نسخه آلفای سکوی ملی هوش مصنوعی تا پایان سال رونمایی می شود

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، «سکوی ملی هوش مصنوعی» به‌عنوان نخستین زیرساخت جامع و متن‌باز کشور در حوزه هوش مصنوعی، با هدف تجمیع توان محاسباتی، داده‌ای و نرم‌افزاری ایران در یک بستر واحد طراحی شده است. این سکو قرار است حلقه اتصال میان دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعه‌دهندگان مستقل باشد و با فراهم کردن محیطی برای آموزش، استقرار و آزمون مدل‌های هوش مصنوعی، زمینه شکل‌گیری اکوسیستم بومی هوش مصنوعی را فراهم کند.

پروژه سکوی ملی با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، دانشگاه صنعتی شریف و مجموعه‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان تعریف شد و توسعه آن به صورت مرحله‌ای در دستور کار قرار دارد. طبق برنامه رسمی، تاکنون سه مرحله برای عرضه آن پیش‌بینی شده است: نسخه MVP یا حداقل محصول قابل عرضه، نسخه آلفا و نسخه بتا. نسخه MVP در اسفندماه ۱۴۰۳ معرفی شد، نسخه آلفا در ۳۰ شهریور ۱۴۰۴ رونمایی می‌شود و نسخه بتا نیز برای اسفندماه همان سال برنامه‌ریزی شده است.

نسخه آلفا که اکنون آماده رونمایی است، نخستین نمونه‌ی عملی از سکوی ملی با قابلیت‌های اجرایی گسترده محسوب می‌شود. در این نسخه، زیرساخت محاسباتی با توان بیش از ۱۰ پتافلاپس، شبکه داخلی پرسرعت ۴۰۰ گیگابیتی و مجموعه‌ای از ابزار‌ها و کتابخانه‌های بومی برای پردازش زبان، بینایی ماشین و یادگیری عمیق ارائه می‌شود. همچنین، محیط کاربری وب‌محور این نسخه با نام «فضای من» امکان مدیریت داده‌ها و اجرای پروژه‌های هوش مصنوعی را برای کاربران فراهم کرده است.

هدف نهایی از توسعه سکوی ملی، ایجاد بستری مستقل و پایدار برای رشد فناوری‌های هوش مصنوعی در کشور، کاهش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی، و تسهیل دسترسی پژوهشگران و استارت‌آپ‌ها به منابع محاسباتی پیشرفته عنوان شده است.

دکتر عمادالدین فاطمی زادگان نیز در گفت‌و‌گو با ایسنا با اشاره به آغاز به‌کار نسخه‌های جدید سکوی ملی هوش مصنوعی و برگزاری فراخوان مرتبط، گفت: با توجه به نزدیک بودن زمان عرضه نسخه‌های جدید سکوی ملی هوش مصنوعی، لازم است شرکت‌کنندگان در فراخوان توجه داشته باشند که هزینه‌های زیرساختی، سخت‌افزاری و توسعه مدل، به‌عنوان نوعی «یارانه پنهان» از سوی این سکو در اختیار آنان قرار می‌گیرد.

وی افزود: در این چارچوب، اپراتور‌های داده در حوزه‌های تخصصی همچون آب، کشاورزی و محیط‌زیست می‌توانند به‌عنوان مجموعه‌های فعال داده‌محور شکل بگیرند. به‌عبارت دیگر، این اپراتور‌ها مجاز خواهند بود مراکز داده (Data Center) اختصاصی خود را راه‌اندازی کرده و داده‌های پالایش‌شده را در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار دهند.

دبیر دبیرخانه هوش مصنوعی با تأکید بر اینکه هدف اصلی انتشار فراخوان‌های هوش مصنوعی، اثرگذاری بر چالش‌ها و بحران‌های واقعی کشور است، خاطرنشان کرد: چارچوب تقسیم کار ملی در حوزه هوش مصنوعی شامل سه بخش اصلی داده، حاکمیت داده و اپراتور‌های داده است که اجرای آن به دستگاه‌های مختلف ابلاغ شده است. به همین دلیل، فعالیت‌ها و طرح‌های پیشنهادی باید در همین قالب تعریف شوند تا بتوانند در ساختار رسمی برنامه ملی هوش مصنوعی قرار گیرند.

فاطمی‌زادگان، حل چالش‌های اساسی کشور را رویکرد اصلی انتشار فراخوان در این حوزه نام برد و اضافه کرد: اگرچه محور‌های اعلام‌شده برای این فراخوان بر مبنای سیاست‌های دبیرخانه تنظیم شده‌اند، اما شرکت‌ها و نهاد‌های مشاور، معاونت‌ها، وزارتخانه‌های مرتبط و حتی سازمان‌های بین‌المللی می‌توانند در قالب طرح‌های مرتبط دیگر نیز مشارکت کنند، مشروط بر آنکه این طرح‌ها در راستای اهداف اثرگذار و اولویت‌های اعلام‌شده باشند.

 طبق اعلام حسین افشین معاون علمی رئیس‌جمهور سکوی ملی هوش مصنوعی سکوی ملی هوش مصنوعی تنها یک فناوری نیست، بلکه زمینه‌ای برای دسترسی برابر همه دانشجویان و پژوهشگران از نقاط دورافتاده تا قلب تهران به هوش مصنوعی است.

وی تاکید کرد که ما با فراهم‌سازی زیرساخت پردازش پرقدرت داده‌ها (GPU Farm)، ایران را به عضویت باشگاه جهانی هوش مصنوعی درآوردیم.

وی برنامه زمانی توسعه این سکو را به این شرح اعلام کرد:

سه‌ماهه اول ۱۴۰۴: آغاز تست و بهینه‌سازی محصولات

سه‌ماهه دوم ۱۴۰۴: دسترسی محدود دانشگاهیان و شرکت‌های دانش‌بنیان برای تست‌های تکمیلی

شهریور ۱۴۰۴: رونمایی از نسخه آزمایشی (بتا)

اسفند ۱۴۰۴: ارائه نسخه نهایی با قابلیت‌های گسترده و پایداری بالا

افشین همچنین از آغاز پروژه بزرگ‌تر «مدل زبانی بزرگ ایرانی» به‌صورت متن‌باز و کاملا بومی خبر داده و تاکید کرده که این مدل، علاوه بر کاهش وابستگی به مدل‌های خارجی، به توسعه زبان فارسی در دنیای دیجیتال کمک خواهد کرد.