پخش زنده
امروز: -
عراقچی: برنامه هستهای، نماد غرور ملی و غیرقابل فروش است
وزیر امور خارجه تأکید کرد: برنامه هستهای صلح آمیز ایران به عزت و غرور ملی مرتبط است و قابل فروش نیست.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ عباس عراقچی در مصاحبه با خبرگزاری کیودوی ژاپن خاطرنشان کرد: تحریمها، پرهزینه و پرفشار هستند و مشکلات اقتصادی ایجاد میکنند، اما عزت ملی، چیز دیگری است و ما عزت و غرور خود را برای چیزی کمارزشتر، نمیفروشیم.
متن کامل مصاحبه این رسانه ژاپنی با رئیس دستگاه سیاست خارجی به این شرح است:
🔹مجری: میتوانیم درباره رابطه ایران و ژاپن صحبت کنیم، چون شما در ژاپن، صاحب تجربه هستید. اکنون ژاپن، دولت جدیدی دارد. شما چشم انداز تقویت روابط ایران و ژاپن در زمینه سیاست هستهای و تعامل با آمریکا را چگونه ارزیابی میکنید؟
🔹عراقچی: روابط ایران و ژاپن همیشه بسیار خوب و دوستانه بوده است. این روابط به سالهای بسیار دور بازمیگردد و همیشه بر پایه منافع متقابل و احترام متقابل بوده است. باید بگویم که از نظر دوجانبه، هیچ مشکلی نداریم. مشکلات؛ از خارج از روابط دوجانبه ما نشأت میگیرد. این واقعیت است که ژاپن، متحد ایالات متحده است، اما در عین حال دوست ایران نیز هست. روابط ما همیشه دوستانه بوده است و این به ما فرصتی میدهد تا با ژاپن بیشتر از بسیاری از کشورهای غربی همکاری کنیم. این چیزی است که در چند دهه گذشته شاهد آن بودهایم.
ژاپن در ایران شهرت بسیار خوبی دارد، کشوری مورد احترام است. صنعت خودروی ما همیشه از فناوری ژاپن بهرهمند بوده و دیگر فناوریها و نوآوریهای ژاپن هم به خوبی در ایران شناخته و پذیرفته شده است. ما تأمینکننده نفت خام برای ژاپن بودهایم که اکنون به علت تحریمها، این امکان وجود ندارد. پس از توافق هستهای سال ۲۰۱۵، ژاپن، نخستین کشوری بود که وارد شد و روابط اقتصادی خود را با ایران از سر گرفت. علت آن، پایههای قوی روابط دوجانبه ما بود و مطمئنم که وقتی تحریمها دوباره برداشته شود، روابط اقتصادی ایران و ژاپن میتواند سریعاً به حالت عادی بازگردد.
🔹مجری: در فضای پس از جنگ ۱۲ روزه، آیا چشماندازی برای از سرگیری همکاری ایران و ژاپن در زمینه ایمنی هستهای وجود دارد؟ چون ژاپن دانش زیادی در این زمینه دارد.
🔹وزیر امور خارجه: واقعیت این است که همانطور که اشاره کردید، در طول جنگ ۱۲ روزه، تأسیسات هستهای ما بمباران و تخریب شده و آسیبهای جدی دیده است. این به وضوح، نقض بزرگ حقوق بینالملل است و شاید بزرگترین نقض حقوق بینالملل باشد، زیرا تأسیسات هستهای صلحآمیز و تحت نظارت آژانس، بمباران شده است. این باعث ایجاد خطرها و چالشهای جدی شده است؛ خطر تشعشعات و مهمات منفجرنشده در تأسیسات و همانطور که میدانید تهدیدها همچنان ادامه دارد. اکنون ما هم با تهدیدهای امنیتی و نگرانیهای ایمنی مواجه هستیم.
متأسفانه هیچ سابقهای از بمباران تأسیسات هستهای صلحآمیز وجود ندارد؛ بنابراین هیچ پروتکل یا دستورالعملی برای بازرسی چنین تأسیساتی وجود ندارد. این پرسش من از مدیرکل آژانس بود: آیا روش یا پروتکلی برای بازرسی چنین تأسیساتی وجود دارد؟ او در پاسخ گفت" نه، چون سابقهای وجود ندارد، این نخستین بار است که تأسیسات هستهای صلحآمیز و تحت نظارت، بمباران میشود"؛ بنابراین نمیتوانیم بازرسیها را از سر بگیریم مگر آنکه روی روش بازرسی تأسیسات بمبارانشده، توافق کنیم. ما با آژانس برای رسیدن به این توافق، وارد مذاکره شدیم و چارچوب همکاری در قاهره برای حل این مسئله به دست آمد.
این مهم است که آژانس پذیرفت که به چارچوبِ جدیدِ همکاری نیاز داریم، اما متأسفانه، پس از توافق در قاهره، سه کشور اروپایی و آمریکا به دنبال مکانیسم اسنپ بک در شورای امنیت رفتند که غیرقانونی بود و ما معتقدیم که آنان حق فعال کردن این مکانیسم را ندارند.
از نظر ما و دو عضو دائم شورای امنیت یعنی روسیه و چین و نیز بیش از ۱۲۰ کشور عضو جنبش غیرمتعهدها، مکانیسم اسنپ بک، فعال نشده و قطعنامهها و تحریمهای قبلی شورای امنیت، بازنگشته است. با این حال، من به سه کشور اروپایی و آمریکا گفتهام که اگر به سوی اسنپ بک بروید، چارچوب همکاری ایران و آژانس، یعنی توافق قاهره، دیگر معتبر نخواهد بود و باید آن را بازنگری کنیم و متأسفانه این همان اتفاقی است که افتاد. اکنون ما با آقای گروسیپ در تماسیم تا این همکاری را از سر بگیریم.
پرسش شما درباره نگرانیهای ایمنی معتبر است. اینجا به موضوع احتمال همکاری ممکن با ژاپن میرسیم. ژاپن، تجربه بمبهای هستهای و پیامدهای آن را در ایمنی محیط زیست و سلامت مردم دارد و همچنین از تجربه نیروگاه فوکوشیما که بر اثر سونامی، تخریب شد برخوردار است. من در آن زمان، سفیر ایران در توکیو بودم و از آن منطقه، دیدن کردم. بنابراین، هیچ شکی ندارم که ژاپن دانش خوبی درباره بهبود ایمنی تأسیسات هستهای دارد و این دانش میتواند با ایران به اشتراک گذاشته شود.
برای آینده، ایران کاملاً مصمم است که برنامه هستهای صلحآمیزش را ادامه دهد. همانطور که در مصاحبههای متعدد گفتهام، تأسیسات و ماشین آلات تخریب شدهاند، اما فناوری، تخریب نشده و اراده ما نیز از بین نرفته است. ما هنوز مصمم هستیم و فناوری را در اختیار داریم. تعداد زیادی دانشمند و متخصص داریم و طبق حقوق بینالملل از حق استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای بهره مندیم؛ بنابراین فکر میکنم همکاری با ژاپن در این زمینه قابل تحقق است و مطمئنم بسیار مفید خواهد بود.
🔹مجری: پس، فکر میکنید آژانس در بازرسیهای هستهای ایران در آینده چه نقشی خواهد داشت؟
🔹عراقچی: بازرسی، موضوع دیگری است و نگرانیهای ایمنی موضوعی دیگر. بازرسیها وظیفه آژانس است و ما با آنان در تماس نزدیک هستیم. همانطور که گفتم، نگرانیهای امنیتی و ایمنی زیادی وجود دارد و قبل از رفع این نگرانیها، بازرسیها نمیتواند از سر گرفته شود، اما وقتی روابط ما با آژانس به حالت عادی بازگردد، در جنبههای فنی این چالشهای ایمنی، همکاری با ژاپن میتواند مفید باشد.
🔹مجری: چه نقشهایی برای ژاپن در بازرسیهای هستهای وجود دارد؟
🔹رئیس نهاد سیاست خارجی: بازرسی، موضوعی است که آژانس تصمیم میگیرد و ما نمیتوانیم در آن دخالت کنیم، اما تجربه بسیار خوبی از همکاری با بازرسان ژاپنی داریم. زمانی که آمانو، مدیرکل فقید ژاپنی، مدیرکل آژانس بود، همکاری بسیار خوبی با او داشتیم. توافق هستهای سال ۲۰۱۵ زمانی حاصل شد که او مدیرکل بود و نقش کلیدی و کمککنندهای در دستیابی به آن داشت. همکاری با بازرسان و مدیران ژاپنی در آژانس و جاهای دیگر بسیار مفید بوده و میتواند در آینده ادامه یابد.
🔹مجری: آیا امکان از سرگیری مذاکرات با آمریکا وجود دارد؟
🔹عراقچی: این به آمریکا بستگی دارد. اگر رویکرد خود را تغییر دهند و آماده مذاکرهای منصفانه و متوازن، یعنی مذاکرات متقابل سودمند باشند، ما هم آمادهایم. واقعیت این است که تجربه خوبی از مذاکره با آمریکا نداریم، کافی است نگاهی به آنچه در توافق هستهای ۲۰۱۵ اتفاق افتاد بیندازید، زمانی که آمریکا بدون هیچ علتی از توافق خارج شد.
نگاهی هم به مذاکرات امسال، سال ۲۰۲۵ بیندازید، زمانی که ما در حال مذاکره بودیم و رژیم صهیونیستی با حمایت کاخ سفید به ما حمله کرد و آمریکا نیز در حمله به آنان پیوست؛ و نگاه کنید به مذاکرات چند ماه پیش در نیویورک درباره مسئله اسنپ بک.
به این نتیجه رسیدیم که آمریکاییها آماده مذاکره متقابل سودمند بر اساس برابری و احترام متقابل نیستند. به محض اینکه به این نتیجه برسیم که آنان آماده چنین مذاکرهای هستند، میتوانیم مذاکرات را از سر بگیریم. نکته این است که مذاکره با دیکته کردن متفاوت است. فعلاً قانع نشدهایم که آنان آماده مذاکره جدی و واقعی هستند؛ آمریکاییها میخواهند دیکته کنند و من کسی نیستم که به دیکته دیگران گوش کنم.
🔹مجری: نقطه اصلی اختلاف چیست؟
🔹رئیس دستگاه سیاست خارجی: نقطه اصلی این است که آمریکا حق ایران برای استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای به ویژه غنیسازی را به رسمیت بشناسد. این حق ما بوده و همچنان طبق حقوق بینالملل، حق ما است. ما عضو متعهد ان پی تی هستیم و همانند ژاپن، از حق استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای، برخورداریم. ژاپن نیز عضو متعهد ان پی تی است و از حق خود بهرهمند است. ما فقط حق خود را میخواهیم و میخواهیم از آن استفاده کنیم و این، تحت نظارت کامل آژانس انجام میشود.
در توافق هستهای ۲۰۱۵، حتی اقدامهایی فراتر از ان پی تی و پروتکل اضافی را پذیرفتیم تا اعتماد بیشتری درباره صلحآمیز بودن برنامه ما ایجاد شود و امکانات نظارتی بیشتری به آژانس دادیم، اما باز هم آمریکا خارج شد؛ بنابراین ما به صلحآمیز بودن برنامه هستهای خود مطمئنیم و مشکلی نداریم که این اعتماد را با دیگران به اشتراک گذاریم. این همان کاری است که در توافق هستهای انجام دادیم و آمادهایم دوباره انجام دهیم: ایجاد اعتماد درباره برنامه هستهای ما برای تضمین صلحآمیز بودن آن در ازای رفع تحریمها.
به محض این که این منطق را یعنی اعتمادسازی در قبال برنامه هستهای صلح آمیز ایران را در ازای رفع تحریمها بپذیرند، میتوانیم مذاکرات را از سر گیریم و معتقدم سریع به نتیجه خواهیم رسید.
🔹مجری: از دید ایران، چارچوب معقول و قابل قبول برای مذاکرات جدید چیست؟
🔹عراقچی: چارچوب قابل قبول، چارچوبی است که حقوق ایران برای استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای، به ویژه غنیسازی را به رسمیت بشناسد و ما آمادهایم برای آن اعتمادسازی کنیم. حتی میتوانیم ساز و کارهای نظارتی را فراتر از ان پی تی، بپذیریم و محدودیتهای زماندار را برای اعتمادسازی، قبول کنیم.
همانند کاری که در توافق هستهای انجام دادیم؛ مثلاً در برجام پذیرفتیم غنیسازی اورانیوم فقط تا ۳.۶۷ درصد و به مدت ۱۵سال باشد، نه برای همیشه؛ بنابراین هیچ چیزی را نمیتوان برای همیشه پذیرفت. تنها چیزی که ما آماده پذیرش دائمی آن هستیم، تعهد ایران برای هرگز نساختن سلاح هستهای است.
اما برای استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای، ممکن است محدودیتهای زماندار را برای ایجاد اعتماد، بپذیریم، مانند محدودیت سطح غنیسازی و نوع ماشینآلات، اما این محدودیتها فقط برای مدت زمان مشخص است نه برای همیشه، چون ما نمیتوانیم برای نسلهای بعد تصمیم بگیریم. تنها چیزی که میتوانیم تصمیم بگیریم و به آن اطمینان داریم، این است که ایران هرگز درپی سلاح هستهای نخواهد رفت؛ این، تعهدی دائمی است.
همانطور که گفتم، سیاست اساسی ما تعهدی دائمی است که ایران هرگز درپی سلاح هستهای نخواهد رفت. اما اگر آنان بخواهند برخی جنبههای برنامه هستهای ما برای اعتمادسازی محدود شود، میتوانیم این کار را انجام دهیم، اما نه برای همیشه، فقط برای دوره زمانی مشخص و تا زمانی که برای اعتماد سازی لازم است.
🔹مجری: تعلیق بازرسیهای آژانس باعث ایجاد تردید در جامعه بینالمللی درباره نیات هستهای ایران شده است. ایران چگونه قصد دارد این نگرانیها را رفع و اعتماد به برنامه هستهای خود را بازگرداند؟
🔹رئیس نهاد سیاست خارجی: از پرسش شما تعجب میکنم. این ایالات متحده، اروپاییها و دیگران هستند که باید به ما اطمینان دهند که میتوانیم از حق خود برای استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای بدون بمباران و حمله، بهرهمند شویم. این ایران است که به آن حمله شد و ما هیچ کار اشتباهی نکردهایم. تأسیسات ما تحت نظارت آژانس بود و هیچ انحرافی به سوی سلاح هستهای وجود نداشته است؛ بنابراین این بار، وظیفه ایجاد اعتماد بر عهده آنان است، نه برعکس.
ما از حقوق خود استفاده میکردیم، تأسیسات تحت نظارت آژانس بود و بدون هیچ علت و توجیهی بمباران شدیم. هیچ گزارشی مبنی بر انحراف برنامه هستهای ایران به سمت اهداف غیرصلحآمیز وجود ندارد و مدیرکل آژانس هم چند هفته پیش تأیید کرد که هیچ گزارشی مبنی بر چنین قصدی وجود ندارد؛ بنابراین اگر آنان میخواهند ما به دیپلماسی و همکاری با آژانس بازگردیم، آنان باید اعتماد ما را جلب کنند. ایالات متحده باید تضمین دهد که در حین مذاکره و همکاری با آژانس، دوباره به ما حمله نخواهد کرد.
🔹مجری: این آخرین سؤال است. تحریمهای اقتصادی همچنان فشار زیادی بر مردم ایران وارد میکند، با این حال ایران همچنان به پیشبرد برنامه هستهای متعهد است. علت راهبردی ادامه این رویکرد چیست؟
🔹عراقچی: فناوری هستهای و غنیسازی ما ازجانب دانشمندان خودمان به دست آمده و وارداتی نیست. ما هزینه بسیار سنگینی برای آن پرداختهایم: تحریمها، جنگ، بیش از هزار شهید، و دانشمندانی که ترور شدهاند. خون مردم ما در این فناوری ریخته شده است، بنابراین نمیتوانیم آن را رها کنیم. اکنون این مسئله به عزت ایران و غرور ملی مرتبط است؛ چیزی نیست که قابل فروش باشد. تحریمها، بله پرهزینه و پرفشار هستند و مشکلات اقتصادی ایجاد میکنند، اما عزت ملی، چیز دیگری است و ما عزت و غرور خود را برای چیزی کمارزشتر نمیفروشیم.
نظر شما