درخشش ۱۳ پژوهشگر جهاددانشگاهی در فهرست دانشمندان برتر جهان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، دو درصد برتر استنادی، به پژوهشگرانی گفته می‌شود که توسط دانشگاه استنفورد در فهرست سالانه «۲ درصد دانشمندان برتر جهان» منتشر می‌شود، قرار گرفته‌اند.
این لیست تأثیرگذارترین دانشمندان جهان را براساس امتیاز استناد ترکیبی (c-score) و رتبه درصدی از پایگاه داده Elsevier Scopus شناسایی می‌کند. قرار گرفتن در این فهرست نشان‌دهنده مشارکت‌های قابل توجه و تأثیرگذار یک پژوهشگر است که اغلب منجر به فرصت‌های بیشتر برای دریافت بودجه، همکاری و شناخت علمی می‌شود.

در پی گزارش مرکز اطلاعات علمی، ۱۳ نفر از پژوهشگران جهاددانشگاهی که در لیست ۲ درصد برتر استنادی استنفورد قرار دارند، معرفی شدند. این لیست براساس داده‌های اسکوپوس و مدل‌های نرمال شده استنفورد در مقاله‌ی A standardized citation metrics author database annotated for scientific field معرفی می‌شود.

روش‌شناسی:
شاخص‌های استنادی به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده و سوء استفاده قرار گرفته‌اند. داده‌های تجزیه و تحلیل شده که دانشمندان برتر استنادی را معرفی می‌کند، اطلاعاتی از قبیل تعداد استنادات، شاخص هرش، شاخص هم نویسندگی و شاخص ترکیبی از استنادات به مقالات در جایگاه‌های مختلف نویسندگی (c-score) را ارئه می‌دهد. داده به دو قسمت دوران حرفه‌ای یا career-long و تأثیر یکساله اخیر استنادی (single recent year) تقسیم می‌شود. شاخص‌ها با تعداد خوداستنادی‌ها و بدون خوداستنادی و نسبت استنادات به مقالات استناد کننده محاسبه شده‌اند و همچنین، داده مقالات ریتکرت شده حذف شده است.

دانشمندان براساس طبقه‌بندی استاندارد علوم (Science-Metrix)، به ۲۲ حوزه‌ی موضوعی اصلی و ۱۷۴ حوزه‌ی موضوعی فرعی تقسیم می‌شوند. صدک‌های مربوط به حوزه‌های موضوعی اصلی و حوزه‌های موضوعی فرعی برای تمامی دانشمندانی که حداقل پنج مقاله متشر کرده‌اند، ارائه شده است. داده‌های مربوط به طول دوران حرفه‌ای (Career-long data) تا پایان سال ۲۰۲۴ به‌روزرسانی شده‌اند و داده‌های مربوط به سال‌های اخیر (single recent year)، مربوط به استناد‌های دریافتی در طول سال تقویمی ۲۰۲۴ هستند.

انتخاب ۱۰۰۰۰۰ دانشمند برتر از نظر شاخص c (با و بدون خود استنادی) یا رتبه‌ی درصدی از دو درصد یا بالاتر از آن در حوزه‌ی موضوعی انجام شده است. داده‌های این رتبه‌بندی براساس داده‌های مستخرج از اسکوپوس در یک آگوست ۲۰۲۵ و داده‌های استنادات در انتهای سال ۲۰۲۴ بدست آمده است.

محاسبات با استفاده از تمامی پروفایل‌های نویسندگان در اسکوپوس تا تاریخ ۱ اوت ۲۰۲۵ انجام شده است. اگر نام نویسنده‌ای در فهرست وجود ندارد، صرفاً به این دلیل است که مقدار شاخص ترکیبی او به اندازه کافی بالا نبوده تا در فهرست ظاهر شود و عدم حضور نویسنده در این لیست به این معنا نیست که او به اندازه‌ی کافی در پژوهش خود خوب نبوده است. c-score بیشتر روی استنادات متمرکز است نه روی تعداد مدارک علمی منتشر شده و همچنین شامل اطلاعاتی در مورد همکاری و نقش‌های نویسندگی (تک نویسندگی، نویسنده اول، نویسنده آخر) است.

شاخص‌های اصلی فهرست دو درصد دانشمندان برتر

معیار اصلی این لیست، تعداد استنادات نرمال شده است. شاخص به‌کار رفته‌ی نرمال شده استنادی در این لیست، C-score نام دارد. C-score از چند شاخص کتابسنجی ساخته شده است: تعداد کل استنادات، شاخص هرش، تعداد استنادات دریافتی محقق بدون خود استنادی. حوزه‌ی موضوعی اصلی و زیر حوزه‌ی موضوعی فرعی محقق بدین‌صورت مشخص می‌شود:

این لیست براساس ۲۲ حوزه موضوعی اصلی و ۱۷۴ حوزه موضوعی فرعی تقسیم‌بندی شده است. در هر حوزه‌ی موضوعی فرعی فقط محققانی شامل دو درصد برتر هستند، معرفی می‌شوند.

فهرست دو درصد دانشمندان برتر جهان دانشگاه استنفورد به رسمیت شناختن برتری و تأثیر علمی است. با گردآوری داده‌ها از حوزه‌های مختلف علمی و ارائه یک رویکرد منصفانه و مبتنی بر شاخص‌های نرمال شده، این فهرست نه تنها دستاورد‌های فردی را تجلیل می‌کند، بلکه بر اهمیت تحقیقات تأثیرگذار در پیشرفت دانش نیز تأکید می‌کند.

پژوهشگران دو درصد برتر استنادی جهاددانشگاهی

باتوجه به اهمیت این رتبه‌بندی (به‌دلیل استانداردسازی شاخص‌ها) در این پست به معرفی پژوهشگران دو درصد برتر استنادی در جهاددانشگاهی خواهیم پرداخت.

جهاددانشگاهی به‌عنوان سازمانی پیشرو در علم که ماهیتی متفاوت از دانشگاه دارد، همواره در عرصه‌ی علم کشور حرفی برای گفتن دارد. 
جدول ۱، شش پژوهشگر از جهاددانشگاهی که در لیست دو درصد برتر استنادی قرار دارند را نشان می‌دهد. این لیست نسبت به سال گذشته (هم از نظر تعداد و هم از نظر اسامی) تغییری نداشته است.

در این گزارش، عمر علمی پژوهشگر براساس سال آخر فعالیت یعنی ۲۰۲۵ منهای اولین سال فعالیت براساس داده‌های منتشر شده، بدست آمده است.
 
جدول ۲ ، پژوهشگران جهاددانشگاهی دو درصد برتر استنادی در یک سال (۲۰۲۴) را نشان می‌دهد. براین اساس، ۱۳ پژوهشگر از جهاددانشگاهی در لیست دو درصد برتر استنادی جهان حضور دارند. 

دکتر علی منتظری رئیس جهاددانشگاهی و عضو هیات علمی پژوهشکده علوم بهداشتی؛ دکتر حسین بهاروند پژوهشگاه رویان؛ دکتر محمدرضا باغبان اسلامی نژاد پژوهشگاه رویان؛ دکتر علی سعد اله دانشگاه علم و فرهنگ؛ دکتر حامد دائمی پژوهشگاه رویان؛ دکتر محمدحسین نصر اصفهانی پژوهشگاه رویان؛ دکتر یاسر زارع پژوهشکده سرطان معتمد؛ دکتر کیومرث سلیمی نژاد پژوهشگاه ابن سینا؛ دکتر رضا عمانی سامانی پژوهشگاه رویان؛ دکتر حسن فلاح حسینی پژوهشکده گیاهان داروئی؛ دکتر سعید کیان بخت پژوهشکده گیاهان داروئی؛ دکتر سعیده ممتازپژوهشکده گیاهان دارویی و دکتر حسنعلی نقدی بادی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی ۱۳ پژوهشگر جهاددانشگاهی در فهرست دو درصد برتر استنادی جهان را تشکیل می‌دهند.
بر این اساس دکتر علی منتظری؛ دکتر حسین بهاروند؛ دکتر محمدرضا باغبان اسلامی نژاد؛ دکتر حامد دائمی و دکتر محمدحسین نصر اصفهانی عضو هیئت‌علمی وابسته دانشگاه علم و فرهنگ نیز هستند و دکتر رضا عمانی سامانی به عنوان استاد مدعو و عضو کمیته اخلاق در پژوهش‌های زیست‌پزشکی این دانشگاه فعالیت دارد.
حامد دائمی، کیومرث سلیمی‌نژاد، محمدرضا باغبان اسلامی‌نژاد و حسنعلی نقدی‌بادی، از پژوهشگران جهاددانشگاهی هستند که در سال گذشته در لیست دو درصد برتر استنادی حضور نداشته‌اند و در سال ۲۰۲۴ موفق به حضور در این لیست شده‌اند.
حامد دائمی با سن علمی ۱۳ ساله، جوان‌ترین محقق دو درصد برتر استنادی از جهاددانشگاهی است.
پژوهشکده‌ی ابن سینا با حضور کیومرث سلیمی‌نژاد، امسال در لیست دو درصد برتر استنادی قرار گرفته و تعداد پژوهشگران جهاددانشگاهی نسبت به سال گذشته تغییر نکرده است.
سعیده ممتاز تنها پژوهشگر زن دو درصد برتر استنادی است که در این لیست حضور دارد. گفتنی است که وی در سال گذشته هم جزء دو درصد برتر استنادی بوده است.
در پایان یادآور می‌شود از ۱۳ پژوهشگر دو درصد برتر پراستنادی جهاددانشگاهی، پنج پژوهشگر از پژوهشگاه رویان، چهار پژوهشگر از مرکز تحقیقات گیاهان داروئی و پژوهشکده فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی، دانشگاه علم و فرهنگ، مرکز تحقیقات سرطان پستان، مرکز تحقیقات سنجش سلامت، هر کدام با یک پژوهشگر حضور دارند.
از آنجاکه ورودی لیست دو درصد دانشمندان برتر جهان که توسط دانشگاه استنفورد گزارش می‌شود، براساس پروفایل نویسندگان در پایگاه استنادی اسکوپوس است، پیشنهاد می‌شود تمام نویسندگانی که در این پایگاه مقاله‌ای دارند به تکمیل پروفایل خود در این پایگاه بپردازند؛ و در نهایت، رتبه‌بندی‌های علمی جهان براساس وابستگی سازمانی نویسنده انجام می‌شود؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود کلیه نویسندگان وابسته به هر کدام از واحد‌های جهاددانشگاهی از وابستگی سازمانی این نهاد (حتی به‌عنوان وابستگی دوم) استفاده کنند.