ده دانستنی درباره‌ی مریخ

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما، گاهی به سیاره‌ی مریخ سیاره‌ی سرخ هم می‌گویند. ضمناً نام ماه سوم میلادی هم از نام خدای جنگ یا همان مارس گرفته شده است.

۱) مریخ چهارمین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی از لحاظ فاصله از خورشید می‌باشد

سیاره‌ی مریخ در حالی که زمین هم در حاشیه‌ی عکس دیده می‌شود

فاصله‌ی متوسط مریخ از خورشید ۲۲۷ میلیون کیلومتر یا ۱۴۱ میلیون مایل می‌باشد. برای اینکه یک سال مریخی به پایان برسد (یعنی مریخ یک بار به طور کامل به دور خورشید بگردد) باید ۶۸۸.۹۳ روز زمینی یا ۱.۸۸۰۷ سال زمینی بگذرد.

۲) مریخ هفتمین سیاره‌ی بزرگ منظومه‌ی شمسی می‌باشد

تصاویری از مریخ- تصویر دیلی گلوبال از مریخ

مریخ حدودی نیمی از قطر زمین را دارد و ۰.۱ جرم زمین را در خود جای داده است. جاذبه‌ی مریخ هم حدود یک سوم جاذبه‌ی زمین است و چگالی آن ۳۰ درصد کمتر از چگالی زمین می‌باشد. با وجود اینکه ممکن است مریخ برخی از ویژگی‌های شبیه زمین را داشته باشد به هر حال سیاره‌ی کوچکتر است. هسته‌ی مریخ ممکن است بیشتر از آهن و مقادیر کمی هم نیکل تشکیل شده باشد. تصویرنگاری سفینه‌های فضایی از میدان جاذبه‌ی مریخ نشان می‌دهد که این سیاره هسته‌ی سرشار از آهن و جبه‌ای کوچکتر از جبه‌ی زمین دارد. همچنین میدان مغناطیسی اطراف کره‌ی مریخ بسیار ضعیف‌تر از کره‌ی زمین است که این خود نشان از هسته‌ای جامد و نه مایع (برعکس هسته‌ی زمین) می‌باشد.

۳) مریخ سیاره‌ی کوچک صخره‌ای می‌باشد.

تصاویری از مریخ که به وسیله‌ی سفینه‌ی فضایی لندر ۲( lander ۲ )گرفته شده است.

مانند دیگر سیارات داخلی منظومه‌ی شمسی یعنی عطارد، زهره و زمین، سطح مریخ هم به دلیل وجود آتشفشان‌ها و همچنین برخورد شهاب سنگ‌ها و دیگر اجرام سماوی و حرکت‌های پوسته‌ی آن و اثرات جوی نظیر طوفان‌های گرد و خاک تغییر کرده است.

۴) سطح مریخ بسیار شبیه سطح کره‌ی زمین است.

حفره‌ی تیتونیوم و یوس

با وجود اینکه سطح کره‌ی مریخ را با کوه ها، دره ها، شکاف ها، تپه‌ها و همچنین قطب هایش شبیه زمین است باز هم کره‌ی مریخ برای زندگی بسیار مشکل است. دمای کره‌ی مریخ در سمت رو به خورشید به ۶۰ درجه‌ی فارنهایت بالای صفر می‌رسد در حالی که در سمت دیگر ۲۲۵- درجه‌ی فارنهایت می‌باشد. به طور متوسط دمای کره‌ی مریخ ۶۷- درجه‌ی فارنهایت است.

۵) مریخ ویژگی‌های ژئولوژیکی خاصی دارد

حفره‌ی افیر

سطح مریخ پر از پستی بلندی‌هایی است که به راحتی قابل مشاهده اند. از جمله‌ی این پستی بلندی‌ها بزرگ‌ترین کوه آتشفشان منظومه‌ی شمسی به نام اولیمپوس مونس (Olympus-mons) می‌باشد که ۲۷ کیلومتر ارتفاع و ۶۰۰ کیلومتر محیط دارد. بیشتر آتشفشان‌های مریخ در بخش شمالی تارسیس (Tharsis) می‌باشند که در آنجا تغییرات پوسته به قدری شگرف است که به نظر برخی دانشمندان این بخش از کره‌ی مریخ بعد از مدتی از آن جدا خواهد شد. همچنین در سمت استوایی مریخ دره‌ی بسیار عظیمی به نام والس ماری نریس (valles-marineris) وجود دارد. این سیستم خاص دره‌ای کره‌ی مریخ عرضی به اندازه‌ی کل قاره‌ی آمریکای شمالی دارد. دره‌ی ذکر شده به قدری عظیم است که دره‌ی عظیم گراند کانیون آریزونای آمریکا به راحتی در یک گوشه‌ی آن جای خواهد گرفت.

۶) مریخ شرایطی دارد که ممکن است زمانی امکان حیات را در این سیاره داده باشد.

خور گرفت یا خورشید گرفتگی قابل مشاهده از سیاره‌ی مریخ

مریخ جو بسیار رقیقی دارد که بیشتر از کربن دی اکسید (۹۵.۳٪) به علاوه‌ی نیتروژن (۲.۷٪) و آرگون (۱.۶٪) و مقادیر کمی اکسیژن (۰.۱۵٪) و آب (۰.۰۳٪) تشکیل شده است. در سطح کره‌ی مریخ آب به صورت مایع یافت شده است. آب جزء اصلی پدید آورنده‌ی حیات در سیاره‌های مختلف است. البته متاسفانه جو مریخ به تدریج طی میلیارد‌ها سال بشدت رقیق و نامساعد برای زندگی شده است.

۷) مریخ باعث حدس‌ها و گمانه زنی‌های بسیار داغی شده است.

آتشفشان فوق العاده بزرگ مریخ

ستاره شناس ایتالیایی جیووانی شیاپارلی در سال ۱۸۷۷ کانال‌هایی را در کره‌ی مریخ مشاهده کرد. مدت‌ها تصور می‌شد این کانال ها، کانال‌هایی هستند که توسط موجودات مریخی ساخته شده باشند و تصور نمی‌شد که این کانال‌ها به صورت طبیعی در سطح کره‌ی مریخ ایجاد شده باشند.

در سال ۱۹۳۹ کمپانی فیلم سازی اورسون ولز مشهور بر اساس کتاب جنگ دنیا‌های اچ جی ولز (هربرت جورج ولز- نویسنده‌ی داستان‌های علمی تخیلی) فیلمی تولید کرد که در افرادی که نمی‌دانستند تمام اتفاق‌های فیلم زایده‌ی خیال است باعث وحشت از حمله‌ی موجودات مریخی شد.

۸) مریخ دو قمر کوچک دارد که ممکن است خرده سیاره‌هایی باشند که اسیر جاذبه‌ی مریخ شده باشند

تصویر فوبوس از ۶۸۰۰ کیلومتری

فوبوس (phobos) در فاصله‌ی ۹۰۰۰ کیلومتری مریخ به دور آن می‌گردد.

قطر فوبوس ۲۲ کیلومتر می‌باشد و توسط ستاره شناس آمریکایی اساف هال در سال ۱۸۷۷ در رصد خانه‌ی نیروی دریایی آمریکا در واشنگتن کشف شد.

دیموس (deimos) دیگر قمر مریخ است که حدود ۱۲ کیلومتر قطر دارد. این قمر هم توسط آساف هال در همان سال ۱۸۷۷ در رصد خانه‌ی نیروی هوایی آمریکا در واشنگتن کشف شد. فوبوس و دیموس واژه‌های لاتینی به معنی ترس و وحشت هستند.

۹) از اوایل دهه‌ی ۶۰ قرن میلادی گذشته سفینه‌های فضایی متعددی به مریخ پرتاب شده اند.

ماموریت پویشگر کره‌ی مریخ

ده‌ها ماموریت فضایی به سمت مریخ گسیل شده اند و بیشی از نیمی از آن‌ها موفق شدند تصاویر و داده‌هایی را به کره‌ی زمین ارسال کنند. برای مثال در سال ۲۰۰۴ دو مریخ نورد به نام‌های اسپریت و اپورچونیتی یا روح و شانس توانستند روی کره‌ی مریخ فرود بیایند و تصاویر و داده‌هایی را به زمین بفرستند. اسپریت (spirit) در حال حاضر از کار افتاده است. اما اپورچونیتی (opportunity) هنوز در حال انجام ماموریت در مریخ می‌باشد. تصاویری که این دو مریخ نورد به زمین فرستاند نشان از لایه‌های صخره، کوه، حفره و همچنین ذخایر مواد معدنی و آب‌های جاری و همچنین دریاچه‌ها و اقیانوس‌های خشک شده بود. مریخ نورد کنجکاوی (curiosity) در سال ۲۰۱۲ روی کره‌ی مریخ فرود آمد و اطلاعاتی را راجع به سطح این کره‌ی سرخ رنگ به زمین مخابره کرد. ماموریت‌های دیگری هم بودند که طی آن‌ها سفینه‌های فضایی به دور کره‌ی مریخ گردیده و اطلاعاتی به زمین مخابره کرده اند. قرار است در دهه‌ی آینده هم ماموریت‌های دیگری به مقصد کره‌ی مریخ انجام شود. آخرین ماموریتی که تا به حال به سمت مریخ انجام شده ماموریت سفینه‌ی فضایی اکسو مارس (exomars) بوده که آژانس فضایی اروپا آن را به فضا گسیل کرده است.

۱۰) روزی انسان‌ها به کره‌ی مریخ قدم خواهند گذاشت.

ناسا اخیرا قصد دارد بعد از سال‌ها مجددا سفینه‌ی سرنشین داری را به سمت ماه گسیل کند. به این ترتیب اولین گام‌ها برای گسیل کردن سفینه‌ای سرنشین دار به سیاره‌ی مریخ هم برداشته خواهد شد. به نظر نمی‌رسد قبل از ده سال آینده چنین اتفاقی در مورد کره‌ی مریخ بیفتد، اما انجام این کار برنامه ریزی شده است.