارچوب حقوق بین‌الملل، ادامه دارد، فقط ساختمان و ماشین نیست. ارادۀ ملتی که توانسته خود را به قلۀ دانش برساند، نابودشدنی نیست. گزارش‌های آژانس بارها اذعان داشتند که هیچ انحرافی به سمت فعالیت‌های تسلیحاتی در برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران مشاهده نشده است.

آنچه جبران‌ناپذیر است، در حقیقت ضربه به نظام عدم اشاعه است. حمله به تاسیسات هسته‌ای تحت نظارت آژانس و عدم محکومیت آن از جانب کشورهای غربی، حمله به ساختار قوانین بین‌الملل و بخصوص نظام عدم اشاعه است.کوشش ما از سال ۲۰۰۳ آن بود که توسعه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را در چهارچوب قوانین بین‌الملل و با مشارکت کشورهای هسته‌ای ادامه دهیم تا اعتماد را نهادینه کنیم. اما تحریم‌ها و رفتارهای ضد ونقیض برخی شرکای ما در توافق برجام این مسیر را پیچیده ساخت.

پس از حملات آمریکا، آیا شما مایل به از سرگیری مذاکرات با ایالات متحده هستید؟

عراقچی: ایران همواره نشان داده است که به طور اصولی اهل مذاکره بر مبنای عزت، منطق و احترام متقابل است. طرف مقابل ما (آمریکا با خروج یکجانبه از برجام در سال ۲۰۱۸) به توافقی چندجانبه و بین‌المللی پشت پا زده است، در میانۀ مذاکره حریم هوایی ما را نقض کرده و به تاسیساتی که زیر نظارت و بازرسی دائمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بوده، حمله نموده است. حملاتی که می‌توانست یک فاجعه محیط زیستی و بشری مانند هیروشیما و ناکازاکی را موجب شود و نه فقط امنیت و سلامت مردم عادی ایران بلکه مردم منطقه را برای سالها تحت‌الشعاع قرار دهد.

دیپلماسی یک مسیر دوطرفه است و این آمریکا بود که مذاکرات را قطع و به حملۀ نظامی رو آورد. بنابراین مهم است که مسئولیت اشتباهات پذیرفته شود. همچنین ضروری است تا نشانه‌ای روشن از تغییر رفتار مشاهده گردد. لازم است این اطمینان ایجاد شود که در نوبتی دیگر و در میانۀ مذاکرات آمریکا اقدام به تهاجم نظامی نخواهد کرد.

آیا مذاکراتی برای روزهای آینده برنامه‌ریزی شده است؟

عراقچی: تماس‌ و تبادلات از مسیرهای دیپلماتیک همواره وجود دارد. اکنون نیز از طریق برخی کشورهای دوست و یا میانجی خط تماس دیپلماتیک برقرار است. شکل گفت‌وگوها بسته به شرایطی که در پاسخ به پرسش پیشین یاد نمودم، ممکن است تغییر کند. گفتگو جوهرۀ اصلی سیاست خارجی ایران بوده و هست و نمونه‌ای در تاریخ نمی‌توانید پیدا کنید که ایران این اصل را زیر پا نهاده باشد.

دونالد ترامپ ادعا می‌کند که رهبر معظم انقلاب، [آیت الله] علی خامنه‌ای، را از مرگ نجات داده است و در صورت غنی‌سازی اورانیوم ایران را به حملات جدید تهدید می‌کند...

آمریکا وقتی بزرگ خواهد بود که ارزشهای اخلاقی بزرگی را ترویج کند. رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، فراتر از یک شخصیت سیاسی، دارای یک موقعیت منحصربفرد در قانون اساسی کشور است. قانونی که اکثریت مردم ایران با رأی مستقیم خود آن را پذیرفته‌اند. ما اجازه نخواهیم داد با تهدید به جنگ، اراده ملت ما را سلب کند. ضمن‌اینکه اسرائیل برخلاف ادعایی که داشت و اهدافی که از پیش تعیین کرده بود، به پیروزی دست نیافته است.

نظر شما در مورد پیشنهاد تشکیل کنسرسیومی بین ایران و برخی کشورهای منطقه برای ایجاد یک برنامه هسته‌ای صلح آمیز چیست؟

عراقچی: ایران همواره از اندیشه‌های مبتنی بر همکاری‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و شفافیت استقبال کرده است، با این وجود کمتر تجربۀکامیابی در این مسیر داشته است. شما با مرور همکاری مشترک ایران و فرانسه در شرکت فراماتوم Framattome شاهد هستید که آن همکاری به کجا انجامید. دولت فرانسه سهام ایران در فراماتوم را مسدود کرد و سود سهام ایران را نیز بلوکه نمود. همچنین به همکاری مشترک ایران و آلمان در دهۀ ۱۹۷۰ رجوع کنید.

با این حال؛ هرگونه همکاری منطقه‌ای قابل مذاکره است. تنها شرط ما آن است که حقوق و منافع مردم ایران در اینگونه طرح‌ها نادیده گرفته نشود. ایران بارها اعلام کرده است که برای توسعه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای خود با هر کشور مسئول و به‌ویژه همسایگان آماده گفتگو و همکاری هست.

آیا آماده‌اید غنی‌سازی اورانیوم را کنار بگذارید؟ در چارچوب یک توافق تا چه سطحی حاضرید غنی‌سازی را کاهش دهید؟

عراقچی: ما براساس حقوق‌مان در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ایNPT غنی‌سازی انجام می‌دهیم و همواره گفته‌ایم هیچ قصد نظامی نداریم. حتی الان که مورد تهاجم و تجاوز واقع شدیم از سیاست رسمی خود در موضوع تسلیحات هسته‌ای که مبتنی بر اصل فتوای عدم تولید، انباشت و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی است، عدول نکردیم.

سطح غنی‌سازی را نیازهای ایران تعیین می‌کند، ما زمانی یک عدد تک رقمی را معیار قرار دادیم. بعد چون دیدیم که برای راکتور تحقیقاتی تهران که مصارف دارویی و درمانی برای رادیو داروها دارد و کشور فروشنده (آرژانتین) به تعهد خود عمل نکرد، سطح ۲۰% را نیز صرفاً برای همان کاربرد تولید کردیم. پس از آن به ۶۰% رسیدیم تا نشان دهیم تهدید و فشار راه حل نیست. اصل غنی‌سازی هم حق و هم نیاز ایران است ولی جزئیات آن در قالب یک توافق متوازن، متقابل و تضمین‌شده قابل گفتگو است.

آیا حاضرید طبق درخواست برخی از کشورهای اروپایی، به ویژه فرانسه، در مورد برنامه موشک‌های بالستیک خود مذاکره کنید؟

عراقچی: اگر فرانسه توسعه موشک‌های بُرد بلند برخی کشورهای دیگر و حتی فروش آنها به منطقه را تحمل می‌کند، چرا برنامه دفاع موشکی ایران را که بُرد محدود دارد و بخشی از تسلیحات دفاعی کشور است، به چالش می‌گیرد؟! ما بارها تکرار کرده‌ایم برنامه موشکی ایران صرفاً دفاعی و بازدارنده است. در شرایطی که ایران تحت تهدید مداوم اسرائیل و ایالات متحده قرار داشت و اکنون نیز از سوی آنها مورد تجاوز قرار گرفته است‌، نمی‌توان انتظار داشت از توانمندی دفاعی خود دست بکشد. همانگونه که کشورهای اروپایی به دفاع مشروع خود پایبندند، ایران نیز حق مشروع خود را محفوظ می‌دارد.

ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، اظهار داشته است که فرانسه و اروپایی‌ها مایلند در مذاکرات آینده نقش ایفا کنند. با این حال، او هشدار داد که اگر ایران از مذاکره در مورد یک چارچوب سختگیرانه برای برنامه هسته‌ای خود امتناع ورزد، امضاکنندگان اروپایی برجام می‌توانند برخی از تحریم‌های لغو شده ده سال پیش (مکانیسم ماشه) را دوباره اعمال کنند....

تهدید به تحریم، کمکی به دیپلماسی نمی‌کند. اروپا اگر واقعاً به دنبال نقش محوری است، باید استقلال عمل و بی‌طرفی خود را نشان دهد. نشانه این امر محکوم کردن تجاوز اسرائیل و حملۀ آمریکا به تاسیسات تحت نظارت آژانس بود. آیا فرانسه به عنوان یک کشور مستقل این اقدام را نمود؟! در چنین شرایطی چگونه می‌توان از ایران خواست قواعد بازی بین‌المللی رعایت کند؟!

اروپا می‌تواند نقش‌سازنده هم در حفظ توافق هسته‌ای و هم در کاهش تنش‌ها ایفا کند، مشروط به اینکه رفتارهای تجاوزکارانه اسرائیل را محکوم کند. ما از نقش سازنده سه کشور اروپایی در بازسازی برجام حمایت می‌کنیم، به شرطی که از اقدامات تحریک‌آمیز و غیرسازنده مانند تهدید به «مکانیسم ماشه» پرهیز کنند. استفاده از مکانیسم ماشه اثری مشابه حمله نظامی را دارد. چنین اقدامی از نگاه ما بمنزلۀ خاتمه ایفای نقش فرانسه و اروپا در موضوع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است.

آیا خروج از NPT را در نظر دارید؟

عراقچی: ما هنوز قصدی برای اینکار نداریم. پیش از این هم در شرایط سخت تحریم، ترور دانشمندان خود و انجام عملیات خرابکارانه نشان دادیم که متعهد به NPT هستیم. ضمن آنکه معتقدیم احترام به قواعد NPT نباید یک‌طرفه باشد.

بسیاری از فرماندهان ارشد نظامی ایران و همچنین دانشمندان مرتبط در برنامه هسته‌ای، در آنچه دولت اسرائیل آن را «ترورهای هدفمند» توصیف می‌کند، کشته شده‌اند. این نشان دهنده سطح بالایی از نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی اسرائیل در ایران است، آیا از این موضوع غافلگیر شدید؟

عراقچی: ترور دانشمندان و مقامات نظامی ایران همراه با خانواده ایشان، نقض صریح حقوق بین‌الملل و نشان‌دهنده ماهیت تروریستی و غیرمسئولانه اسرائیل است. این اقدام بیش از آنکه یک غافلگیری باشد یک عمل بزدلانه است. جمهوری اسلامی ایران با اقتدار و با استفاده از ظرفیت‌های امنیتی و اطلاعاتی خود و حمایت و همراهی مردم شریف ایران، بسیاری از این شبکه‌ها را در این مدت شناسایی و خنثی کرده است.

چند نفر از زندانیان در جریان حمله به زندان اوین کشته شدند؟ علاوه بر این، چگونه می‌توان صدها دستگیری در سراسر کشور را توضیح داد، در حالی که به نظر می‌رسد نفوذ اسرائیل از محافل بسیار سطح بالاتر ناشی می‌شود؟

عراقچی: حمله به زندان یک اقدام غیرانسانی و خارج از عرف بین‌الملل است و ضروری است به شدت محکوم شود. براساس گزارش قوه قضائیه در این حمله ۷۹ نفر از کارکنان زندان اوین، سربازان وظیفه، محکومین مستقر در زندان و خانواده‌های آنها که در سالن ملاقات حضور داشتند و برخی از همسایگان مجاور ساختمان محل حمله شهید شده‌اند.

در خصوص دستگیری برخی از متهمانی که با هدف اقدامات خرابکارانه یا آشوب‌سازی در مدت زمان حمله اسرائیل دست به اقدام زدند، جمهوری اسلامی ایران مطابق قوانین ملی خود برای حفاظت از امنیت شهروندان مسئولیت خود را انجام داده است.

پس از بیش از سه سال از بازداشت، دو تبعه فرانسوی، سیسیل کوهلر و ژاک پاریس به جاسوسی برای موساد متهم شدند که خانواده آنها این اتهام را رد می‌کند، چه زمانی سرنوشت آنها مشخص خواهد شد؟

عراقچی: روند قانونی پرونده آنها براساس جرمی که مرتکب شده‌اند، طبق قوانین جاری کشور در حال پیگیری است. تماس‌های کنسولی نیز طبق مقررات و از طریق کانال‌های دیپلماتیک با این دو نفر برقرار بوده و در این هفته کاردار فرانسه مطابق برنامه دوره‌ای با آنها دیدار داشته است.

لئارت مونترلوس، دوچرخه سوار جوان فرانسوی که از ۱۶ ژوئن در ایران ناپدید شده است، کجاست؟

عراقچی: او به دلیل ارتکاب جرم بازداشت شده و یادداشت رسمی درباره وضعیت او به سفارت فرانسه ارسال شده است.