بررسی گفتمان‌های هویت ملی در ایران در نشست محمدعلی فروغی

  به گزارش خبرگزاری صدا و سیما محمدابراهیم زارعی رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در این نشست که به دبیری منصور مرادی برگزار شد، با اشاره به ابعاد شخصیتی محمدعلی فروغی و تأثیر او در تحولات سیاسی و فرهنگی تاریخ ایران به ویژه از دوره قاجار به پهلوی گفت: نقش فروغی در تأسیس فرهنگستان ایران، پایه‌گذاری انجمن آثار ملی، قانون حفظ آثار ملی در ایران و .. امری پررنگ و انکار ناپذیر است.

او افزود: فروغی در شناساندن تاریخ و میراث ایرانیان بسیار تأثیر گذار بود و ما که در علوم میراثی فعالیت می‌کنیم شاید بیشتر از دیگران متوجه تلاش‌های این مرد باشیم.

زارعی تصریح کرد: تأثیر افکار و اندیشه‌های فروغی بر معماری معاصر ایران بسیار است، به‌نحوی که پس از تأسیس انجمن آثار ملی، آثار فاخر و منحصر بفردی همچون آرامگاه نادر، خیام، ابوعلی سینا، باباطاهر، آرتیمانی و ... که در عین مدرن بودن روح ایرانی را در خود نهفته دارند به دست معماران ایرانی خلق شد.

سید احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم ایران نیز در این نشست با اشاره به ابعاد مختلف سیاسی، فلسفی و اجتماعی شخصیت محمدعلی فروغی و نقش و تأثیر او در تحولات سیاسی و فرهنگی ایران پس از مشروطه بیان کرد: قانون حفظ آثار ملی در ایران یکی از ارزشمندترین اقدامات او حوزه فرهنگ است، زیرا که به دست یک فیلسوف ایرانی و مطابق با شرایط جامعه ایران نوشته شده است.

او با اشاره به نقش فروغی در نگارش، کتابت و تربیت نویسندگان نسل جدید در روزنامه تربیت به نحوی که نگارشی مطابق سلیقه و فهم مخاطب عام داشته باشد، اظهار کرد: همواره شخصیت‌ها در طول تاریخ خاکستری و دارای نقاط سیاه و سفید هستند و شایسته است که تعریف و قضاوتی شایسته از افراد تأثیرگذار صورت گیرد.

محیط طباطبایی در ادامه به دو سخنرانی ارزشمند و تأثیر گذار فروغی با موضوعات مردم‌شناسی و موزه اشاره و به تشریح موارد مطروحه در آنها پرداخت.

مهرداد ملک‌زاده عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری نیز در این نشست با اشاره به ابعاد شخصیتی محمدعلی فروغی، او را فردی کارکشته و در برهه‌های خاص تعیین کننده و تأثیر گذار دانست که در بزنگاه‌های مهم تاریخی در ایران به عنوان کارگردان حضور داشته است.

او با بیان اینکه فروغی ۱۰۰ سال از روزگاه خویش جلوتر بوده است افزود: بخش مهم شخصیتی فرهنگی فروغی که با موضوع هویت ملی گره خورده آن اهمیت زبان فارسی است که فروغی نقش موثر و نمایانی در تأسیس و پیشبرد و اهداف فرهنگستان زبان فارسی داشته. هنوز اندیشه‌های فروغی در نثر فارسی تازه است و او دل در گروی فرهنگ ایران داشته و هر آنچه انجام داده برای سرزمین ایران بوده که نشان از عشق او به ایران دارد.

در ادامه این نشست عباس قنبری عدیوی فروغی را سیاستمدار ادیب و ایران دوست خواند و گفت: نگاه جامعه به فروغی بازتابی از وضعیت سیاسی و اجتماعی است و باید شخصیت او را باید به جامعه و نسل جدید شناساند، زیرا که افرادی همچون فروغی در تاریخ ایران مظلوم و مهجور مانده‌اند.

او شخصیت فروغی را در گروه‌های سیاست، حقوق، آموزش و پرورش و امور اجرایی و علمی، تاریخ، فرهنگ و ادبیات، راهبردی و مدیریت فرهنگی-اجتماعی و... تشریح و تصریح‌کرد: فروغی جهان دیده‌ای وطن دوست و ایران خواه بود که فهم عمیق و درک درست از سیاست روز جهان داشت. او ایران‌شناسی آگاه بود.

علیرضا حسن‌زاده عضو هیأت علمی پژوهشگاه و رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی نیز در این نشست با اشاره به اینکه محمدعلی فروغی بر هویت ملی تکیه دارد و ساخت درون جامعه را مهم می‌داند، این شخصیت را در نقطه مقابل کسروی دانست و گفت: فروغی هرگز مدرنیته و نوسازی را بر اساس گفتمان ستیزه‌جویی پیش نمی‌برد، کسروی نماد تک صدایی و فروغی نماد چند صدایی است.

او افزود: فروغی بحث عدالت میراثی را مطرح و گفتمان ملی و سلسله سخنرانی‌های پرورش افکار را پایه‌گذاری می‌کند. فروغی نمادی از یک حکیم کهن ایرانی و در عین حال فیلسوف تراز اول است که با مفاهیم زمانه خویش آشناست. حسن‌زاده در ادامه به خوانش مقاله‌ای با این موضوع پرداخت.