افزایش توان ترانزیتی با تکمیل خط ریلی شرق به غرب

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه امروز “میز اقتصاد” با حضور سه کارشناس کلیدی حوزه ریلی، ابعاد مختلف توسعه کریدور‌های ترانزیتی ایران را مورد واکاوی قرار داد. محور‌های اصلی بحث شامل فوریت تکمیل زیرساخت‌ها، چالش‌های فنی استانداردسازی و ضرورت تأمین مالی نوین برای جذب سهم ایران از حجم عظیم ترانزیت چین–اروپا بود. 

مرتضی باقری استاد دانشکده راه‌آهن دانشگاه علم و صنعت، بزرگ‌ترین چالش ترانزیت ریلی ایران را اختلاف عرض خط با کشورهای همسایه دانست و گفت: «بهره‌گیری از مسیرهای دارای عرض خط استاندارد (نرمال) می‌تواند ایران را وارد جریان اصلی ترانزیت شرق به غرب کند.»

مرتضی باقری با اشاره به اینکه چین در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۹ هزار قطار به اروپا فرستاده است، تأکید کرد: ۸۰ درصد آن‌ها از مسیر قزاقستان عبور کرده‌اند؛ ظرفیتی که بخش قابل توجهی از آن می‌تواند سهم ایران باشد، مشروط بر اینکه اتصال چین–افغانستان–ایران با عرض خط نرمال کامل شود.

استاد دانشکده راه‌آهن دانشگاه علم و صنعت هشدار داد: روش‌های اجرایی گذشته، اجرای بخش‌های باقی‌مانده را تا ده سال به تأخیر می‌اندازد، در حالی که رقبا پیشتاز شده‌اند و دولت باید رویکردی نوین در تأمین مالی اتخاذ کند. او در کوتاه‌مدت، تکمیل محور سرخس–جلفا را ضروری دانست.

در تکمیل مباحث زیرساختی، آقای حسین گروسی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو، بر جنبه‌های راهبردی تأکید کرد.

حسین گروسی اظهار داشت: برای کریدور ریلی شرق به غرب (چین–سرخس–ماکو–چشمه ثریا)، تنها ۲۱۰ کیلومتر در داخل ایران (از پشت فرودگاه ماکو) باقی مانده است.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو با اعلام هزینه ۵۰۰ میلیون دلاری برای ساخت خط و تجهیزات، خواستار استفاده از روش‌هایی نظیر تهاتر نفت برای تسریع در اجرای طرح شد تا ایران از رقابت جهانی عقب نماند.

در تبیین موانع نرم‌افزاری، آقای مصطفی بریانی اقدم مشاور ریلی اتاق بازرگانی با تأیید موقعیت استراتژیک ایران و فعال بودن مرزهای ریلی، مشکل اصلی را نه در خود خطوط، بلکه در عدم عضویت ایران در FATF دانست.

مصطفی بریانی توضیح داد: این موضوع باعث می‌شود جابجایی پول و تسویه‌حساب بانکی برای کالاها با مشکل مواجه شده و عملاً سرعت ترانزیت را کند می‌کند، حتی اگر زیرساخت فیزیکی تکمیل شده باشد.

برنامه “میز اقتصاد” نشان داد که سهم ایران از ترانزیت عظیم ریلی شرق به غرب نیازمند همزمان‌سازی سه اقدام اساسی است: ۱) تأمین مالی نوین برای تکمیل فوری ۲۱۰ کیلومتر باقیمانده در ماکو و استانداردسازی عرض خطوط؛ ۲) احیای سریع مسیرهای کلیدی مانند سرخس–جلفا؛ و ۳) تلاش دیپلماتیک/اقتصادی برای حل گلوگاه‌های بانکی ناشی از FATF.