هشدار محققان کشور درباره ورود آلودگی‌های محیطی به سامانه توزیع آبرسانی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، استاد ایمونوژنتیک پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری با هشدار درباره تکرار قطع جریان آب در کلان‌شهر‌ها تأکید کرد که کاهش فشار یا قطعی مکرر آب در شبکه‌های فرسوده می‌تواند موجب ورود آلودگی‌های محیطی به سامانه توزیع و در نهایت باعث به شیوع بیماری‌های عفونی گوارشی مانند آمیبیازیس شود و از وزارت بهداشت خواست پیش از وقوع بحران،به اطلاع‌رسانی و آمادگی مراکز درمانی و ذخیره دارو‌های مورد نیاز اقدام کند.

پروفسور قاسم آهنگری، متخصص ایمونوژنتیک و استاد تمام بخش ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری با اشاره به آثار تغییرات اقلیمی جهانی اظهار کرد: امروزه در منطقه خاورمیانه شاهد بحران‌های زیست‌محیطی متعددی نظیر آلودگی هوا، ریزگردها، کاهش نزولات آسمانی، خشکسالی و بحران تأمین آب به‌ویژه آب آشامیدنی سالم هستیم.

وی افزود: به موازات این بحران‌ها، فناوری‌های نوین در حوزه‌های مختلف می‌توانند به کاهش آسیب‌ها کمک کنند تا حداقل آسیب‌های ناشی از این وضع متوجه افراد و جامعه شود.

این استاد ایمونوژنتیک با اشاره به حوزه سلامت به عنوان یکی از بخش‌هایی که می‌تواند از فناوری در مدیریت بحران بهره ببرد، گفت: در سه محور پیش‌آگهی، تشخیص و درمان می‌توان به‌طور مؤثری ورود کرد. متأسفانه کلان‌شهر‌های کشور به‌شدت درگیر این بحران‌ها هستند و هر یک از متخصصان می‌توانند با همکاری نهاد‌های مسئول در مدیریت بحران نقش مؤثری ایفا کنند.

شبکه‌های فرسوده آبرسانی؛ زمینه‌ساز شیوع بیماری‌های گوارشی پس از قطع و وصل آب

آهنگری ادامه داد: یکی از مسائل مهم که در کلان‌شهر‌ها هنوز به شکل کامل بروز نکرده، اما می‌تواند به بحرانی جدی بدل شود، شیوع بیماری‌های عفونی منتقله از طریق مدفوع و دهان (Feco-oral) است.

وی با اشاره به نقش عوامل ویروسی، باکتریایی و انگلی در بروز این بیماری‌ها گفت: این عوامل به‌ویژه در شهر‌هایی که شبکه‌های توزیع آب آنها فرسوده شده و سال‌ها از احداث‌شان می‌گذرد، می‌توانند زمینه‌ساز بیماری‌های عفونی خطرناک باشند. براساس گزارشها سازمان آب، بخش زیادی از این شبکه‌ها دچار فرسودگی شده و مقدار قابل توجهی از آب به دلیل نشت از دست می‌رود.

این استاد تمام بخش ژنتیک پزشکی تأکید کرد: مشکلات به‌صورت حاد زمانی بروز می‌کند که فشار آب در این شبکه‌های فرسوده به علت کنترل مصرف کاهش می‌یابد یا جریان آب به‌طور کامل قطع می‌شود. در چنین شرایطی، با کاهش فشار داخل لوله، آلودگی‌های محیطی می‌توانند وارد شبکه آب‌رسانی شوند.

وی توضیح داد: در حالت عادی به دلیل بالا بودن فشار داخلی لوله، نشت آب به سمت بیرون است و آلودگی وارد شبکه نمی‌شود، اما هنگام قطع یا کاهش فشار، به‌ویژه در محل‌هایی که در کنار فاضلاب یا آب‌های سطحی قرار دارند، جریان معکوس ایجاد می‌شود و آلودگی از طریق نشتی‌ها به داخل شبکه وارد می‌شود.

آهنگری با بیان اینکه در چنین شرایطی، آب راکد و لجن اطراف لوله‌های آسیب‌دیده به درون شبکه کشیده می‌شود، تصریح کرد: گرچه آب ورودی به شبکه کاملاً ضدعفونی می‌شود، اما در صورت ورود آلودگی از محل نشتی، دیگر نمی‌توان تضمینی برای سلامت آن داد. این آلودگی‌ها در زمان وصل مجدد آب وارد شبکه توزیع شده و در دسترس شهروندان قرار می‌گیرند.

وی گفت: تجربه نشان داده است که پس از قطع و وصل مجدد جریان آب، در لحظات ابتدایی، آب خارج‌شده از شیر حاوی ذرات معلق، بوی نامطبوع یا رنگ غیرعادی است که نشانه‌ای از ورود آلودگی است.

این استاد ایمونوژنتیک خاطرنشان کرد: در شرایط بحرانی ناشی از کم‌آبی و خشکسالی، امکان ترمیم فوری شبکه‌های آب وجود ندارد و اقدامات پیشگیرانه باید پیش از بحران انجام گیرد.

وی در ادامه با اشاره به خطر شیوع بیماری‌های انگلی و گوارشی مانند آمیبیازیس، تأکید کرد: انگل «آنتاموبا هیستولیتیکا» به عنوان یک عامل آمیبی مهاجم می‌تواند در این شرایط به‌سرعت گسترش یابد و باعث بیماری‌های خطرناک گوارشی شود.

آهنگری تأکید کرد: وزارت بهداشت باید در این شرایط هشدار‌های لازم را به مراکز بهداشتی و درمانی ارائه دهد و برنامه‌های آموزشی برای شناسایی علائم بیماری‌های عفونی گوارشی از جمله خون در مدفوع و نحوه انجام آزمایش‌های مرتبط را تهیه و از طریق رسانه‌ها منتشر کند.

وی افزود: در صورت بروز علائم تجویز دارو باید زیر نظر پزشک متخصص و به‌صورت بلندمدت صورت گیرد. از این رو لازم است وزارت بهداشت و نهاد‌های ذی‌ربط نسبت به تهیه و ذخیره دارو‌های مورد نیاز برای درمان این بیماری‌ها قبل از شیوع گسترده آنها اقدام کنند.