بودجه سال ۱۴۰۵ منبع محور نوشته شود

حسن چنارانی، رئیس پیشین امور هماهنگی و تلفیق بودجه، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری صدا و سیما با تأکید بر ضرورت اصلاح بنیادین ساختار بودجه و ایجاد شفافیت در فرآیند بودجه‌نویسی، گفت: اصلاح ساختار بودجه دارای رویکرد‌های مختلفی است. یک نگاه این است که تمامی اصلاحات اقتصاد کلان را وارد فرآیند اصلاح ساختار کنیم، اما نگاه دیگر بر چند بُعد مهم مانند فاصله گرفتن از اتکای بودجه به نفت، کنترل تورم و توجه به رشد اقتصادی تمرکز دارد. همچنین باید بررسی شود که آیا بودجه فعلی بر مبنای عملکرد و اهداف تدوین می‌شود یا خیر؟

او با اشاره به اهمیت سیاست‌های کلان بودجه‌ای افزود: دوری از نفت و حرکت به سمت تأمین مالی بر اساس مالیات از اصول اجتناب‌ناپذیر اصلاح بودجه است.

چنارانی تصریح کرد: در سال‌های گذشته مهم‌ترین اقدامی که قابلیت اجرا داشته، پیاده‌سازی اصلاحات ساختاری در بودجه سنواتی بوده است. هرچند در برخی سال‌ها این اصلاحات اثرگذار بوده، اما در برخی مقاطع اثر آنها از بین رفته است. اکنون که در مقطع حساس تدوین بودجه قرار داریم، می‌توان این اصلاحات فوری را در ساختار بودجه گنجاند.

وی با بیان اینکه در برخی بخش‌های جزئی اصلاح ساختار پیشرفتی نداشته‌ایم، افزود: همین موضوع باعث گلایه رهبری و تأکید ایشان بر کارآمدی سران قوا در اصلاح بودجه شده است.

رئیس پیشین امور هماهنگی و تلفیق بودجه همچنین به چالش ناترازی بودجه اشاره کرد و گفت: بودجه‌ها ناتراز نوشته می‌شود و در پایان سال با مشکل مواجه می‌شویم. تأمین مالی انجام نمی‌شود و در نتیجه تورم ایجاد می‌شود. دغدغه تیم اقتصادی نیز همین است که کسری‌ها چگونه باید جبران شود.

چنارانی درباره جهت‌گیری بودجه سال آینده اظهار کرد: تنظیمات مالی کشور باید از هزینه‌محوری به منبع‌محوری تغییر کند. یعنی ابتدا باید منابع مالی مشخص باشد تا بتوان برنامه‌ها را اجرا کرد. اگر منابع جدید ایجاد شد، آنگاه می‌توان هزینه‌های جدید اضافه کرد. به‌ویژه هزینه‌های جاری باید به‌طور جدی مدیریت شوند.

وی تأکید کرد: برای هزینه‌های جاری نباید افزایشی در نظر گرفته شود. بودجه باید به‌صورت تراز بسته شود تا بتوان ادعا کرد اصلاح ساختار صورت گرفته است، اما این اتفاق نمی‌افتد، زیرا بودجه همچنان غیرشفاف است و بر پایه چانه‌زنی‌ها تنظیم می‌شود.

چنارانی با اشاره به مشکلات بودجه‌ریزی فعلی گفت: به همین دلیل است که در طول سال مدام درگیر یافتن منابع مالی هستیم، چون ابتدا هزینه‌ها نوشته می‌شود و سپس به دنبال منابع می‌رویم.

او درباره بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد نیز توضیح داد: بودجه‌ریزی عملکردی در برخی حوزه‌ها کارایی دارد، اما در همه موارد قابل اجرا نیست. برخی دستگاه‌ها مانند بخش‌های با خروجی شفاف، قابلیت عملکردمحوری دارند. اما مثلاً پرداخت حقوق به معلمان را نمی‌توان به‌سادگی عملکردمحور کرد.

وی افزود: بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد تنها بخشی از اصلاح ساختار بودجه است، نه همه آن. روندی مناسب محسوب می‌شود، اما برای کل بودجه قابل تعمیم نیست.

چنارانی در پایان گفت: برای اصلاح واقعی بودجه باید ابتدا بودجه شفاف، سپس هدفمند و منبع‌محور باشد و در بخش‌هایی نیز عملکردمحور طراحی شود.