نکات برجسته پژوهش خبری:

- انتفاضه از نظر لغوی یعنی جنبش و لرزش و حرکتی که همراه با نیرو و سرعت باشد تا پیش از قیام مردم فلسطین در سال 1987 میلادی واژه انتفاضه فقط در کتاب های لغت یافت می شد ولی قیام مردم فلسطین، کلمه انتفاضه را به بخشی از ادبیات سیاسی جهان تبدیل کرد.

- انتفاضه اول نتیجه نخستین قیام فراگیر مردم فلسطین در 3 دهه اخیر بود. این قیام در ۱۸ آذر ۱۳۶۶ (پاییز ۱۹۸۷) بعد از این که یک راننده صهیونیست در جنوب غزه کارگران فلسطینی را تعمدا زیر گرفت و به قتل رساند آغاز شد و به تدریج به کرانه باختری رود اردن سرایت کرد.

- بر حسب آمارها حدود ۳۰۰۰ فلسطینی در خلال حوادث انتفاضه اول به دست ارتش رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند

- انتفاضه دوم در اعتراض به دیدار تحریک آمیز آریل شارون رئیس وقت حزب لیکود از مسجد الاقصی در سال 2000 میلادی آغاز شد نشست شرم الشیخ در سال 2005 پایان انتفاضه دوم بود. در جریان انتفاضه دوم نیز بیش از 3000 فلسطینی به شهادت رسیدند.

- مهم ترین عامل اثرگذار مستقیم در بروز درگیری ها و آغاز انتفاضه سوم، ورود وزیر کشاورزی رژیم صهیونیستی به همراه شهرک نشینان صهیونیست به داخل مسجد الأقصی به منظور برگزاری مراسم عید غفران یهودی بود که با عید قربان مصادف شده بود و با مقاومت نمازگزاران مسجد الأقصی مواجه شد.

- آن چه انتفاضه سوم را از دو انتفاضه قبلی متمایز می سازد خود جوش بودن، فراگیر بودن و عدم وابستگی تشکیلاتی است. انتفاضه سوم توانسته یک بسیج مردمی گسترده را شکل بدهد بدون این که بخواهد بر یک تشکیلات جهادی و یا سیاسی خاص تکیه کند.

- در شش ماه گذشته 207 نفر از جوانان فلسطینی توسط نیروهای رژیم صهیونیستی به شهادت رسیده‌اند که از آن جمله، عبدالفتاح شریف بود که سرباز صهیونیست خشاب سلاحش را در سر وی خالی کرد و در حالی که چندین خودروی آمبولانس در محل این حمله حضور داشتند از هر گونه کمکی به وی خودداری کرده و باعث شدند تا وی جان خود را از دست بدهد.»

..............................................

پژوهش خبری صدا و سیما: انتفاضه از نظر لغوی یعنی جنبش و لرزش و حرکتی که همراه با نیرو و سرعت باشد تا پیش از قیام مردم فلسطین در سال 1987 میلادی واژه انتفاضه فقط در کتاب های لغت یافت می شد ولی قیام مردم فلسطین، کلمه انتفاضه را به بخشی از ادبیات سیاسی جهان تبدیل کرد و آن را با تاریخ و سرنوشت فلسطین گره زد. انتفاضه معنی جدیدی پیدا کرد: " رفتار و عملکرد معترضانه، شجاعانه و مستمر مردم غیرمسلح فلسطین در قبال رژیم صهیونیستی، قیام انتفاضه و انقلاب از نظر مفهومی دو واژه نزدیک به هم هستند، در واقع مقدمه هر انقلابی قیام می باشد. "

انتفاضه اول: انقلاب سنگ

انتفاضه اول نتیجه نخستین قیام فراگیر مردم فلسطین در 3 دهه اخیر بود. این قیام در ۱۸ آذر ۱۳۶۶ (پاییز ۱۹۸۷) بعد از این که یک راننده صهیونیست در جنوب غزه کارگران فلسطینی را تعمدا زیر گرفت و به قتل رساند آغاز شد و به تدریج به کرانه باختری رود اردن سرایت کرد. این قیام به دلیل استفاده مردم از سنگ، انقلاب سنگ نام گرفت و انتفاضه اول به نام «انتفاضه بزرگ» هم معروف است که متعاقباً با عملیات شهادت طلبانه راه تکامل خود را پیمود. انتفاضه اول انتفاضه در سال ۱۹۹۱میلادی آرام شد و با امضای قرارداد اسلو بین اسرائیل و سازمان آزادسازی فلسطین به پایان رسید. بر حسب آمارها حدود ۳۰۰۰ فلسطینی در خلال حوادث انتفاضه اول به دست ارتش رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند.

انتفاضه دوم: انتفاضه الاقصی

انتفاضه دوم در اعتراض به دیدار تحریک آمیز آریل شارون رئیس وقت حزب لیکود از مسجد الاقصی در سال 2000 میلادی آغاز شد. تحلیل گران شکست مذاکرات سازش را به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز انتفاضه دوم معرفی می کنند. برخی خروج و عقب نشینی صهیونیست ها از نوار غزه را دستاورد انتفاضه دوم می دانند. نشست شرم الشیخ در سال 2005 پایان انتفاضه دوم بود. در جریان انتفاضه دوم نیز بیش از 3000 فلسطینی به شهادت رسیدند.

انتفاضه سوم : از سلاح سرد تا مقاومت مسلحانه

1ـ تفاوت های ساختاری با انتفاضه های قبلی

در پاییز 1394 آن چه در فلسطین رخ داد در یک دهه گذشته بی نظیر بود. واقعیت این بود که یک انتفاضه به تمام معنا در فلسطین جریان داشت. انتفاضه ­ای که با وجود شباهت­ های زمینه­ ای، تفاوت­ های ساختاری با انتفاضه ­های قبلی داشته است. زمینه­ ها و عواملی که باعث شکل گیری انتفاضه های اول و دوم در سال های 1987 و 2000میلادی شدند کماکان در سرزمین های اشغالی وجود دارند . انتفاضه اول زمانی در غزه آغاز شد که هنوز این منطقه تحت اشغال مستقیم رژیم صهیونیستی قرار داشت و همین وضعیت در حال حاضر بر کرانه باختری و شرق بیت المقدس حاکم است و این نشان می دهد که بین ادامه اشغالگری و منشاء قیام مردم فلسطین ارتباط مستقیم وجود دارد. همچنین انتفاضه دوم در اعتراض به دیدار تحریک آمیز آریل شارون رئیس وقت حزب لیکود از مسجد الاقصی آغاز شد، یعنی همان جایی که جرقه اعتراضات اخیر نیز زده شد. هنگامی که یهودیان خود را برای عید سایبان بندی یهودی آماده می کردند دولت رژیم صهیونیستی تلاش کرد طرح تقسیم بندی زمانی مسجد الاقصی را که در کنست این رژیم مصوب شده بود؛ اجرایی کند. طرح مذکور شامل دو بخش تقسیم بندی زمانی و مکانی بود که نتانیاهو قصد داشت بخش زمانی آن را اجرایی کند براساس آن طرح یهودیان از ساعت 7تا 11 صبح و 13:30 تا 14:30 عصر به مسجد الاقصی وارد می شدند و مسلمانان در این زمان حق ورود به مسجد الاقصی را نداشتند. اجرای این طرح موجب خشم مسلمانان شد و اعتراضات جدید را رقم زد. از طرف دیگر اگر شکست مذاکرات سازش را به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز انتفاضه دوم بدانیم که بنا بود تشکیل دولت فلسطینی را تا سال 1997 به ارمغان بیاورد این عامل کماکان به قوت خود باقی است. اگر به شرکت کنندگان در این انتفاضه بنگریم، در می یابیم که تمام کسانی که علیه رژیم صهیونیستی تظاهرات و قیام کردند، در سنین بین 13 الی 23 سال بودند. این نسل در سایه حکومت تشکیلات خودگردان و توافق نامه اسلو بزرگ شدند و ناکامی های ملت فلسطین را مشاهده کردند، بنابراین جوانان علیه این شرایط سخت و غیر قابل قبول دست به قیام زدند. چرا که ملت فلسطین به این نتیجه رسیده بود که مذاکرات 22 ساله با رژیم صهیونیستی نتیجه ای جز توسعه شهرک­سازی و یهودی سازی اراضی فلسطینی و افزایش وحشی گری شهرک نشینان صهیونیست نداشته است.

2ـ علل شکل گیری انتفاضه سوم

مهم ترین عامل اثرگذار مستقیم در بروز درگیری ها و آغاز انتفاضه سوم، ورود وزیر کشاورزی رژیم صهیونیستی به همراه شهرک نشینان صهیونیست به داخل مسجد الأقصی به منظور برگزاری مراسم عید غفران یهودی بود که با عید قربان مصادف شده بود و با مقاومت نمازگزاران مسجد الأقصی به منظور جلوگیری از هتک حرمت مسجد توسط صهیونیست ها مواجه شد که از سوی نظامیان صهیونیست مورد حمله و هدف گلوله های پلاستیکی و گازهای اشک آور قرار گرفتند به گونه ای که منجر به زخمی و مجروح شدن تعداد زیادی از نمازگزاران فلسطینی شد.اما عوامل غیر مستقیم عبارتند از فشارهای معیشتی، بیکاری، جابجایی اجباری، عدم آزادی مذهبی، امنیتی، دستگیری ها و سیاست های قلع و قمعی که نتانیاهو نسبت به غزه و کرانه باختری در دستور کار خود قرار داده است به طوری که که در شهرک‌سازی، مصادره زمین های فلسطینی ها و ویران ساختن خانه ها، ایست وبازرسی های مکرر و نیز قتل و ترور و بازداشت های مستمر و محاصره همه جانبه غزه در طول سال های گذشته ظهور و بروز یافته است. در کلام نهایی می توان گفت :زیر سوال رفتن حس القائی دروغین به مردم درخصوص صلح و آرامش ناشی از مذاکرات در دوران نتانیاهو در فلسطین اشغالی و همچنین پروژه یهودی سازی مسجد الاقصی از سوی رژیم صهیونیستی از علل کانونی شکل گیری انتفاضه سوم است.

3ـ خودجوش بودن و عدم وابستگی تشکیلاتی انتفاضه سوم

آن چه انتفاضه سوم را از دو انتفاضه قبلی متمایز می سازد خود جوش بودن، فراگیر بودن و عدم وابستگی تشکیلاتی است. انتفاضه سوم توانسته یک بسیج مردمی گسترده را شکل بدهد بدون این که بخواهد بر یک تشکیلات جهادی و یا سیاسی خاص تکیه کند. در این انتفاضه فقط اعضای گروه ­های مقاومت فلسطین حضور ندارند بلکه تمامی آحاد ملت فلسطین مشارکت دارند.

وجه مشخصه دیگر انتفاضه سوم تداوم عملیات های فردی در قدس، کرانه باختری ، اراضی 1948 و مرز غزه است. جوانان فلسطینی این بار از چاقو برای مبارزه تن به تن با صهیونیست ها استفاده می کنند، امری که باعث شده انتفاضه سوم را انقلاب چاقوها بنامند.

صهیونیست­ ها در پژوهش های راهبردی خود از عاملان این عملیات ها با عنوان "گرگ­های تنها" یاد می­کنند که جدای از معنای توهین آمیز آن، از خودجوش بودن اقدامات فلسطینی ها حکایت دارد.به نظر می رسد ؛ رهبران گروه های فلسطینی و حکومت خودگردان و مردم درباره به نتیجه رسیدن با صهیونیست ها به حالتی از یاس و ناامیدی رسیده اند وهیچ افقی برای حل مساله فلسطین در پیش روی آنها وجود ندارد. ابومازن نیز ناتوانی خود را با اعلام لغو معاهده اسلو آشکار ساخت، به ویژه اینکه از زمان آغاز مذاکرات موسوم به صلح بین فلسطینی ها و صهیونیست ها، تاکنون نه تنها حتی یک وجب از خاک فلسطین با مذاکره آزاد نشده است بلکه ابومازن نتوانسته است جلوی ساخت یک خانه توسط صهیونیست‌ها را در سرزمین‌های اشغالی بگیرد. یأسی که منجر به انفجار در توده های مردمی شده است و بازپس گیری سرزمین مقدس فلسطین را جز با زور سلاح ممکن نمی سازد. این موضوعی است که برخی از رسانه های صهیونیستی نیز بر آن اذعان دارند.به گونه ای که روزنامه آحارونوت می نویسد: «حکومت اسرائیل، هرنامی که دلش بخواهد می‌تواند به روی حوادث کرانه باختری و غزه بگذارد، اما هیچ نام دیگری جز انتفاضه سوم نمی‌توان بر آن نهاد که هشداری بزرگ است.» این روزنامه در ادامه نتانیاهو را مسؤل شکل گیری انتفاضه سوم می‌داند و دلیل آن را از بین بردن همه امیدهای فلسطینی ها معرفی می‌کند.همچنین روزنامه هاآرتص در این زمینه نوشت: «بعد از سالها امتناع اسرائیل از یافتن راه حل سیاسی برای حل وفصل مشکلات میان ما و فلسطینی‌ها، و کشتن، ویران ساختن خانه‌ها و مصادره زمین‌های آن‌ها و نبود هیچ گونه افق و امیدی برای فلسطینی ها، بدون شک انتفاضه سوم شکل خواهد گرفت.»

4ـ انتفاضه سوم در حال تبدیل شدن از سلاح سرد به مقاومت مسلحانه

"عبدالباری العطوان " نویسنده عرب و سردبیرتارنمای رأی الیوم با انتشار مطلبی از تبدیل شدن انتفاضه سوم از سلاح سرد به مقاومت مسلحانه سخن می گوید و تاکید می کند: «انتفاضه چاقو کم کم در حال تبدیل شدن به مقاومت مسلحانه است یا ما معتقدیم چنین اتفاقی در حال افتادن است و این نتیجه قابل پیش بینی بود. زیرا زمانی که نیروهای رژیم صهیونیستی، سیاست اعدام فوری هر زن یا مرد یا جوان فلسطینی حامل چاقو یا متهم به حمل آن را در پیش می‌گیرند نتیجه چنین سیاستی پناه بردن فلسطینی‌ها به حمل سلاح خواهد بود. زیرا آنها می‌دانند که به هر حال در پایان با گلوله مستقیم نیروهای صهیونیست کشته خواهند شد.» (شبکه العالم، 21/ 3/ 1395)

5ـ انتفاضه سوم تحت الشعاع فتنه تکفیری ها و فرافکنی کشورهای غربی

پژوهش خبری صدا و سیما: انتفاضه سوم برخلاف دو انتفاضه قبلی به دلایل متعدد متاسفانه تاکنون نتوانسته توجه مردم و رسانه­های منطقه و کشورهای مسلمان را به خود جلب کند. این روزها کشورهای عربی چون فلسطین، سوریه و عراق که حامی سنتی مقاومت بوده ­اند، درگیر فتنه تکفیری­ ها هستند و کشورهایی چون ترکیه، عربستان و قطر هم به جای حمایت از مردم مظلوم فلسطین به دنبال ایجاد ائتلافی منطقه ای با صهیونیست ها هستند.  در این میان ، برخی معتقدند؛حکومت خودگردان هنوز در یک تعامل پنهانی امنیتی با رژیم صهیونیستی به سر می‌برد و برای سرکوب کردن این قیام مقدس فلسطینی از دلارهای نفتی و دستگاه های تبلیغاتی عربستان سعودی استفاده می ­کند.

طرف های غربی با محوریت آمریکا نیز همه تلاش خود را معطوف کرده اند که توجه افکار عمومی منطقه، جهان اسلام و جهان عرب از موضوع ماهیت غاصب و ضدِ اسلامی رژیم صهیونیستی به سمت موضوعات فرعی و اختلافی متمرکز گردد.

در شش ماه گذشته 207 نفر از جوانان فلسطینی توسط نیروهای رژیم صهیونیستی به شهادت رسیده‌اند که از آن جمله، عبدالفتاح شریف بود که سرباز صهیونیست خشاب سلاحش را در سر وی خالی کرد و در حالی که چندین خودروی آمبولانس در محل این حمله حضور داشتند از هر گونه کمکی به وی خودداری کرده و باعث شدند تا وی جان خود را از دست بدهد.» (شبکه العالم، 21/ 3/ 1395)

پژوهش خبری صدا و سیما//