ضرورت بازگشت قرآن به متن زندگی اجتماعی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما و به نقل از سازمان اوقاف و امور خیریه، رضا معممی مقدم، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه کشور، افزود: راه‌حل خروج قرآن از مهجوریت، در قرآنی‌سازی همه عرصه‌ها از دانشگاه و اقتصاد گرفته تا رسانه و سیاستگذاری فرهنگی است.

معممی مقدم دربارۀ تغییر بخش قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از قالب معاونت به مرکز عالی قرآن و عترت، گفت: مرکز قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اگر قدرت اجرایی و نفوذ در همه بخش‌ها و سیاست‌ها داشته باشد و نهاد‌ها را قرآنی کند، می‌تواند موفق باشد؛ در غیر این صورت، صرف تغییر عنوان و چارت سازمانی، تنها تغییر نام بروکراسی، بدون تغییر واقعیت است.

وی درباره راه اندازی نهاد‌های متعدد به نام قرآن و چرایی بروز و ظهور کمرنگ قرآن در جامعه، گفت: این ساختار‌ها هر چند به نام قرآن شکل گرفته‌اند، اما در عمل به سکولاریسم پنهان دامن زده‌اند. سکولاریسم لزوماً حذف دین نیست، بلکه مهار و محصور کردن دین است. وقتی قرآن در یک شبکه تلویزیونی یا معاونت اداری خلاصه شود، عملاً از متن زندگی اجتماعی و تصمیم‌سازی کلان کنار گذاشته می‌شود و مصداق این آیه شریفه می‌شود: «وَقالَ الرَّسولُ یا رَبِّ إِنَّ قَومِی اتَّخَذوا هذَا القُرآنَ مَهجورًا» (فرقان/۳۰)

*انتقاد از موزه‌ای شدن دین

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه با اشاره به راه اندازی شبکه قرآن در سازمان صدا و سیما، افزود: به عنوان نمونه، صداوسیما با راه‌اندازی شبکه قرآن و حتی شبکه افق و وزارت ارشاد با تأسیس معاونت قرآن و عترت، عملاً این پیام را منتقل کرده‌اند که «ای دغدغه‌مندان دین، این شبکه‌ها برای شماست؛ اما به بقیه شبکه‌ها یا شبکه نمایش خانگی که نظارتش با ساتراست، کاری نداشته باشید»، یعنی قرآن یک «پروانه فعالیت» می‌گیرد، اما در دیگر عرصه‌ها مثل سریال‌ها، فیلم‌ها، آموزش و سیاستگذاری رسانه‌ای، غایب است.

معممی مقدم گفت: این روند چهار ویژگی دارد: ۱. محصورسازی نهادی قرآن. ۲. تقلیل دین به موضوع فرهنگی. ۳. جشنواره‌گرایی و بروکراسی‌زدگی. ۴. جدایی از عرصه‌های واقعی قدرت و مدیریت. این یعنی دین در ظاهر هست، اما در باطن نمایشی است؛ همان چیزی که امام خمینی (ره) آن را «مهجوریت قرآن» می‌نامیدند. شهید مطهری نیز هشدار می‌داد که خطر اصلی، فرهنگی کردن دین است، نه اجتماعی کردن آن.

وی تصریح کرد: از نگاه جامعه‌شناسان، وقتی دین در ویترین حضور دارد، اما در واقعیت اجتماعی غایب است، یعنی موزه‌ای شده است. متأسفانه ما امروز با همین وضعیت روبه‌رو هستیم.

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه کشور تاکید کرد: راه درست این نیست که نهاد‌های تازه برای قرآن بسازیم. باید نهاد‌های موجود قرآنی شوند. دانشگاه، اقتصاد و بانکداری باید براساس آموزه‌های قرآن مثل حرمت ربا و عدالت اقتصادی، بازطراحی شوند.

*رسانه ملی باید در همه شبکه‌ها روح قرآنی داشته باشد

معممی مقدم گفت: رسانه ملی باید در همه شبکه‌ها روح قرآنی داشته باشد، نه فقط در شبکه قرآن یا افق؛ بلکه در سریال، خبر، کودک، مستند و حتی سرگرمی باید ارزش‌های قرآنی را منتقل کند. محتوای رسانه باید سبک زندگی سالم، ساده‌زیستی، صداقت، عدالت و خانواده قرآنی را ترویج کند و از اشرافی‌گری، تجمل و تبلیغات اسراف‌گرایانه فاصله بگیرد.

وی اضافه کرد: همچنین وزارت ارشاد زمانی قرآنی می‌شود که قرآن نه فقط یک معاونت یا مرکز، بلکه در همه تصمیمات، محتوا، سیاست‌ها و مدیریت منابع جاری باشد. این یعنی وزارت ارشاد باید همزمان سازنده، نظارت‌کننده، هدایتگر و الگو باشد تا قرآن از حاشیه بروکراسی خارج شده و به متن جامعه بازگردد.

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه کشور گفت: مثلا آموزه‌های قرآنی باید در صدور مجوز رسانه، نشر کتاب، سینما و نمایش تا سیاست‌های فرهنگی و هنری لحاظ شود، همه باید با معیار‌های عدالت، اخلاق، صداقت همسو شوند یا ارزش‌های قرآنی در همه محصولات فرهنگی همچون کتاب، نشریه، فیلم، سریال، تئاتر، موسیقی، انیمیشن و حتی تبلیغات، جاری شود و با معیار‌های قرآن و اخلاق اسلامی طراحی شوند.

معممی مقدم اضافه کرد: سیاستگذاری‌های کلان فرهنگی و اجتماعی هم باید از قرآن الهام گیرد، اگر چنین نشود، قرآن همچنان در حاشیه بروکراسی می‌ماند و آن شکایت تاریخی رسول خدا (ص) ساری و جاری است.