پخش زنده
امروز: -
محمودی نماینده مجلس ،
سوخت غیراستاندارد و آلایندگی برخی از صنایع عامل اصلی آلودگی هوا است
محمودی نماینده مجلس گفت: سوخت غیراستاندارد و آلایندگی برخی از صنایع عامل اصلی آلودگی هوا است.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، آقایان سیدمرتضی محمودی سخنگوی کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس شورای اسلامی و مسعود رضایی کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری موضوع آثار آلودگی هوا را بررسی کردند و به پرسش ها در این زمینه پاسخ دادند.
متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: آقای محمودی اساسا در کلانشهر‌ها منابع آلودگی هوا چه چیز‌هایی است و آیا قابل مدیریت کردن است آن مواردی که ذکر خواهید کرد؟
محمودی: به هر صورت منابع ایجادکننده آلودگی در کلانشهر‌ها به ویژه و در شهر تهران هم به طور خاص متعدد است، شاید عمده‌ترین آنها که سالهاست همه روی آن تکیه دارند بحث وسایل نقلیه است، سوختی است که وسایل نقلیه دارند مصرف می‌کنند استاندارد‌هایی که باید رعایت بشود و نمی‌شود و سوخت‌هایی که غیراستاندارد تلقی میشود، البته سر این اختلافاتی هم وجود دارد همیشه و ادعا‌ها با آن چیزی که در عمل می‌بینیم فاصله دارد. بحث آلاینده‌هایی مثل صنایع و کارخانجات و واحد‌های صنعتی چه واحد‌های بزرگ چه واحد‌های متوسط تولیدی که در حوزه صنایع الاینده تعریف می‌شوند و همچنین شبهاتی هم در خصوص برخی سوخت‌هایی که در حوزه نیروگاهی در کشور صرف میشود این‌ها عمده‌ترین منابع آلوده ساز محیط زیست و هوای شهر‌های ما و کلانشهر‌های ما هستند. البته جزئی‌تر بخواهیم بپردازیم شاید دایره آن وسیع‌تر باشد ولی عمده‌ترین آنها را عرض کردم.
سوال: آقای رضایی ما یکسری هم عواملی داریم که آلاینده‌های هوا را می‌تواند تخفیف بدهد مثل بارش‌ها، باد‌های مناسب و این‌ها، من فکر می‌کنم که ما از این بعد هم یک مقدار مشکل داریم یعنی آنچه که به صورت آلودگی وارد هوا میشود، آن ساز و کار طبیعی هوا آن را پایش نمی‌کند و بهرحال یک ظرفیتی برای این وجود دارد اگر نکته‌ای اضافه بر نکته آقای محمودی هست بفرمایید:
رضایی: درمورد این که اساسا تولید و انتشار آلاینده‌های هوا در کشور و در شهر تهران و کلانشهر‌های دیگر ما به چه صورت است همان دسته بندی که آقای محمودی فرمودند ما یک دسته بندی کلی داریم به نام منابع متحرک و منابع ثابت. منابع متحرک می‌توانیم به طور کلی بگوییم ما یک ناوگان سبکی داریم که بیشتر تاکسی‌ها مردم استفاده می‌کنند و یک ناوگان سنگین که بیشتر حمل و نقل عمومی ما مثل اتوبوس‌ها و بعضا کامیون‌های دیزلی این‌ها می‌شوند منابع متحرک.
سوال: این‌ها تفکیک شدند که چند درصد سبک ...
رضایی: بله، در منابع ثابت هم ما یک بخش نیروگاهی داریم، یک بخش پالایشگاهی داریم، یک بخش صنایع داریم، صنایع خرد و صنایع بزرگ. دسته بندی کلی است که وجود دارد. برای این که به دلیل اهمیت این سوالی که شما به درستی در ابتدای بحث هم پرسیدید که اساسا شاید سوال خیلی از مردم باشد که بالاخره این آلودگی به چه دلیل است؟ چون برخی اوقات ما می‌بینیم مثلا روز پنج شنبه جمعه همین هفته که قاعدتا بخش زیادی از مردم هم از تهران خارج شدند باز آلودگی وجود دارد، سوال این است که منشا این آلودگی کجاست؟ آن جوابی که وجود دارد این است که یکسری مطالعات سیاهه انتشار انجام میشود به طور علمی در همه دنیا و در ایران هم انجام شده ولی متاسفانه آخرین مطالعه علمی که روی سیاهه انتشار داشتیم برای سال ۹۶ است یعنی هشت سال از آن مطالعه گذشته و حتی خوشبختانه الان مثلا در برخی شهر‌ها مثل شهر تهران شرکت کنترل کیفیت هوا این مطالعه را تقریبا انجام داده در فاز نهایی آن است که بالاخره خارج بشود. آن چیزی که مثلا در اگر مبنا را سال ۹۶ بگذاریم مثلا در شهر تهران دسته بندی اگر آلاینده ذرات گرد و غبار را بگوییم بین ۶۰ درصد بیشتر منابع متحرک است ولی در برخی از شهر‌های ما مثل شهر اراک آن منابع ثابت تاثیرگذار‌تر هستند. روی بحث اقلیمی هم که فرمودید دقیقا علت این که ما در زمستان جدا از بحث سوخت‌هایی که آقای محمودی هم فرمودند نیروگاه‌هایی که در زمستان بیشتر استفاده می‌شوند جدا از آن مسئله وارونگی است بالاخره وارونگی شروع شده با فصل سرد و ما وارونگی را بیشتر در فصل سرد داریم تجربه می‌کنیم به همان دلیل فضای اقلیمی که فرمودید دلیل آن همین است.
سوال: الان دیگر منابع آلودگی مشخص شد، آیا در قانون هوای پاک برای هر کدام از این انواع آلاینده‌ها ماده مشخصی گنجانده شده که بخواهد کنترل کند آلودگی را؟
محمودی: بله قانون هوای پاک که شامل ۳۴ ماده است در سال ۹۶ مصوب شد و یک سال بعد هم ابلاغ شد این ۳۴ ماده بخش‌های اولیه آن البته در حوزه آلودگی‌های هوا، آلودگی ناشی از پساب‌ها در خصوص آلودگی‌هایی مثل ذرات رادیواکتیو همه این‌ها پیش بینی شده در مسائل مختلفی که کشور به آن دچار است و همه کشورها، اما آن بخش اول آن فکر می‌کنم از ماده یک تا ۱۸ قانون هوای پاک به طور خاص تمرکز دارد روی آلودگی هوا البته هر ماده‌ای تکالیف مشخصی را برای بخش‌هایی که بنده عرض کردم آقای دکتر رضایی هم تکمیل کردند در نظر گرفته مواد ۶، ۷ و ۸ این‌ها به طور خاص روی مسئله خودروها، روی مسئله خودرو‌های فرسوده، روی سوخت ..، کلا در قانون هوای پاک، در خصوص مثلا خودروها که مهم‌ترین بخش است، تکالیفی برای دولت و به طور خاص در این قانون برای سازمان محیط زیست در نظر گرفته شده است. ما می‌بایست به طور مثال در مورد خارج کردن خودرو‌های فرسوده از روال مصرف در کشور و جایگزین کردن خودرو‌های با کیفیت بالا هم از لحاظ آلایندگی مشکل نداشته باشند هم از لحاظ مواردی که مثلا می‌توانیم برقی کنیم این تکالیفی که قانونگذار به مرور بر عهده دولت گذاشته و ما حتی در برنامه هفتم هم در قانون تسهیل فکر می‌کنم واردات خودرو باشد، در آنجا هم ما اشاره کردیم حتی به این که واردات خودرو ارجحیت آن امتیازاتی که به وارد کننده داده میشود روی آنهایی باشد که هیبریدی، برقی و خارج از روال خودرو‌هایی که آلودگی به همراه دارند صورت بگیرد. از دیگر مواردی که در قانون هوای پاک آمده بحث صنایع است.
سوال: سوخت را هم بفرمایید: سوخت یورو ۵
محمودی: دقیقا در قانون هوای پاک اشاره کرده که بنزین نفت کوره، نفت سفید و همچنین نفت گاز، این‌ها باید حتما کیفی سازی بشود با استاندارد‌های روز جهانی و سازمان هم متولی آن است که آن را با همکاری سازمان استاندارد این‌ها را کیفی سنجی کند، تایید کند، ولی متاسفانه این همین یک بخش آن را ما امروز می‌بینیم که هنوز در این موضوع واقعا دچار ابهام هستیم که آیا این ادعایی که دوستان ما در کشور در تولید سوخت دارند با این چیزی که بعنوان یک تکلیف قانونی بر آنها است آیا انطباق دارد و آیا درست است؟ که ما روی آن علامت سوال می‌گذاریم و علامت تعجب که چرا تا الان این اقدام صورت نگرفته است.
سوال: ما برنامه می‌گذاریم خودروساز می‌گوید موتور من قابلیت یورو ۵ دارد، آن یکی که سوخت تولید می‌کند و مسئول است می‌گوید که من هم یورو ۵ دارد تحویل شما می‌دهم این وسط من نمی‌دانم چه اتفاقی می‌افتد که آلایندگی آن به اندازه بیشتر از این حرف‌ها است یک جای کار به قول شما مشکل است. در مورد صنایع تکمیل بفرمایید.
محمودی: در مورد صنایع هم اینچنین است، بهرحال صنایعی که آلاینده هستند دارای سیستم‌های تحریق یا اشتعالی است که از موادی استفاده می‌کنند که این‌ها می‌تواند مضر باشد و از این دست بهرحال صنایع مختلفی که وجود دارند در مورد آلودگی هوا را تشدید می‌کنند این‌ها تکلیف شده که هم تا می‌توانند کنترل کنند با تعویض و به روز رسانی سیستم‌های تحریق شان، فیلتر‌هایی که باید استفاده شود و در قانون آمده حتی اشاره کرده اگر شرایط حاد باشد، امکان این کیفی سازی نباشد باید اقدام به جابجایی آنها از محیط مسکونی نزدیک با محیط مسکونی و نزدیک با شهر‌ها باشد که حتی در قانون شهرک‌های صنعتی و مناطق اقتصادی و آن خوشه‌های صنعتی که شکل می‌گیرد بحث آن ۱۲۰ کیلومتری که باید رعایت شود تا شهر‌ها و این‌ها فاصله‌ای که هست رعایت شود و آن حلقه سبزی که باید در نظر گرفته شود، حتی در قانون هوای پاک اشاره به این هم شده که شهرک‌های صنعتی، مناطق اقتصادی – صنعتی که اطراف شهر‌ها هست این‌ها از درآمدهایشان را از هزینه هایشان برای ایجاد فضای سبز استفاده کنند، شهرداری‌ها برای ایجاد حریم یا کمربند سبز برایشان تکلیف ایجاد شده و من فکر نمی‌کنم نکته‌ای در قانون هوای پاک باشد که از قلم افتاده باشد و باید برگردیم به این که خلاصه این اجرا میشود یا نه؟
سوال: اقای رضایی، الان با همین قانون جامعی که آقای محمودی صحبت آن را کردند شما ارزیابی کرده مرکز پژوهش‌ها که این در سه تا دولت گذشته از ۹۷ هم حساب کنید سه تا دولت این قانون پشت سر گذاشته است. سنجه‌ای دارید ما متوجه بشویم چند درصد این قانون اجرایی شده است؟
رضایی: چیزی که در مرکز پژوهش‌ها بررسی کرده دستگاه‌های نظارتی دیگر هم بررسی کردند مثل دیوان محاسبات، قبلا بررسی کرده، همان فرمایشی که آقای محمودی فرمودند ما اگر آیین نامه و قانون را ملاک قرار بدهیم یک چیزی حدود ۵۶ حکم وجود دارد که از این ۵۶ حکم چیزی که برآورد میشود مثلا حدود ۳۰ درصد، من ۱۷ تا حکم را می‌گویم ۱۷ تا حکم اجرا شده ولی یک چیزی حدود ۱۷ حکم اصلا اجرا نشده و یک بخشی هم به طور متوسط یعنی مثلا نیمه و ناقص انجام شده است.
سوال: مجموعا چند درصد این قانون اجرایی شده است؟
رضایی: ۳۰ درصد، ما وقتی که قانون را می‌نویسیم باید به اقتضائات آن هم توجه کنیم باید قانون اجرایی بنویسیم قانون در برخی از حکم‌های آن نمی‌گویم اجرایی نیست ولی نیازمند اعتبارات مالی است، مثل در بحث سوخت، یعنی کیفیت سوخت یک چیزی است که نیازمند اعتبارات گسترده به ویژه برای وزارت نفت مثلا بحث سوخت مازوت، اعتبارات قابل توجهی می‌خواهد برای این که بخواهد کیفی سازی بشود البته این تا یک حدی هم پیش رفته و یک سرمایه گذاری‌هایی هم شده و زمان بندی در بحث برنامه هفتم باز بعد از این که ماده ۱۸ قانون هوای پاک اجرا نشده در بحث کیفیت سوخت به ویژه در نفت گاز و نفت کوره الان ما باز در ماده ۴۵ قانون برنامه هفتم آمدیم یک برنامه زمان بندی به وزارت نفت دادیم که این کار را انجام بدهد برای همین یک بخشی نیازمند اعتبارات است ولی یک بخشی هم بدون اعتبارات است، می‌توانست با همین اعتبارات موجود با یک کار‌های مدیریتی این کار جلو برود که برخی از آنها انجام نشده است. اگر خواستید مثال‌های آن را هم دارم.
سوال: راجع به خودروها، چون الان ما چند لحظه دیگر خدمت سردار موسوی پور هستیم، پلیس راهور تهران بزرگ راجع به خودروها یک قانون تکلیفی کرده مثلا خودروی فرسوده را شما فرمودید و قانون هم داشت و تا یک حدودی داشت می‌رفت که اجرا شود، به هر شکل نمی‌دانم شرایط خودروسازی ما هم باید پاسخگوی این مسئله باشند. اما در مورد خودرو‌هایی که آلاینده هستند و این‌ها بالاخره باید شماره گذاری نشوند قاعدتا یا اگر تردد می‌کنند باید جلوی این‌ها گرفته شود، نمی‌دانم در این حوزه شما نکته‌ای دارید؟
محمودی: ما در مورد خودرو‌های آلاینده و آنهایی که مشکل دارند اولا بحث معاینه فنی جزء تکالیف قانون است و معاینه فنی باید حتما صورت بگیرد ما یک گلایه‌ای در حوزه معاینه فنی‌ها در کشور، حالا من خودم شاهد آن در شهر تهران هستم البته شهرداری متولی اصلی مراکز معاینه فنی است، متاسفانه در اجرای این قانون در حوزه معاینه فنی نمی‌گویم انجام نمی‌شود مراکز شکل گرفتند، اما در کیفیت اجرا در معاینه فنی‌ها مراکز، واقعا اشکالات وجود دارد.
سوال: یعنی منظور شما این است که چه بسا خودروی پرایرادی می‌رود معاینه فنی می‌گیرد و می‌آید؟
محمودی: بله از جمله من خودم مثلا شاهد بودیم اصلا این کار را از یکی دوستان بنده این کار را کرده.
سوال: شبیه سازی کرده یا واقعا رفته؟
محمودی: واقعا رفته و خودروی او کیفیت نداشته، یک نمونه عرض کنم مثلا کاتالیز که نصب میشود بین اگزوز که، معاینه فنی می‌گوید اگر این کاتالیز نباشد من رد می‌کنم یکی از دوستان ما چند وقت پیش کاتالیز خود را باز کرد و با اگزوز خالی، به من گفت دارم می‌روم معاینه فنی، گفتم این کار را نکن حتما مشکل برای شما ایجاد میشود، گفت نه من سال گذشته این کار را کردم و هیچ کس هیچ چیزی به من نگفت، بعد رفت و آمد و به من نشان داد که من معاینه فنی را بدون کاتالیز گرفتم، یکی از حساس‌ترین بخش‌هایی که در معاینه فنی خیلی روشن است یعنی کاتالیز ندارد نه این که ...
سوال: شماره گذاری چطور؟
محمودی: در بحث شماره گذاری هم من نمی‌دانم واقعا چه بگویم من احساس می‌کنم کشور اساسا روی تعارفات اداره میشود در بخش‌های مختلف، من بعنوان نماینده مردم عرض می‌کنم شاید دوستان دیگر این جا بیایند آنها این جا هم تعارف کنند در بیان این حرف، ولی ما در بخش‌های مختلف گرفتار تعارفات هستیم. ما اگر تعارفات را کنار بگذاریم یعنی جان مردم، امنیت مردم و آسایش مردم اگر برای ما اولویت است تعارف بین دستگاه‌ها دیگر نباید اولویت باشد. ما در همه بخش‌ها، من فکر می‌کنم البته دوستان راهور و فراجا خیلی زحمت کشیدند من می‌خواهم که نگویم واقعا، چون من درگیری‌های دوستان را در سال‌های گذشته دیدم حتی بعضی جا‌ها دوستان فراجا ایستادند چوب بعضی از این ایستادن شان را هم از ناحیه دولت‌ها خوردند، اما بهرحال باید بایستیم ببینیم آیا خودروی مشکل دار باید شماره بشود یا نشود؟ تکلیف مشخص شود.
سوال: سردار موسوی پور، بفرمایید که مجموعه راهور برای کنترل و مدیریت آلودگی هوای شهر تهران تا الان چه اقداماتی را انجام داده است؟ از جمله در بحث شماره گذاری خودرو‌های آلاینده و یا جلوگیری از تردد شان، البته بحث زوج و فردکردن را هم که دیگر همه اطلاع دارند.
موسوی پور: پلیس راهور فراجا آماری که عرض کنم مربوط به کشوری است در هشت ماهه ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار خودرویی که معاینه فنی نداشتند یا دودزا بودند یا نقص فنی موثری داشتند که امکان رانندگی برایشان نیست، اعمال قانون انجام شده که بخش زیادی از این اعمال قانون‌ها که ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار است مربوط به خودرویی که فاقد معاینه فنی هستند که این خودروها توسط سامانه‌ها اعمال قانون می‌شوند که بخشی از این اعمال قانون مربوط به معاینه فنی در حدود ۴۵۵ هزار خودرو در ۶ ماهه این آمار را داریم که در تهران توسط سامانه‌ها خودرو‌هایی که فاقدمعاینه فنی بودند جریمه شدند و اقدام جدیدی که دو سال است انجام می‌دهیم با هماهنگی وزارت کشور و اتصال به سامانه سیمفا پلیس راهور تهران بزرگ این امکان برای آن فراهم شده حتی خودرو‌هایی که معاینه فنی برایشان صادر میشود، اما بنا به دلایلی در اثر مرور زمان و اتفاقاتی که می‌افتد آن صلاحیت معاینه فنی را ندارند توسط همکاران من در سطح معابر متوقف می‌شوند و معاینه فنی شان به صورت آنی و در محل ابطال میشود و آن راننده موظف و مکلف است که بعد از رفع نقص خودروی خود مراجعه کند به مراکز معاینه فنی و نسبت به معاینه فنی مجددا اقدام کند.
سوال: یک موردی که لازم به توضیح است این است که آیا شما از طریق مثلا مدل‌های هوشمند حتی در حد دوربین هایتان اقدام به پالایش خودروها از جنس آلاینده بودن و نبودن می‌کنید یا نه؟ فقط مشاهده پلیس است که منجر به اقدام میشود؟
موسوی پور: ما با همکاری شهرداری تهران شرکت معاینه فنی دو تیم مجهز به صورت سیار در سطح معابر مشترک هستند پلیس راهور و همکاران معاینه فنی که در سطح معابر در نقاط مختلف مستقر می‌شوند و خودرو‌هایی که مشکوک هستند بهرحال که شرایط معاینه فنی را ندارند را متوقف می‌کنند و تست‌های لازم در محل انجام میشود این کار دارد انجام میشود.
سوال: و این که آیا برنامه‌ای در صورت ادامه دار بودن آلودگی هوا برای کلانشهر‌ها، پلیس دارد یا خیر؟ با همین شکل می‌خواهد مدیریت کند؟
موسوی پور: من این جا یک مطلبی را می‌خواهم عرض کنم، شهرداری تهران این آمادگی را دارد که همه نهاد‌های دولتی و غیردولتی، عبارت از لشگری و کشوری که بهرحال امکان این که به جهت بعضی از مواضع امنیتی امکان این که مراجعه کنند به مراکز معاینه فنی و نسبت به صدور معاینه فنی اقدام بشود را ندارند این آمادگی را داردکه فضا را در اختیار عزیزان معاینه فنی قرار بگیرد و عزیزان در شرکت معاینه فنی نسبت به تجهیز آن قسمت اقدام کنند و خودروهایشان تحت شرایط و ضوابطی که خود عزیزان صلاح می‌دانند نسبت به صدور معاینه فنی اقدام بشود.
سوال: آقای موالی زاده استاندار محترم خوزستان پشت خط ارتباطی ما هستند. آقای موالی زاده، یکی از هوا‌هایی که خیلی آلودگیش زبانزد شده است شهر‌های استان خوزستان است، چون صدای من و شما یک مقدار با تاخیر می‌رسد، شما بفرمایید که منشاء آلودگی استان خوزستان چیست و چه اقداماتی را انجام دادید؟
موالی زاده: بنده هم خدمت جنابعالی و بینندگان عرض سلام دارم و عرض تسلیت به مناسبت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا (س).
سوال: من سوال یک بار دیگر مطرح می‌کنم، سوال این است که منشاء آلودگی هوا در استان خوزستان آیا داخلی است، خارجی است یا هر دو، درصدهاش چقدرست و استانداری چه اقداماتی برای کاهش ضرر و زیان‌های آلودگی هوا انجام داده است؟
موالی زاده: آلاینده‌های هوا در خوزستان دو منشاء دارند، یکی منشاء داخلی و یکی منشاء خارجی، در خصوص منشاء خارجی من به دو سه مورد اشاره می‌کنم.
یکی بحث آتش سوزی و خود اشتغالی در نیزار‌های هورالعظیم در بخش داخلی است، به علت این که این مجموعه خشک شده و میزان آورد آب به این منطقه کاهش پیدا کرده است، این نیزار‌ها در اثر تابش آفتاب و تولید گاز متان دچار خوداشتغالی می‌شوند و، چون جهت باد در اکثر موارد به کشورماست، لذا این آلاینده‌ها به سمت ما می‌آیند و یکی از عوامل آلاینده این‌ها هستند.
من با مسئولین مختلف عراقی از جمله وزیر کشور عراق در این مورد صحبت کردم، بحث عراقی‌ها این بود که ما از کرخه آب رها کنیم که ما گفتیم که به هر حال ما میزان آبی که در کرخه داریم به اندازه کافی نیست که بتواند آن مجموعه را سیراب کند.
در نتیجه آنها هم خوب ما رفتیم و از نزدیک مشاهده کردیم، بحث ما این بود که از دجله آب رها بکنند، آنها کما بیش همچین مشکلی را داشتند.
من در هیئت محترم در جمع هیئت دولت این را عرض کردم که به هر حال موضوع تشریح شد، قرار بر این شدکه یک کارگروهی تشکیل شود و این کارگروه کار را ان شاءالله دنبال کند، طرف عراقی، چون عضو کنوانسیون رامسرست علی القاعده باید به تعهدات خودش در این خصوص اقدام کند.
سوال: آقای موالی زاده؟
موالی زاده: ما پیگیری کردیم از طریق سازمان مدیریت بحران و وزارت محترم کشور.
سوال: در مورد آن منشاء داخلی چه اقداماتی کردید؟ اساسا منشا داخلی آلودگی هوا چیست؟
موالی زاده: الان عرض می‌کنم، بله، الان عرض می‌کنم، ببینید من عرض کردم که منشاء آلودگی هوا در خوزستان یک بخشی خارجی است، یک بخش داخلی است.
من بخش خارجی را دارم توضیح می‌دهم، اولین مورد خوداشتغالی نیزار‌ها در هورالعظیم در بخش عراقی بود، که چه اتفاقاتی افتاد عرض کردم و چه مذاکراتی با طرف عراقی داشتیم.
در نهایت قرار بر این شد در هئیت دولت این بحث مطرح شد، نسبت به خرید یک فروند هواپیمای هیلوشین اقدام شود.
دو بار هم این هواپیما به آن منطقه آمد و حدود سی سورتی پرواز داشت که در هر بار حدود چهل هزار لیتر آب پاشیده شد که یک قدری این شرایط بهبود پیدا کند.
بحث بعدی موضوع مربوط به ریزگردهاست، می‌دانید که ما ریزگرد‌ها را هم با منشاء داخلی داریم و هم با منشاء خارجی، ریزگرد‌هایی که با منشاء خارجی هستند، عمدتا از عربستان، اردن، عراق و منطقه دیرالزور سوریه از آن جا برمی خیزند و باد آنها را به طرف ما می‌آورد.
ما چند سالی است که ریزگرد با منشاء داخلی را کمتر داشتیم و بیشتر مربوط به خارج از کشور بوده است، که در این رابطه کارگروهی در دولت تشکیل شده است که این کار را از طریق دیپلماسی و کار دو جانبه با کشور‌های همسایه دنبال بکنند.
نکته بعدی بحث فلر‌های نفتی است که به هر حال این هم یکی از آلاینده هاست. ما حدود تقریبا دویست پایه فلر نفتی در خوزستان داریم که در طی یک سال گذشته بیست عدد از این فلر‌ها خاموش شدند و دوازده از این‌ها بهسوزی شدند و یک برنامه زمانبندی شده است و تا سال ۱۴۰۶ مجموعه این فلر‌ها جمع آوری شود.
می‌دانید که به هرحال فلر‌ها شامل دو بخش هستند، بخش گازی آنها را می‌دهند به شرکت گاز که به مصرف گاز برسد و به عنوان سوخت استفاده شود و بخش مایعاتش هم به عنوان خوراک پتروشیمی مورد استفاده قرار بگیرد در پتروپالایش‌ها و به عنوان پلیمر و پلاستیک و این ها.
سوال: ما برویم سراغ بحث هزینه‌هایی که این آلودگی دارد و این که آیا این‌ها چه رقمی است، ما الان آلودگی در درجه اول برای سلامتی مضر است. بعضی‌ها در سنین خاصی هستند، خطرناکترست و بعضی‌ها بیماری زمینه‌ای دارند باز خطرناکتر میشود و در نهایت اثرات نامطلوبی بر تعطیلی هزینه ایجاد می‌کند، آیا برآوردی از هزینه‌های آلودگی هوا شده است؟
مسعود رضایی – کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس: خود قانون هوای پاک وزارت بهداشت مکلف است که ارزیابی کند، پیامد‌های اقتصادی آلودگی هوا بیشتر در وزارت کشور بحث سلامتش را عرض می‌کنم.
در بحث سلامت آن چیزی که وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۳ برآورد شده است برای کل کشور یک عدد ۱۷ میلیارد دلارست و این هزینه، هزینه محاسبه میزان مرگ و میری که اتفاق می‌افتد و یک سری فرمول‌ها که محاسبه میشود و هزینه بیماری و هزینه درمان را هم ندیدیم و آنها جدا از آن است.
این‌ها در واقع ارزش جانی که، فرمول محاسبه دارد که محاسبه میشود و یک عدد ۱۷ میلیادر دلارست و بحث حواشی که بیست درصد اضافه میشود که می‌توانیم به طور حساب کنیم، حدود ۵ درصد تولید ناخالص داخلی ما بحث سلامت ماست.
جدا از آن بحث پیامد‌هایی که کاهش بهره وری و تعطیلی ادارات و تعطیلی خسارت‌هایی به زیرساخت‌های مان برق مان خسارت می‌گیرد و بحث کشاورزی و بحث‌های اجتماعی مثل کاهش خیلی از شهر‌های ما، شهر‌های گردشگر پذیری است که کاهش گردشگری اتفاق می‌افتد.
سوال: آقای دکتر محمودی نکته‌ای است بفرمایید، دوستان آقای دکتر شفیع پور را پشت خط بیاورند؟
محمودی: ما عرض کردم که مواد و تبصره‌های زیادی قانون هوای پاک مشخص کرده این مواد و این تبصره‌ها تکلیفی است که به صورت ایجابی البته برخی از بند‌ها به صورت سلبی مدیریت این آلودگی هوا را برعهده می‌گیرد که بتواند کاهش دهد و کنترل کند.
اما نکته جالب این جاست که ما در بند، در ماده سه این قانون آمدیم یک تکلیفی را گذاشتیم که تعطیلی، محدودیت‌ها و چارچوب بند کردن در واقع رفت و آمد‌ها و تردد‌ها و زیست مردم را در روز‌های آلوده چگونه مدیریت که برعهده استانداری و ستاد بحران و به طور کلی وزارت کشور متولی این امر در کشورست، این همه ماده و تبصره برای مدیریت آلودگی هوا، تنها ماده‌ای که به خوبی اجرا می‌کنیم ماده سه است.
یعنی تعطیل کردن، در حالی که اگر ما مواد دیگر این قانون یعنی از هجده ماده‌ای که از ماده یک تعاریف و تا ماده مربوط به آلودگی هوا در قانون هوای پاک این‌ها را کنار گذاشته و آن را اجرا کنیم در هزینه کردی که کشور دارد بابت خسارات آلودگی هوا می‌دهد، ما به شدت این را کاهش خواهیم داد.
سوال: اگر بهره وری عامل انسانی منفی باشد و شما تعطیل کنید سود کردید آقای دکتر.
من نمی‌گویم بهره وری نیروی انسانی در دولت، نه اصلا وقتی بنده خودم را عرض می‌کنم، آمدن و نیامدنم سرکار خیلی توفیر نکند، نیام بهترست و به نفع صداو سیماست که اصلا من نیام، برای این است که شاید این همچنین ملاحظاتی هم وجود داشته باشد.
محمودی: این که یک صورت مسئله عمومی نیست، یعنی عمومیت ندارد، اولا آیا ما چند درصد ناکاآمدند در محیط کارشان و در واقع کاربردی نیست حضورشان، این که نمی‌دانیم.
اما ما می‌خواهیم یک نکته دیگری هم عرض کنم در فرمایشی که شما کردید، ما از ناحیه کسب و کار‌ها، از ناحیه امرار معاشی که خارج از بحث اداری دارد در شهر‌های اتفاق می‌افتد، ما وقتی یک تعطیلی عمومی در کشور چه از حوزه تردد، محدودسازی اجرا می‌کنیم و تعطیل می‌کنیم شهر را، چه در حوزه آموزشی و در حوزه اداری، مادری که شاغل است، فرزندی که از مدرسه، در خانه چه می‌کند، نظم، بسیاری از مردم مجبور می‌شوند که کسب و کار‌های شان را تعطیل کنند، پیرمردی که می‌رود کرکره اش را می‌برد بالا مغازه اش، او تنفس ندارد، او ریه ندارد، قلب ندارد، ما فقط دل مان برای کارمند می‌سوزد.
این یک زنجیره‌ای است که یک پازلی است که اگر فقط یک بخش و یک تیکه اش را ببینیم، ضرر کردیم، یا باید کل را ببینیم و برای کل برنامه بریزیم.
سوال: من تایید می‌کنم فرمایش ایشان، ما تابستان وقتی ناترازی برق داشتیم اولین گزینه تعطیلی بود مثلا ادارات را تعطیل می‌کردند که برای برق.
رضایی: تعطیلی یک موضوع است و کاهش بهره وری، گاهی وقت‌ها آلودگی‌ها به طور مستقیم روی ذهن تاثیرگذارست و چه به صورت روانی، بخش زیادی انگیزه افراد برای کار کاهش پیدا می‌کند، چه بیاید و نیاید بهره وری اش چه در بخش دولت یا خصوصی کاهش بهره وری اتفاق می‌افتد.
سوال: آقای دکتر شفیع پور هیئت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران اگر برآوردی از میزان خساراتی که آلودگی هوا به اقتصاد و شهروندان می‌زند، اگر دارید ما گوش می‌کنیم؟
مجید شفیع پور: توصیفاتی که آقای محمودی وزمانی در مورد ابعاد و شاید زوایای مختلف چه هزینه‌های مستقیم و چه هزینه‌های غیر مستقیم رخداد‌های مختلفی، چون پدیده‌های محیط زیستی ازجمله پدیده‌های با شدت و خسارت‌هایی مثل آلودگی هوا شکل می‌گیرد، به صورت کیفی بیان کردند، ولیکن مایل هستم در ادامه جهت تکمیل موضوع یک سری اعداد و ارقام هزینه‌های اقتصادی خسارت‌هایی پدیده‌ای، چون آلودگی هوا به وجود می‌آورد به عنوان هزینه‌های بیرونی که وقتی می‌خواهیم با یک معضل محیط زیستی این چنینی مواجه شویم، تلاش اولیه این است که هزینه‌های بیرونی را درونی سازی کنیم و آن موقع یک تحلیل فایده هزینه برای اقدامات عملیاتی در میدان و جهت برطرف شدن همین منابع اصلی انتشار دهنده آلودگی و آلاینده‌های مختلف وجود دارد.
مشخص شد که باتوجه به مباحثی که مطرح شد امشب که آلاینده اصلی که این رخداد‌های آلودگی هوا در شهر‌های مختلف کشور به وجود آورده است، ذرات معلق است، که عمدتا ذرات معلق با منابع غیر متحرک است غیراز استان‌های مرزی که اشاره داشتن آقای استاندار که اشاره دارد به آلودگی هوای فرامرزی و شاید پاره‌ای از منابع داخلی.
سوال: اگر آن ارقام را بفرمایید؟
شفیع پور: من اشاره می‌کنم روی خساراتی که براساس یک پژوهشی که منطبق با الگوی‌های بهره مندی الگو‌های ریاضی بین المللی مورد تایید سازمان بهداشت و سازمان ملل بود، یک پژوهشی سه سال پیش دنبال کردیم با گستره تهران بزرگ که این آلودگی ذرات معلق چه خسارت‌هایی را دارد، خسارت‌ها بر دو قسم برسلامتی انسان‌ها خودش را نشان داد، یکی از دست دادن سال‌های مورد انتظار برای زندگی کردن و کاستن بر امید برای زندگی که تقریبا برای جامعه حدود ۹ میلیون شهروند تهرانی حدود صد و پنج هزار سال معادل سال نفر، ما این خسارت داشتیم براثر شکل گیری این آلودگی هوا و کاهش عمر.
همزمان ما حدود دست کم شش هزارو چهارصد تا حدود هفت هزار و چهارصد به صورت میانگین هفت هزار نفر مرگ زودهنگام را هم در سالانه در تهران به واسطه حضور غلظت‌های زیادی از ذرات معلق با قطر دو و نیم میکرو متر شاهدیم...
اما این اعداد و ارقام صد و پنج هزار سال از نظر اقتصادی عرف بین المللی اشاره می‌کند هر یک سال عمر انسان بین ۵۰ هزار تا یک صد و ۵۰ هزار دلار ارزش آن است؛ که بتواند بهره وری در کارکرد و عملکرد مطلوبش در محیط‌های کاری و اقتصادی انجام دهد، پس بنابراین اگر بخواهیم اگر دست کم ۵۰ هزار دلار را لحاظ کنیم و حدود صد هزار نفر کاهش در جمعیت کاهش عمر مفید برای جمعیت ۹ میلیون نفر حدود ۵ میلیارد دلار خسارت فقط در این قسمت است.
بحث عمر را اجازه دهید بیان کنم حدود ۷ هزار نفر مرگ نابهنگام مشاهده می‌کنیم، ارزش زندگی انسان را فارغ از معیار‌های فقهی بین یک تا ده میلیون دلار ارزش گذاری شده است جان انسان‌ها که اگر یک کف را هفت هزار نفر میشود هفت میلیارد دلار که تا الان شد دوازده میلیارد.
البته هزینه‌هایی که برای ایجاد تخت‌های بیمارستانی است که براساس آخرین آمار‌های سال ۱۴۰۳ هزینه ایجاد هر یک تخت بیمارستانی حدود ۵ میلیارد تومان است که حالا که شهر تهران یا استان تهران ده هزار تخت بیمارستانی نیاز دارد.
این همان حدودا میشود پانصد.
سوال: وقت مان کم است؟
شفیع پور: اگر فرض بر این بگیریم که از حدود ۹۰ میلیون نفر جمعیت کشور حدود ۵۰ درصد از جمعیت مواجه هستند در ایام مختلف سال با این غلظت آلاینده‌ها و عملا برای ۹ میلیون نفر جمعیت مان حدود ۱۲ تا ۱۳ میلیارد دلارست و حدود هفت هزار مرگ میر زودهنگام و چهار برابر در مقیاس کشوری رقمی نزدیک به چهل میلیارد دلار در مقیاس کشوری به همراه دارد و نزدیک به سی هزار نفر تلفات و واقعا این نوع هزینه‌ها واقعا در مقایسه با اقداماتی بسیار از نظر اقتصادی و جانی در غیر قابل مقایسه می‌کند.
یقینا توجیه لازم برای مقابله با این نوع معضلات محیط زیستی مواجه می‌کند.
سوال: اگر اجازه دهید آقای دکتر طاهری خدمت شان باشیم، اگر شما هم گزارشی دارید در ارتباط با این که چه کشور‌هایی آیا فقط این بحث مربوط به ایران است یا کشور‌های دیگر و آیا ما دچار تغییر اقلیم هستیم که این شرایط بر ما حاکم شده است؟
احمد طاهری رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم محیط زیست: آلودگی هوا متاثر ازانتشار آلاینده هاست و هم شرایط جوی که برای کلانشهر‌ها اتفاق می‌افتد.
در سال‌های اخیر کاهش بارش را به میزان قابل توجهی در کشور مشاهده کردیم که این هم در حقیقت تشدید می‌کند، وضعیت آلودگی هوا در کلانشهر‌های کشور علی رغمی که اقداماتی برای کاهش انتشار انجام شده ولی شرایط جوی منجربه افزایش میزان آلاینده‌ها در کلانشهر‌ها باشیم.
سوال: آیا این روند ادامه دار خواهد بود و یا این که فقط ایران است که ما این مشکل را دارد؟
طاهری: بحث تغییرات اقلیمی در خیلی از کشور‌های دنیا می‌بینیم ولی موقعیتی که کشور ایران در آن قرارگرفته یک مقدار تاثیرات بیشتری نسبت به سایرکشور‌ها می‌بیند که در پنجاه سال گذشته به طور دو درجه دمای کشورمان افزایش پیدا کرده و حدوئد ۵۰ میلیمتر میزان بارش در کشور کاهش پیدا کرده است و این موارد در سال‌های اخیر روند شدیدتری به خودش گرفته است.
این‌ها منحصر به کشور ما نیست، شما در کشور‌های دیگر ملاحظه می‌کنید که تاثیرات تغییر اقلیم به شکل جدی مشاهده میشود.
سوال: ما دو سه دقیقه بیشتر فرصت نداریم. آقای محمودی به عنوان ناظر قانون هوای پاک در مجلس به نظرم می‌توانید کار‌های مهمی بکنید؟
محمودی: من سریع عرض کنم، بینندگان متوجه هستند و تاکید می‌کنم در حوزه قانون و در حوزه تکالیف و احکامی که وجود دارد و دستگاه‌های اجرایی کشور موظف به انجام آن هستند و نکته‌ای که در بیانات آقای طاهری هم بود و شما اشاره کردید به هر حال ما در کنار سایر مسائل به یک امر طبیعی در کشور رو به رو هستیم، کاهش بارش‌ها، تغییرات اقلیمی و وضعیتی که کشور ما دچارست و هم در خوزستان دیدید و خشک شدن و سوختن نیزار‌ها منجر میشود، این‌ها همه جای خودش واقعا نباید این را نادیده بگیریم.
آن چیزی که، اما ما را مجاب می‌کند به این که گلایه کنیم یا به عنوان وظیفه قانونی و نظارتی که برعهده ماست مطالبه کنیم در دستگاه‌های اجرایی این است که نسبت به آن چیزی که در اختیار مدیر اجرایی ما و دستگاه اجرایی و سازمان محیط زیست و شهرداری‌ها و هر بخشی که می‌توانسته است درست کار کند، قانون را درست اجرا کند و تعارفات را کنار بگذارد.
به این‌ها بیشتر می‌پردازیم که تاکنون چرا اتفاق نیافتاده است، مثلا آلودگی هوا در سال‌های اخیر یکی از عوامل موثرست.
پدیده وارونگی در گذشته نبوده است که ناشی از جمعیت زیاد و خودروی زیادست و آیا برای این کار فکری نکردید، به عقیده ما نکردید، من کوتاهی در اجرای قوانین را نکته اصلی می‌دانم.
سوال: آقای رضایی جمع بندی بفرمایید؟
رضایی: در بحث آلودگی هوا موضع محدودیت اعتبارات است و یک بحثی را هم ما در یک سال اخیر یک سری کار‌های خوبی در کشور انجام شد مثل بحث تجدیدپذیر‌ها که مکلف بودیم در قانون هوای پاک تجدیدپذیرسازی را انجام دهیم و سی درصد قرار بود از از توسعه نیروگاه‌ها تجدیدپذیر شود که اتفاق نیافتاده است و در دوسه سال اخیر خیلی خوب توسعه داده شده است و دو هفت دهم برق کشور تجدید پذیرست که رشد ویژه‌ای گرده است و دربحث اسقاط خیلی کار خوبی در سال گذشته انجام شده است و این‌ها می‌تواند تاثیرگذار باشد ولی نیازمند اقدامات بلندمدت است.
نظر شما