طراحی ابزار‌های بومی ایرانی برای توانبخشی کودکان اتیستیک

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، پژوهشگران دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر علی‌اکبر ارجمندنیا، استاد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، موفق به طراحی و بومی‌سازی ابزار‌های نوین تشخیصی و توانبخشی برای کودکان مبتلا به اختلال اتیسم شده‌اند که اثربخشی علمی این ابزار‌ها در بهبود حافظه فعال، کارکرد‌های اجرایی و کاهش مشکلات رفتاری کودکان به تأیید رسیده است.

دکتر ارجمندنیا، سرپرست این تیم تحقیقاتی با بیان اینکه اتیسم به عنوان یکی از اختلالات شایع عصبی-رشدی، با چالش‌هایی در حوزه ارتباطات اجتماعی، رفتار‌های کلیشه‌ای و ضعف در تماس چشمی همراه است، گفت: «علاوه بر این، مشکلات جدی در «حافظه فعال»، «کارکرد‌های اجرایی» و «تمرکز» نیز از دیگر نشانه‌های این اختلال به شمار می‌رود، این پروژه پژوهشی با بهره‌گیری از فناوری واقعیت افزوده (Augmented Reality)، دو بسته اصلی به نام‌های «حافبک» (آزمون حافظه فعال برای کودکان) و «بتا» (بسته آموزشی توانبخشی بازداری، توجه و انعطاف‌پذیری) را توسعه داده است.

استاد دانشگاه تهران افزود: بر اساس یافته‌های این پژوهش، استفاده از بسته بتا در بستر واقعیت افزوده منجر به بهبود قابل توجه حافظه فعال و کارکرد‌های اجرایی در کودکان اتیستیک شده و همچنین از شدت مشکلات رفتاری آنان کاسته است. از آنجا که کودکان اتیستیک در ارتباط مستقیم با اطرافیان خود با دشواری روبه‌رو هستند، به کارگیری ابزار‌های مبتنی بر فناوری‌های نوین مانند واقعیت افزوده، فرآیند تعامل و یادگیری را برای آنان تسهیل می‌کند.

دکتر ارجمندنیا گفت: کارآمدی و اثربخشی این بسته‌ها در پژوهش‌های مختلف به تأیید رسیده و در مقالات مختلف داخلی و خارجی به چاپ رسیده است. در یکی از این پژوهش‌ها مشخص شد با به کارگیری بسته توانبخشی بتا در بستر واقعیت افزوده، حافظه فعال و کارکرد‌های اجرایی کودکان اتیستیک بهبود یافته و مشکلات رفتاری آنها نیز کاهش می‌یابد.

هم‌اکنون «حافبک» و «بتا» در بیش از ۳۰۰ مرکز مشاوره و درمانی سراسر کشور توسط روانشناسان، مشاوران و درمانگران حوزه کودک و نوجوان در حال استفاده است و امید می‌رود با گسترش این فناوری بومی، شاهد ارتقای کیفیت زندگی کودکان مبتلا به اتیسم و خانواده‌های آنان باشیم.

اتیسم یکی از اختلالات شایع دوران کودکی است که با مشکلاتی در برقراری ارتباط با دیگران، رفتار‌های کلیشه‌ای مثل جیغ زدن و رفتار‌های تکراری و ضعف در تعاملات اجتماعی و تماس چشمی خود را نشان می‌دهد، در کنار مشکلات رفتاری، در این اختلال شاهد مشکلات ذهنی و روان شناختی مثل ضعف در حافظه فعال، کارکرد‌های اجرایی، توجه و تمرکز نیز هستیم.