قانون اساسی مریخی!

به گزارش خبرگزاري صدا وسيما؛ دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که طی دو دهه آینده، موانع موجود از جمله فاصله ۱۴۰ میلیون مایلی (حدود ۲۲۵.۳ میلیون کیلومتر) بین زمین و سیاره سرخ کنار زده می‌شود.
اگرچه برخی، صرف قدم گذاشتن بر یک سیاره بیگانه را به قدر کافی هدف دوراندیشانه‌ای نمی‌دانند، در صورت تشکیل یک جمعیت مستقر در مریخ، انجام بحث‌ها و گفتگو‌هایی پیرامون این که چنین جامعه‌ای دقیقا چگونه کار می‌کند و چگونه باید مدیریت شود، ضروری است.
ایلان ماسک مدیر اسپیس‌اکس، از جمله افرادی است که در پی برنامه‌ریزی برای چنین آینده‌ای است و به نظر می‌رسد که تا همین حالا، بند‌ها و شرایط خدمات را برای محصولات کنونی این شرکت تنظیم کرده باشد.

در یکی از بند‌های مربوط به قوانین حاکمیتی در توافق‌نامه خدمات ماهواره‌ای اینترنت استارلینک آمده است: «طرف‌های درگیر و شرکا، مریخ را برای خدماتی که در آن و همچنین در مسیر تا مریخ با استارشیپ یا فضاپیمای دیگر برای ایجاد کلونی در مریخ انجام خواهند داد، به عنوان سیاره آزاد می‌شناسند و هیچ دولت مستقر در زمین، اختیار و حق حاکمیت بر فعالیت‌های صورت گرفته شده را در مریخ نخواهد داشت.» بر این اساس، اختلافات، در زمان استقرار در مریخ با حسن نیت و براساس قوانین خودگردان حل و فصل خواهند شد.

اما متخصصان می‌گویند که افزودن این بند در حقیقت می‌تواند دو هدف را دنبال کند. نخست آن که چنین چیزی می‌تواند یک شوخی باشد. دوم این که این بند، زمینه‌سازی برای تنظیم یک قانون اساسی در مریخ است، بر مبنای این که قوانین موجود برای اکتشافات فضایی واقعا به چه میزان باز و انعطاف‌پذیرند.
طبق اظهارات رندی سگال از شرکت حقوقی هوگان لاولز در خصوص تلاش ایلان ماسک برای تنظیم یک قانون اساسی در مریخ، بندی که ماسک در این قرارداد‌ها افزوده قدری وقیحانه است. «او تلاش می‌کند در بند و تبصره‌های شرایط خدمات شرکت خود را بگنجاند و این که چگونه شما با قوانین اجرایی روبه‌رو خواهید شد.»

مقصود از قوانین اجرایی در این جا توافق‌نامه‌های آرتمیس ۲۰۲۰ و همچنین معاهده فضای ماورای جو ۱۹۵۷ است (که امضاکنندگان توافق‌نامه آرتمیس می‌گویند خود را به رعایت آن ملزم می‌دانند). از جمله این قوانین می‌توان به این بند و تبصره‌ها اشاره نمود: «فضای بیرونی با ادعای حق حاکمیت به واسطه استفاده، اشغال یا به هر وسیله دیگری، مشمول مالکیت و انحصار دولتی نیست.» آن گونه که سگال می‌گوید چنین معاهده‌هایی مانع از آن می‌شود که اکتشافات فضایی به غصب سرزمینی منجر شود.

سگال همچنین اظهار داشت که انتظار دارد اسپیس‌اکس، «نظام حقوقی خودمان را تحمیل کند و برای آن اعمال نفوذ کند». اما این جالب است که ببینیم پایان این بازی با اعمال قدرت حکومت‌های زمینی چگونه خواهد شد.
پروفسور سعید مستشار مدیر موسسه حقوق و سیاست‌های فضایی لندن می‌گوید: «مستعمره یا کلونی، یک عبارت و اصطلاح حقوقی است و که درخصوص مرز‌ها و به معنای صلاحیت و مشروعیت و حق حاکمیت و دولت استعمارکننده به کار می‌رود.
سایر رقبای فضایی از جمله بلو اوریجین جف بزوس نیزمانند اسپیس‌اکس احتمالا طرح‌های مشابهی برای اکتشاف در فضا دارند. پروفسور فون در دانک متخصص حقوق فضا از کالج حقوق نبراسکا به ایندپندنت می‌گوید اگرچه که طرح آن تا حدودی منسجم‌تر و منطقی‌تر از اسپیس‌اکس خواهد بود. او در عین حال که می‌افزاید اگرچه شرکت‌ها ممکن است قوانین و مقررات خود را وضع کنند، اما درنهایت این دولت‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند آن را تصویب کنند یا نه. او می‌گوید: «لازم است به این فکر کنیم که چگونه می‌توان اطمینان حاصل کرد که مناقشاتی که نیازمند راه حل قانونی هستند می‌توانند حل و فصل شوند. در پایان، البته، هم اسپیس‌اکس و هم همه سایر شرکت‌ها فقط می‌توانند تا این حد پیش بروند.»
منبع:اينديپندنت