چالش‌هاوفرصت‌های آموزش نیروی انسانی برای تولیدبازی‌های رایانه‌ای درایران

چکیده مطلب:

- دوره های آموزشی متعددی جهت آموزش علوم و مهارت های تخصصی در حوزه بازی های ویدیویی در کشورهای مختلف دنیا ارائه می شود.

- وضعیت بازی ­های رایانه‌ای با توجه به اسناد بالادستی و سند سیاست های حاکم بر بازی‌های رایانه‌ای وارد فاز جدی‌تری شده است.

- انستیتو ملی بازی سازی چند سالی هست که تاسیس شده و شروع به کار کرده است . این انستیو از 12 و 13 سال سن تا 40 تا 50 ساله ؛ دانش پذیرهایی دارد.

- مقطع کاردانی درسال های قبل در سه رشته (فنی، آرت و Design) کاردانی فنی بازی سازی رایانه‌ای، کاردانی حرفه‌ای کارگردانی هنری بازی و کارگردانی حرفه ای کارگردانی طراحی بازی دانشجو می­ پذیرفت و 70 نفر را تربیت کرد.

- رشته بازی رایانه‌ای به جای رشته به صورت تمرکز دیده شده است. مطابق با آخرین تغییرات برنامه درسی وزارت علوم که در سال 1392 در رشته کامپیوتر صورت پذیرفت بازی های رایانه ای ذیل رشته نرم افزار با عنوان تمرکز بازی های رایانه ای در کنار تعدادی تمرکز دیگر از قبیل محاسبات، امنیت و غیره دیده شده است.

- امسال در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب و دانشگاه آزاد قزوین برای اولین بار درس­ های طراحی بازی های رایانه ای، سیستم های چند رسانه ای بازی ، گرافیک رایانه ای و مبانی پویانمایی رایانه ای برای رشته نرم افزار ارائه شده است.

-  درسال 93 سه رشته بازی های رایانه ای در وزارت علوم ذیل رشته هنر در کارشناسی ارشد مصوب شده است.  

پژوهش خبری صدا وسیما: صنعت بازی سازی رایانه ای در جهان دارای درآمد بسیار بالایی است و شرکت ها و افراد زیادی توانسته اند در دنیا درآمدهای بسیار بالایی از این صنعت به دست آورند. این صنعت چهارمین صنعت سودآور دنیاست. در کشور ما در حدود 23 میلیون گیمر وجود دارد که بیشتر مشتری بازی های وارداتی هستند و سالانه برای بازی کردن ارز زیادی از کشور خارج می شود، اما نگاهی به وضعیت بازی سازی در کشورمان، بحث نیروی انسانی متخصص در زمینه بازی سازی را برای کشور ما پراهمیت می کند که بررسی وضعیت آموزش بازی سازی در ایران و نگاهی به رشته ها و دانشگاه های مجری آموزش بازی سازی در کشورمان می تواند چشم انداز صنعت بازی سازی در کشورمان را روشن سازد. مصاحبه با دکتر محمد حسین رضوانی، مدیر پژوهش بنیاد ملی بازی های رایانه ای، می تواند وضعیت آموزش بازی سازی در کشور را روشن سازد..

دوره‌های متعدد آموزش بازی سازی در جهان

دکتر رضوانی، مسئول ارتباطات دانشگاهی بنیاد ملی بازی های رایانه ای و عضو هیئت علمی دانشگاه :دوره های آموزشی متعددی جهت آموزش علوم و مهارت های تخصصی در حوزه بازی های ویدیویی در کشورهای مختلف دنیا ارائه می شود. این دوره ها در سطوح مختلف از گواهینامه و دیپلم تا سطح دکتری وجود دارد. تنها در ایالات متحده آمریکا 381 مرکز آموزشی، آموزش های تخصصی بازی های ویدویی را ارائه می نمایند.

دیپلم و گواهینامه آموزشی: حدود 150 مرکز در کشورهای مختلف یافت شد که دیپلم و گواهینامه دوره آموزشی بازی های ویدیویی ارائه می کنند.

کاردانی :در جهان حدود 60 مؤسسه آموزشی یافت شد که دوره های آموزشی بازی های ویدیویی را در مقطع کاردانی برگزار می کنند. بیشتر این مراکز در آمریکا هستند.

کارشناسی:حدود 200 مؤسسه آموزشی در کشورهای مختلف یافت شد که دوره آموزش های مربوط به بازی های ویدیویی را در مقطع کارشناسی برگزار می کنند.

کارشناسی ارشد: حدود 100 مؤسسه آموزشی یافت شد که دوره های آموزشی بازی های ویدیویی را در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می کنند.

دکتری :حدود 30 مؤسسه آموزشی یافت شد که در رشته های مربوط به بازی های ویدیویی مدرک PhD ارائه می کنند.

دکتری :حدود 30 مؤسسه آموزشی یافت شد که در رشته های مربوط به بازی های ویدیویی مدرک PhD ارائه می‌کنند.

دکتر رضوانی، مسئول ارتباطات دانشگاهی بنیاد ملی بازی های رایانه ای و عضو هیت علمی دانشگاه : وضعیت بازی­ های رایانه‌ای با توجه به اسناد بالادستی و سند سیاست های حاکم بر بازی‌های رایانه‌ای وارد فاز جدی‌تری شده است. (سند سیاست های حاکم بر بازی­ های رایانه‌ای) ابلاغیه ­ای است که در تاریخ 25/ 9/ 94 از طرف شورای عالی فضای مجازی در چندین محور که یکی از آن محورها بحث آموزش و فعالیت‌های آموزشی است به نهادها و دستگاه های حاکمیتی مربوطه اعلام گردید و بنیاد ملی بازی های رایانه ای نقش محوری در این برنامه دارد.

جدول شماره2 : اسناد بالادستی در زمینه بازی‌های رایانه‌ای

شیوه‌های آموزش بازی‌های رایانه­ ای در ایران

الف ) آموزش‌های آزاد

دکتر رضوانی، مسئول ارتباطات دانشگاهی بنیاد ملی بازی های رایانه ای و عضو هیئت علمی دانشگاه : انستیتو ملی بازی سازی چند سالی هست که تاسیس شده و شروع به کار کرده است . این انستیو از 12 و 13 سال سن تا 40 تا 50 ساله ؛ دانش پذیرهایی دارد. آموزش­ های نیمه تخصصی در خصوص بازی سازی – سبک شناسی بازی‌ها، مبانی بازی سازی ‌ها، آرت و تکنیکال و برنامه نویسی مقدماتی و پیشرفته را به دانش پذیران آموزش می دهند. دانش پذیران در ترم‌های بعدی تخصصی تر کار می‌کنند و بعد از یک سال و نیم به سطح نیمه حرفه‌ای و حرفه‌ای در بازی سازی می رسند. در سال پایانی تحصیل شاخصه سوم design به آنان آموزش داده می‌شود. که شامل مفاهیم Characteristic Design و level design است که روش های مدیریت بازی سازی در آن آموزش داده می‌شود.

نمودار شماره 3- چارت آموزشی انستیتو بازی‌های رایانه‌ای 

نمودار شماره 4- نمودار آموزش بازی سازی در دانشگاه‌های کشور

رشته‌های کاردانی آموزش بازی سازی رایانه‌ای

دکتر رضوانی، مدیر آموزش بنیاد بازی های رایانه ای و عضو هیت علمی دانشگاه : مقطع کاردانی درسال های قبل در سه رشته (فنی، آرت و Design) کاردانی فنی بازی سازی رایانه‌ای، کاردانی حرفه‌ای کارگردانی هنری بازی و کارگردانی حرفه ای کارگردانی طراحی بازی دانشجو می­پذیرفت و 70 نفر را تربیت کرد. بعد از آن به دلایلی دانشگاه در این رشته پذیرشی نداشته است و فقط مرکز علمی کاربردی گسترش انفورماتیک در تهران پذیرش دانشجو داشته است.

جدول شماره 5- نمودار آموزشی دوره کاردانی

جدول شماره 6- توانمندی های مورد انتظار فارغ التحصیلان کاردانی بازی سازان رایانه‌ای

موافقت وزارت علوم با بازی سازی رایانه‌ای با عنوان تمرکز و نه رشته

دکتر رضوانی، مسئول ارتباطات دانشگاهی بنیاد ملی بازی های رایانه ای و عضو هیئت علمی دانشگاه : در مقطع کارشناسی سیاست وزارت علوم این است که از ایجاد رشته‌های بیشتر خودداری کند و بیشتر تمرکز بر رشته مهندسی کامپیوتر، فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر است. در نتیجه رشته بازی رایانه‌ای به جای رشته به صورت تمرکز دیده می شود. مطابق با آخرین تغییرات برنامه درسی وزارت علوم که در سال 1392 در رشته کامپیوتر صورت پذیرفت بازی های رایانه ای ذیل رشته نرم افزار با عنوان تمرکز بازی های رایانه ای در کنار تعدادی تمرکز دیگر از قبیل محاسبات، امنیت و غیره دیده شده است.

دکتر رضوانی، مسئول ارتباطات دانشگاهی بنیاد ملی بازی های رایانه ای و عضو هیت علمی دانشگاه : اولین بار در دانشگاه آزاد طراحی بازی‌های رایانه‌ای، سیستم‌های چند رسانه‌ای بازی، گرافیک رایانه‌ای و مبانی پویانمایی رایانه‌ای اجرا شده است. دانشگاه علم و صنعت جدی‌ترین زمینه طراحی بازی‌های رایانه‌ای را ارائه می­کند. امسال در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب و دانشگاه آزاد قزوین برای اولین بار درس­ های طراحی بازی های رایانه ای، سیستم های چند رسانه ای بازی ، گرافیک رایانه ای و مبانی پویانمایی رایانه ای برای رشته نرم افزار ارائه شده است

جدول شماره 7- نمودار آموزشی کارشناسی بازی‌های رایانه‌ای

کارشناسی ارشد رشته آموزش بازی سازی رایانه‌ای

دکتر رضوانی، مسئول ارتباطات دانشگاهی بنیاد ملی بازی های رایانه ای و عضو هیئت علمی دانشگاه : درسال 93 سه رشته بازی های رایانه ای در وزارت علوم ذیل رشته هنر در کارشناسی ارشد مصوب شده است. که شامل رشته هنرهای رایانه‌ای، طراحی شبیه ساز هوشمند ، هنرهای چندرسانه ای رایانه ای است. این رشته ها فعلا توسط دانشگاه هنر اسلامی تبریز ارائه شده است. البته دانشگاه علمی-کاربردی هم در مقطع کارشناسی ارشد، برنامه درسی رشته ام بی ای بازی[1] را تدوین کرده است لیکن هنوز مصوب و اجرا نشده است.

نمودار شماره8- نمودار آموزشی مقطع کارشناسی ارشد

چالش‌ها و فرصت‌های بازی سازی

دکتر رضوانی، مسئول ارتباطات دانشگاهی بنیاد ملی بازی های رایانه ای و عضو هیئت علمی دانشگاه:

بعضی از فرصت ها و چالش هایی وجود دارد که در اینجا به آن اشاره می کنیم:

فرصت ها

1- فضای بکر بازی سازی از نظر اقتصادی در کشور

2- استفاده از بازی سازی در آموزش و هوشمند سازی اموزش و پرورش

3- فعالیت جدی سه دانشگاه تا پایان امسال در بازی سازی

الف ) دانشگاه تهران باشگاه بازی (GAME CLUB) با رویکرد تجاری و صنعتی

ب) دانشگاه اصفهان تاسیس مرکز کارآفرینی و تولید محصولات

ج ) دانشگاه علم و صنعت تولید محصولات بازی های رایانه ای

چالش‌ها

1- ضعیف بودن تجهیزات فنی و سخت افزاری بازی سازی

2- پرهزینه بودن رشته بازی سازی برای بریا دانشگاه ها و علاقه مندان

3- نداشتن آزمایشگاه عملی و فنی بازی به اندازه کافی

4- نیاز به فرهنگ سازی در خصوص حرفه بازی سازی