کشف نقش تازه میتوکندری در مبارزه با عفونت‌های مزمن

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، عفونت‌های مزمن بخش قابل توجهی از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهند و همچنان چالش‌های بزرگی برای نظام‌های سلامت ایجاد کرده و سلامت بیماران را به خطر می‌اندازند. پژوهشگران مؤسسه ماکس پلانک برای زیست‌شناسی پیری به کشفی شگفت‌انگیز دست یافته‌اند میتوکندری‌ها، علاوه بر تولید انرژی، نقش دفاعی مهمی در برابر عفونت ایفا می‌کنند.

میتوکندری که به‌عنوان «نیروگاه سلول» شناخته می‌شود، در هنگام عفونت با پاتوژن‌های داخل‌سلولی همچون توکسوپلاسما گوندی وارد یک کشمکش متابولیکی می‌شود. این رقابت برای دسترسی به فولات ـ ماده‌ای حیاتی برای سنتز نوکلئوتید ـ موجب می‌شود که میتوکندری توان تکثیر این انگل را محدود کند.

 این کشف نشان‌دهنده راهبردی تازه از سوی سلول میزبان است و چشم‌انداز جدیدی برای توسعه درمان‌های هدفمند علیه پاتوژن‌های وابسته به فولات مانند توکسوپلاسما و پلاسمودیوم، عامل مالاریا، می‌گشاید.

فعال شدن پاسخ استرس یکپارچه
در جریان عفونت با توکسوپلاسما گوندی، پژوهشگران شاهد فعال شدن «پاسخ استرس یکپارچه» در سلول بودند؛ مکانیسمی که متابولیسم میتوکندری را بازآرایی می‌کند. این تغییر، فعالیت میتوکندری را افزایش داده و نیاز سلول به فولات را بیشتر می‌کند. در نتیجه، دسترسی انگل به فولات محدود شده و رشد و تکثیر آن متوقف می‌شود.

در آزمایش‌های انجام‌شده روی موش‌هایی که قادر به فعال کردن این مسیر نبودند، سرعت رشد انگل بیشتر شد و این موضوع نقش محافظتی این پاسخ را در شرایط زنده تأیید کرد.

تانیا مدیروس، نویسنده این پژوهش، توضیح می‌دهد: «میتوکندری و پاتوژن‌های داخل‌سلولی برای یک منبع مشترک مواد مغذی رقابت می‌کنند. اما پیش از این نمی‌دانستیم که سلول‌ها میتوکندری را برای دفاع در برابر عوامل مهاجم، مانند توکسوپلاسما، به خدمت می‌گیرند.»

گام‌های بعدی در پژوهش
به گفته محققان، مرحله بعدی بررسی سازوکارهای دقیق فعال شدن پاسخ استرس در زمان عفونت و شناسایی پروتئین‌های دخیل در این فرایند است. همچنین آن‌ها قصد دارند امکان تقویت فعالیت میتوکندری برای مقابله با عفونت‌ها را مطالعه کنند.

لِنا پرناس، نویسنده ارشد پژوهش، می‌گوید: «افزایش متابولیسم میتوکندری می‌تواند روشی نوین برای دفاع در برابر پاتوژن‌های وابسته به فولات، مانند پلاسمودیوم یا توکسوپلاسما، باشد. این یافته دروازه‌ای تازه به سوی گزینه‌های درمانی نوین می‌گشاید.»