کمبود نیرو و نیاز به هوشمندسازی؛ چالش‌های اصلی حفاظت از اراضی ملی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، آزیتا اسدی با حضور در تحریریه صدا و سیمای مرکز استان  با بیان اینکه از مجموع حدود ۳۰ تا ۴۰ نفر نیروی حفاظتی مورد نیاز، تنها ۲۵ نفر در این حوزه مشغول به فعالیت هستند و همچنین چارت سازمانی این اداره کل با ۴۰ تا ۵۰ درصد خالی بودن، فشار کاری مضاعفی را بر نیرو‌های موجود وارد می‌کند، اظهار داشت: این کمبود نیرو، ما را در گشت‌زنی و حفاظت مؤثر از عرصه‌های طبیعی با مشکل مواجه کرده است.

 

مدیرکل منابع طبیعی، با اشاره به ارزش بالای زمین در استان، زمین‌خواری و تخریب منابع طبیعی توسط افراد سودجو و ناآگاه را از بزرگترین چالش‌ها برشمرد و افزود: در چهار ماهه اول سال جاری، ۱۱۰ پرونده تخریب و تصرف تشکیل شده که این روند همچنان رو به افزایش است.

 

وی برای مقابله با این چالش‌ها، دو راهکار اصلی را برشمرد: نخست، بحث آموزش و ترویج است که با همکاری رسانه‌ها، آگاهی مردم نسبت به اثرات مثبت منابع طبیعی و پیامد‌های تخریب آنها افزایش یابد. دوم، استفاده از دوربین‌های حفاظتی است که در حال حاضر در نقاط مختلف استان نصب شده و به صورت آزمایشی در حال بهره‌برداری است.

 

این مقام مسئول همچنین به برنامه آینده برای هوشمندسازی سیستم حفاظتی با استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص خودکار تخلفاتی، چون آتش‌سوزی، چرای دام غیرمجاز و شخم‌زنی اشاره کرد و گفت: این اقدام نیازمند اعتبار ویژه است که در حال پیگیری هستیم تا استان قزوین بتواند پیشگام در اجرای این طرح باشد.

 

مدیرکل منابع طبیعی، بر اهمیت برگزاری کلاس‌های آموزشی در روستا‌ها و هشدار به بهره‌برداران در خصوص حفظ طبیعت تاکید کرد.

 

 

 مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به اینکه پروژه‌های آبخیزداری با هدف حفظ و نفوذ آب‌های سطحی و فصلی به لایه‌های زیرین زمین اجرا می‌شوند، گفت: این پروژه‌ها برخلاف سدسازی که آب را راکد نگه می‌دارد، باعث تصفیه و نگهداری آب در لایه‌های زیرین شده و از تبخیر آن جلوگیری می‌کنند. وی به استقبال خوب مردم از این پروژه‌ها پس از مشاهده نتایج مثبت، از جمله بالا آمدن سطح آب چاه‌ها و قنوات در پایین‌دست اشاره کرد.

 

مدیرکل منابع طبیعی، پروژه‌های کپه‌کاری، بذرپاشی و نهال‌کاری در مراتع را از جمله اقدامات مستمر با مشارکت جوامع محلی برشمرد و از پروژه جنگل‌کاری در مسیر قزوین-تاکستان به عنوان یک پروژه شاخص استانی یاد کرد که نقش مهمی در جلوگیری از کولاک و برف در فصل زمستان و باز نگه داشتن جاده‌ها دارد.

 

در ادامه، وی به پروژه احیای ذخیره‌گاه ارزشمند اورس در منطقه صمغ آباد اشاره کرد که متاسفانه در سال جاری چندین بار مورد آتش‌سوزی قرار گرفته و بخشی از درختان چند صد ساله آن آسیب دیده است.

 

وی از اجرای پروژه “کمربند حفاظتی” با هدف جلوگیری از گسترش آتش‌سوزی به این ذخیره‌گاه خبر داد که شامل ایجاد نهر، خراش سطحی و کاشت گونه‌های بومی منطقه از جمله اورس، داغ‌داغان، شیرخشت و زالزالک است.

 

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به موقعیت استراتژیک استان در مسیر جاده ابریشم، از تنوع زیستی کم‌نظیر قزوین خبر داد که حاصل تلاقی جنگل‌های هیرکانی شمال، گونه‌های زاگرسی جنوب و دشت‌های مرکزی است.

 

وی بر همین اساس، بر اجرای پروژه‌های توسعه و غنی‌سازی جنگل با گونه بلوط در منطقه ستین در کنار ذخیره‌گاه بلوط روستای فش تاکید کرد.

 

 

مدیرکل منابع طبیعی با توجه به معضل کم‌آبی، بر توسعه زراعت چوب با تمرکز بر گونه‌های مقاوم به خشکی و باد تاکید کرد.

 

وی دو منطقه مهم برای زراعت چوب در استان را آوج (به دلیل اقلیم مناسب و استقبال مردم) و الموت (در دره‌ها و مناطق با میکرو اقلیم مناسب) معرفی کرد. در آوج، گونه صنوبر و در مناطق دیگر، گونه‌های چندمنظوره مانند طاق و سنجد که علاوه بر چوب، محصول و میوه نیز دارند، توصیه می‌شوند.

 

 

در حوزه بیابان، مدیرکل منابع طبیعی به معضل ریزگرد‌ها و نقش استان قزوین به عنوان یکی از منشأ‌های آن، به ویژه تالاب صالحی، اشاره کرد.

 

وی راهکار اصلی برای مقابله با این پدیده را، ایجاد قرق واقعی و تامین علوفه برای دام‌ها دانست تا از تخریب نهال‌های کاشته شده جلوگیری شود.

 

همچنین، کاشت گونه‌های مقاوم بیابانی مانند قره‌داغ و آتریپلکس به صورت مستمر در حال انجام است. مشارکت شرکت‌های خصوصی مانند “مروه” در نهال‌کاری و نگهداری از این عرصه‌ها، نشان‌دهنده همراهی بخش خصوصی در این زمینه است.

 

 

در حوزه حفاظت، علاوه بر گشت‌زنی، کنترل دام غیرمجاز، مقابله با تخریب و تصرف، اجرای احکام قضایی و کنترل قاچاق چوب و آتش‌سوزی، به موضوع معادن نیز پرداخته شد.

 

مدیرکل منابع طبیعی تاکید کرد که با وجود تخریب‌های ناشی از فعالیت معادن، با همکاری معدن‌داران و با تخصیص بودجه در قالب ماده ۱۷، بازسازی و احیای عرصه‌های تخریب شده در حال انجام است.

 

 

مدیرکل منابع طبیعی، پروژه‌های آبخیزداری را ملموس‌ترین و قابل توجه‌ترین پروژه‌های این اداره کل برشمرد.

 

وی از اجرای مطالعات در ۶۰۰ هزار هکتار و اجرای پروژه‌های آبخیزداری در ۲۴۰ هزار هکتار خبر داد که شامل احداث بیش از ۸۰۰ سازه با اعتباری بالغ بر ۴۰ میلیارد تومان بوده است. همچنین، یک پروژه محرومیت‌زدایی ۳۰ میلیارد تومانی با همکاری بسیج سازندگی در منطقه سگزآباد و طارم در حال اجراست.

 

 

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین، با تاکید بر اهمیت هم‌افزایی پروژه‌های مکانیکی و بیولوژیکی در حوزه آبخیزداری، ابراز داشت: ادغام پروژه‌های مکانیکی مانند بند‌های گابیونی و خشکه‌چین که به نفوذ آب به سفره‌های زیرزمینی کمک می‌کنند، با پروژه‌های بیولوژیکی مانند نهال‌کاری و بذرپاشی در همان مناطق، می‌تواند اثربخشی این طرح‌ها را به طور چشمگیری افزایش دهد.

 

 

مدیرکل منابع طبیعی، مشارکت مردمی را عامل کلیدی موفقیت در تمامی پروژه‌های منابع طبیعی دانست و گفت: هر جا که مردم پای کار بوده‌اند، چه در بحث نهال‌کاری، کپه‌کاری، آبخیزداری، اطفاء حریق یا گزارش تخلفات، ما توانسته‌ایم با موفقیت بیشتری عمل کنیم.

 

وی از اجرای برنامه‌های ترویجی و تشکیل “همیاران طبیعت” دانش‌آموزی به عنوان راهی برای افزایش مشارکت و آگاهی عمومی خبر داد.

 

 

در حوزه استعدادیابی و واگذاری زمین، مدیرکل منابع طبیعی به سامانه “پنجره واحد زمین” اشاره کرد که متقاضیان می‌توانند از طریق آن درخواست‌ها و طرح‌های خود را ثبت کنند.

 

وی همچنین به تخصیص نزدیک به دو هزار هکتار زمین برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی، از جمله ۸۰۰ هکتار در شهرک انرژی شال و افتتاح اخیر یک نیروگاه ۶ مگاواتی در منطقه پاپولی اشاره کرد.

 

 وی به چالش‌های موجود از جمله مبارزه با آفاتی، چون انگل “دارباش” و پروانه “دم قهوه‌ای بلوط” و همچنین حجم بالای پرونده‌های حقوقی که انرژی زیادی از همکاران را به خود اختصاص می‌دهد، اشاره کرد. وی بر عزم راسخ همکاران خود برای دفاع از هر وجب از منابع طبیعی و جلوگیری از تخلفات تاکید کرد.