راه اندازی پایگاه تحلیلی هوشمند رویداد‌های تاریخی در قم

به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز قم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی رحیمی ثابت، مدیر گروه تاریخ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی روز سه‌شنبه در گفت‌و‌گو با خبرنگاران با بیان اینکه در این پایگاه به نشانی tarikh.inoor.ir علاوه بر تجمیع رویدادها، شرح و تحلیل کوتاه هر حادثه تاریخی نیز تولید شده است، اظهار کرد: کاربران می‌توانند علاوه بر دسترسی به وقایع مستقل که از منابع اصلی استخراج شده، خلاصه‌ای روشن از آن رویداد‌ها را نیز مطالعه کنند و این قابلیت به فهم بهتر تاریخ اسلام کمک شایانی می‌کند.

وی افزود: پایگاه جامع تاریخ امکان مشاهده وقایع تاریخی را بر اساس شخصیت‌ها، مکان‌ها و موضوع‌های مختلف فراهم کرده است، برای نمونه، پژوهشگر می‌تواند همه حوادث مرتبط با شخصیتی، چون مالک اشتر یا شهری مانند کوفه و مدینه را در یک بازه زمانی مشخص بررسی کند.

وی ادامه داد: هم‌اکنون حدود هشت پژوهشگر متخصص مشغول استخراج داده‌ها از صدر اسلام تا دوره قاجار و مشروطه هستند و این روند به طور مستمر ادامه دارد.

رحیمی‌ثابت با اشاره به بهره‌گیری این طرح از منابع متنوع و معتبر تاریخی یادآور شد: برای برخی وقایع مهم مانند عاشورا نزدیک به ۱۹۰ گزارش از منابع مختلف جمع‌آوری شده است که به کمک هوش مصنوعی در قالبی منسجم و پژوهشی عرضه می‌شود.

وی گفت: علاوه بر منابع اصیل، آثار پژوهشی ارزشمند هم‌چون آثار مرحوم سید جعفر مرتضی عاملی نیز در این فرایند مورد استفاده قرار گرفته است.

معاون فنی مرکز تحقیقات نور نیز در این ادامه این نشست، با تاکید بر اینکه پایگاه جامع تاریخ یک رویکرد پژوهشی نوین در حوزه تاریخ اسلام است، گفت: این طرح در واقع تحولی در تولید و ارائه محتوای تاریخی به زبان فارسی از منابع دست اول ایجاد کرده است.

احمد ربیعی‌زاده تصریح کرد: تا پیش از این پژوهشگران برای دسترسی به گزارش‌های تاریخی ناچار بودند منابع متعدد عربی و فارسی را با شیوه‌های مختلف و گاه متناقض بررسی کنند، اما امروز با کمک هوش مصنوعی این گزارش‌ها دسته‌بندی، خلاصه‌سازی و تحلیل می‌شود.

وی اضافه کرد: در گذشته دسترسی به منابع اصیل با موانع جدی مواجه بود، زیرا برخی گزارش‌ها در منابع اهل‌سنت و برخی دیگر در منابع شیعی آمده بود و جمع‌بندی آنها نیازمند صرف وقت و توان بالای پژوهشی بود، اما هوش مصنوعی با کنار هم قرار دادن این داده‌ها و ارائه تحلیل کوتاه، به پژوهشگر امکان می‌دهد در کمترین زمان تصویری دقیق و جامع از واقعه تاریخی به دست آورد.

ربیعی‌زاده با ذکر اینکه، پایگاه مذکور بر زیرساخت‌های نرم‌افزاری و فنی مرکز تحقیقات نور استوار است، بیان کرد: مرکز نور از همان ابتدای فعالیت خود در دهه‌های گذشته پیشگام استفاده از فناوری در علوم اسلامی بوده و همگام با تغییر نسل سیستم‌عامل‌ها و پلتفرم‌ها، از داس تا ویندوز و از نرم‌افزار‌های رایانه‌ای تا اپلیکیشن‌های تلفن همراه، محصول‌های متنوعی تولید کرده است، اکنون نیز پایگاه جامع تاریخ بر همین تجربه طولانی تکیه دارد و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های نوین هوش مصنوعی، نیاز‌های پژوهشی محققان تاریخ اسلام را پاسخ می‌دهد.

وی تاکید کرد: این پایگاه یک گام رو به جلو در جهت تحقق اهداف کلان مرکز نور مبنی بر فراهم‌سازی دسترسی آسان، سریع و علمی به منابع اصیل اسلامی است، از این‌رو پژوهشگران می‌توانند با یک جست‌وجوی ساده به داده‌هایی دست یابند که پیش‌تر گردآوری و تحلیل آن نیازمند ماه‌ها زمان بود.