۲۷۷۲ پژوهشگر ایرانی در فهرست دانشمندان دو درصد برتر دنیا

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، طبق اعلام نظام رتبه‌بندی «الزویر» در سال ۲۰۲۵ میلادی، ۲۷۷۲ پژوهشگر از ایران به‌عنوان دانشمند دو درصد برتر دنیا شناخته شدند.

یکی از نظام‌های ارزیابی پژوهشگران که در چند سال گذشته پدید آمده است و از آن بهره‌برداری می‌شود، ارزیابی پژوهشگران بر پایه شمار و نسبت استنادهای دریافتی‌شان و شناسایی دو درصد برتر آنان است؛ روش‌شناسی این نظام ارزیابی را نخستین بار پژوهشگران دانشگاه استنفورد معرفی کردند و اکنون این نظام در شرکت انتشاراتی «الزویر» و بر پایۀ داده‌های نمایه استنادی «اسکوپوس» روزآمد می‌شود.

در این نظام ارزیابی داده‌های انتشاراتی و استنادی ۲۲ زمینه فراگیر موضوعی و ۱۷۴ زمینۀ جزئی موضوعی تحلیل می‌شوند. در هر زمینه علمی، آنانی که بیشترین شمار و نسبت استنادها را گرفته‌اند و در میان دو درصد بالای لیست جای دارند، به عنوان پژوهشگران برتر معرفی می‌شوند.

شاخص «پژوهشگران دو درصد برتر» عملکرد استنادی نویسندگان را بر پایه شاخص امتیاز مرکب (C-score یا Composite Score) در زمینه‌های گوناگون موضوعی ارزیابی می‌کند. در هر زمینه علمی، آنانی که بالاترین امتیاز مرکب را می‌گیرند و در میان دو درصد بالای لیست جای دارند، به عنوان پژوهشگران برتر معرفی می‌شوند.

امتیاز مرکب به عنوان یک ابزار کلیدی در ارزیابی تأثیر علمی پژوهشگران در دنیای علم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امتیاز با ترکیب شش سنجه گوناگون، یعنی شمار کل استنادها (NC)، شاخص «اچ» (H)، شاخص «اچ» تعدل‌شده بر پایه هم‌نویسندگی (Hm)، شمار استناد به آثار تک‌پدیدآور (NCS)، شمار استناد به آثار تک‌پدیدآور یا آثاری که پدیدآور در آنها نویسنده اول بوده (NCSF)، و شمار استناد به آثار تک‌پدیدآور، یا آثاری که پدیدآور در آن نویسنده اول بوده، یا آثاری که پدیدآور در آنها نویسنده آخر بوده (NCSFL)، به ارزیابی پژوهشگران می‌پردازد.

نام پژوهشگرانی در لیست پایانی دو درصد برترها جای می‌گیرد که امتیاز مرکب بالاتری نسبت به پژوهشگران هم‌موضوع خود دارند. تعیین موضوع پژوهشگران، یعنی آنکه یک پژوهشگر در چه موضوعی با دیگران رقابت می‌کند، بر پایه انتشارات آنان در نشریه‌هایی انجام می‌شود که زیرمجموعه موضوع خاصی در پایگاه «Science-Metrix» هستند. بنابراین، ممکن است پژوهشگری در یک موضوعی رقابت کند که لزوماً مورد تأیید خود پژوهشگر نیست.

بر پایه گزارش تازه «الزویر» که در سال ۲۰۲۵ میلادی منتشر شده است، نام ۲۷۷۲ پژوهشگر از ایران در میان فهرست دو درصد برتر پژوهشگران جهان جای گرفته‌اند؛ در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی، ۲۵۰۳ پژوهشگر ایرانی در این فهرست جایگاه جهانی به دست آورده بودند.