ترمز هوشمند و پایش رفتاری؛ هدیه هوش مصنوعی به متروی تهران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، در حالی که تاکنون متروی تهران فاقد سیستم مرکزی هدایت و دوربین بوده است، یکی از شرکت‌های پارک فناوری پردیس با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و علم داده، سیستمی را پیاده‌سازی کرده که علاوه بر آنکه در صورت وجود مانعی بر روی ریل و حریم آن هشدار می‌دهد و در صورت نیاز سیستم ترمز را فعال می‌کند، بلکه قادر به پایش رفتار راهبران قطار نیز است تا در صورت غفلت آنها از جلو به دلیل استفاده از موبایل، رفتار آنها را ارزیابی کند.

علیرضا مهرگو، مدیرعامل یکی از شرکت‌های فناور مستقر در پارک فناوری پردیس، ضمن اعلام این خبر اظهار کرد: شرکت ما طی حدود پنج سال گذشته سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه تحقیق و توسعه انجام داده و موفق به تولید نخستین سیستم بومی هدایت مرکزی قطار در ایران شده است.

وی سیستم هدایت مرکزی قطار را یکی از اجزای اصلی قطار دانست که وظیفه پایش و هدایت قطار را بر عهده دارد و به راهبران قطار امکان می‌دهد حرکت قطار، اعمال ترمزها و استفاده از ترمز اضطراری را کنترل کنند.

مهرگو با بیان اینکه این شرکت اولین تولیدکننده این نوع سیستم‌ها است، ادامه داد: تمام استانداردهای لازم برای این محصول به صورت بین‌المللی اخذ شده و ما توانسته‌ایم با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و علوم داده، سیستمی را طراحی کنیم که با پایش مسیر حرکت قطار، ایمنی و امنیت مسافران را بهینه کند و افزایش دهد.

مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان با اشاره به مکانیزم عملکردی این سیستم، خاطر نشان کرد: این سیستم به این صورت عمل می‌کند که در صورتی که فردی به صورت عمدی یا ناخواسته وارد حریم ریلی شود، چه در مترو و چه در مسیر قطارهای بین‌شهری، هشدارهای لازم را به راهبر ارسال می‌کند و اگر واکنش به موقعی صورت نگیرد، سیستم با توجه به سرعت و فاصله قطار با مانع، ترمز اضطراری را فعال کرده و از وقوع حادثه جلوگیری می‌کند.

مهرگو با بیان اینکه این سیستم تاکنون در کشور موجود نبوده است، یادآور شد: قطارهای شهری تاکنون فاقد چنین سیستمی بوده و روی قطار متروهای تهران هیچ دوربینی وجود نداشته است.

وی با بیان اینکه این سیستم برای تصمیم‌گیری به مسافت، سرعت و زاویه پیچش قطار نیاز دارد، اظهار کرد: یکی از ویژگی‌های مهم محصول این است که علاوه بر نصب دوربین در جلوی قطار، دوربین‌هایی در داخل کابین قطار نصب می‌شود تا رفتار راهبران پایش شود.

وی اضافه کرد: دوربین جلوی قطار مسیر و موانع را پایش می‌کند و دوربین داخل کابین نیز رفتار راهبر را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در صورتی که راهبر به دلیل استفاده از تلفن همراه یا بی‌توجهی به جلو دچار غفلت شود، سیستم هشدار داده و به این ترتیب امکان پایش و حتی درجه‌بندی عملکرد راهبران نیز فراهم می‌شود.

مهرگو با تاکید بر اینکه این محصول ترکیبی از دانش مکانیک، الکترونیک و نرم‌افزار به‌ویژه هوش مصنوعی است، ادامه داد: سیستم طراحی شده می‌تواند اشیای مختلف شامل انسان، حیوان، پرنده یا خودرو را در ابعاد گوناگون شناسایی کرده و فاصله آنها را با حریم ریلی تعیین کند. حتی در صورتی که شی‌ء مورد نظر پیش از رسیدن قطار از محدوده خارج شود، اطلاعات ثبت‌شده در تصمیم‌گیری هوشمند و بهینه راهبر نقش خواهد داشت.

مدیرعامل این شرکت فناور تصریح کرد: سیستم هدایت مرکزی از ۶ زیرسامانه تشکیل شده که سه بخش آن نرم‌افزاری و سه بخش دیگر سخت‌افزاری است. این ترکیب باعث می‌شود سیستم قابلیت نصب بر روی تمام ناوگان را داشته باشد؛ چه ناوگان قدیمی و چه قطارهای جدید. همچنین با توجه به اینکه کل دانش فنی طی پنج سال اخیر بومی‌سازی شده است، امکان به‌روزرسانی مداوم نیز وجود دارد.

وی با اشاره به چشم‌انداز توسعه این فناوری، گفت: هدف ما این است که ظرف دو سال آینده بتوانیم این سیستم را بر روی ۲۰ درصد ناوگان نصب کنیم. اولویت نخست ما متروی تهران و شهرهایی است که از نظر تردد، ورود به حریم ریلی برای شهروندان آسان‌تر و خطر وقوع سوانح در آن‌ها بیشتر است. البته نوع نرم‌افزار برای قطارهای درون‌شهری و برون‌شهری متفاوت خواهد بود، هرچند پکیج سخت‌افزاری یکسان است.

مهرگو خاطرنشان کرد: اجرای این پروژه مستلزم سرمایه‌گذاری متناسب با نوع ناوگان است؛ به عنوان مثال، ناوگان کشنده‌های آلستوم، زیمنس یا قطارهای چینی که در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند، نیازمند بسته‌های سرمایه‌گذاری متفاوت هستند. این سیستم هم برای قطارهای شهری و هم بین‌شهری کاربرد دارد و می‌تواند نقش بسزایی را در ارتقای ایمنی و بهره‌وری صنعت حمل‌ونقل ریلی ایفا کند.