روزه داری و مصرف دارو‌ها

به گزارش ­خبرگزاری صدا و سیما به نقل از­معاونت غذا و دارو دانشگاه ایران، ­­ دفتر تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه ایران به منظور حفظ سلامت بیماران نکات توصیه‌ای در خصوص مصرف دارو‌ها در­ایام ماه رمضان به شرح زیر به اطلاع می‌رساند:

 

در بارداری، شیردهی و برخی از بیماری‌ها مانند دیابت، فشارخون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخم‌های گوارشی (معده و دوازدهه)، اختلالات کلیوی، اختلالات غده تیروئید، بیماری‌های اعصاب و روان، قلبی عروقی و تنفسی، فرد ملزم می‌باشد که پیش از اقدام به روزه داری، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزه داری مشورت نماید.

 

بیماران نباید بدون مشورت با داروساز یا پزشک معالج خود، اقدام به قطع دارو، تغییر یا کاهش دوز مصرفی و یا تغییر زمان مصرف نمایند. رعایت نکردن این اصول می‌تواند منجر به عدم اثربخشی دارو، عدم دستیابی به اثرات درمانی، بروز اثرات جانبی و تشدید بیماری شود. چنانچه فردی به رغم ابتلا به بیماری، پس از مشورت با پزشک معالج، مجاز به روزه گرفتن باشد، می‌بایست به نکات زیر توجه نماید.

 

بیماران مبتلا به صرع، در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزه داری می‌باشند. پزشکان علاوه بر بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی می‌شوند، باید به بیماران مبتلا به آسم که با قطع دارو‌های استنشاقی و افشانه‌های تنفسی دچار حملات آسمی می‌شوند مشاوره دقیق داده و توصیه‌های لازم را ارائه بنمایند.

 

روزه داری تاثیر خاصی بر اثربخشی دارو‌های ضد فشارخون ندارد. اما گاهی اوقات لازم است در مورد دارو‌های مدر (ادرار آور)، برای جلوگیری از کاهش آب بدن، پزشک اقدام به کاهش دوز این دارو‌ها در بیماران روزه دار بنماید.

 

برخی از دارو‌های ضد التهاب این قابلیت را دارند که دوبار در طول روز مصرف شوند. مصرف این گونه دارو‌ها را می‌توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار و سحر موکول نمود.

 

پزشک معالج، جهت درمان عفونت در بیمار روزه دار، می‌تواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیک‌هایی بنماید که به جای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شوند.

 

برخی از دارو‌ها نیز به شکل آهسته رهش در بازار دارویی موجود می‌باشند. در مورد این دارو‌ها به جای مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشک می‌تواند داروی آهسته رهش که یکبار در روز تجویز می‌شود توصیه نماید.

 

تغییر نحوه مصرف برخی از دارو‌ها (از شکل خوراکی به شکل پوستی) در این ایام نیز بنا به تجویز پزشک ممکن می‌باشد. در صورت وجود این شکل دارویی، بجای مصرف برخی از دارو‌های خوراکی، پزشک معالج می‌تواندآن‌ها را به شکل زیست چسب (چسب پوستی دارو در صورت موجود بودن) تجویز نماید.

 

هرچند روزه داری برای برخی از مبتلایان به دیابت بنا بر تشخیص پزشک معالج می‌تواند مفید باشد، ولی تغییر خودسرانه دوز دارو و رژیم غذایی در برخی دیگر بسیار خطرناک است. بیمارانی که انسولین مصرف می‌نمایند قبل از اقدام به روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند. در تمامی بیماران دیابتی، کنترل مرتب قند خون و تنظیم آن بسیار مهم می‌باشد.

 

استفاده خودسرانه از دارو‌های ضد بارداری ترکیبی در بانوان مانند قرص LD جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان، علاوه بر این که چرخه هورمونی مصرف کننده دارو را مختل خواهد کرد، تبعات خطرناکی مانند اشکالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندام‌های تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت. خصوصا که این امر با کاهش مصرف مایعات ممکن است تشدید شود. شیوع این عارضه با افزایش سن افزایش یافته و برای بانوان بالای ۳۵ سال، دارای اضافه وزن و سابقه ترومبوز ­و یا ­بانوان سیگاری هشداری جدی است؛ لذا اگر قصد مصرف دارو‌های ضد بارداری بدون تجویز پزشک را دارند. توصیه می‌شود در هر زمینه به ویژه در خصوص مصرف دارو، با پزشک و داروساز مشورت نمایند. ­­­

­

­

در صورت تصمیم به روزه داری، جهت اطلاع از نحوه مصرف داروها، با پزشک و داروساز مشورت نمایید.

چنانچه مبتلا به بیماری خاصی هستید که مجبور به مصرف دارو در ایام مبارک رمضان می‌باشید، قبل از هر چیز با پزشک معالج خود مشورت نمایید.

در زمان روزه داری هیچگاه وعده‌های دارو را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگری موکول ننمایید. این عمل سبب اختلال در روند درمان می‌گردد. مصرف بسیاری از دارو‌ها را می‌توان پس از مشوت با پزشک به زمان سحر یا افطار موکول نمود.

چنانچه مبتلا به بیماری مزمن مانند فشارخون، دیابت، بیماری‌های گوارشی، اعصاب و روان، قلبی عروقی، تنفسی و اختلالات کلیوی می‌باشید، در این خصوص که آیا روزه داری برای شما بدون اشکال است یا خیر و همچنین در صورت بی خطری، در مورد نحوه مصرف دارو و رژیم غذایی مناسب در ماه مبارک رمضان، با پزشک و داروساز مشورت نمایید.

اثربخشی بسیاری از داروها، ارتباط مستقیمی با مصرف به موقع آن‌ها در زمان معین دارد. در ایام روزه داری خودسرانه نوبت داروی خود را قطع ننمایید.

قطع ناگهانی برخی از دارو‌ها به واسطه روزه داری بسیار خطرناک است. درباره قطع دارو‌های خود و نحوه استفاده آن‌ها در ماه مبارک رمضان، با پزشک و یا داروساز خود مشورت نمایید.

بیماران دیابتی باید پیش از شروع ماه مبارک تحت بررسی پزشکی قرار گیرند و از نظر سطح قند خون، فشار خون، چربی خون، انعقاد خون و بررسی‌های کلی وضعیت بیوشیمی خون، بررسی گردند و بر این اساس رژیم غذایی و دارویی مختص هر بیمار قبل از شروع ماه مبارک تعیین گردد.

هم بیماران و هم خانواده فرد مبتلا به دیابت باید در رابطه با خطرات احتمالی تهدید کننده بیمار در ایام روزه داری مورد مشاوره قرار گیرند. همچنین در مورد علائم افزایش و کاهش قند خون، اندازه گیری قند خون، تنظیم وعده‌های غذایی، فعالیت بدنی و مصرف دارو‌ها در ماه مبارک باید آموزش لازم را دریافت کنند. علاوه بر این، روش درمان و اقدامات لازم در صورت بروز مشکل باید به همراه بیمار آموزش داده شود.

استفاده خودسرانه از دارو‌های ضد بارداری ترکیبی مانند LD در بانوان جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان، تبعات خطرناکی مانند اختلالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندام‌های تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت.

لازم به ذکر است که دریافت واکسن کووید-۱۹ منافاتی با روزه داری ندارد، اما رعایت چند نکته برای افرادی که در گروه اولویت برای دریافت واکسن کووید-۱۹ در ماه مبارک رمضان هستند، ضروری است:

­در روز تزریق هر نوع واکسن برای جلوگیری از ابتلا به بروز حساسیت‌های سریع و ممانعت از کمبود مایعات بدن، روزه داران ترجیحا قبل از دریافت واکسن، سحری را میل کرده باشند.

در صورت بروز واکنش‌های حساسیتی مانند (سرگیجه، افت فشار، تورم صورت، گرفتگی صدا، بثورات پوستی خارش دار گسترده) بعد از تزریق واکسن، حتما به مرکز درمانی مراجعه شود و تا زمان مراجعه بیمار به مرکز درمانی، جهت حفظ مایع داخل عروقی، پا‌های بیمار بالا نگاه داشته شود.

برای کنترل درد عضلانی و درد استخوانی و مفاصل بعد از تزریق واکسن کووید-۱۹، روزه داران می‌توانند از شیاف استامینوفن و یا شیاف دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی (تحت نظر پزشک و داروساز) استفاده نمایند.