سهم ۲ درصدی ایران در تولید جهانی علم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، محمدرضا مخبر دزفولی در سی و پنجمین نشست شنبه‌های انقلاب گفت: ایران امروز در بسیاری از رشته‌های علمی در سطح منطقه جایگاه اول را دارد که راه دستیابی به این مرجعیت با افزایش دانشگاه‌های کشور از ۲۲۳ دانشگاه سال ۵۷ به ۲۸۵۹ دانشگاه در سال ۹۴، هموار شده است.

وی با اشاره به تلاش‌های ایران اسلامی برای مرجع علمی شدن در جهان با اشاره به اینکه از دهه ۸۰ که نقشه جامع علمی کشور طراحی شد، برنامه ریزی‌های علمی دارای یک نقشه راه شد، ادامه داد: ذیل نقشه جامع علمی کشور هدف گذاری‌های بسیاری برای برنامه‌های علمی کشور از قبیل؛ مرجعیت علمی شدن، تحول در آموزش، ورود در عرصه فناوری، تحقق اقتصاد دانش بنیان و برقراری مراودات علمی بین المللی ایجاد شد.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی افزود: از ۲۲۳ دانشگاه سال ۵۷ تنها ۲۷ دانشگاه جامع در کشور موجود بود، اما امروز ۲۰۰ دانشگاه جامع در وزارت علوم و ۶۰ دانشگاه جامع در وزارت بهداشت در کشور فعال است.

وی گفت: ایران قبل از انقلاب هیچ دانشگاهی در رتبه بندی جهانی نداشت، اما براساس رتبه بندی تایمز در سال ۲۰۱۸، ایران اسلامی دارای ۱۸ دانشگاه برتر در میان دانشگاه‌های برتر بین المللی دنیاست.

مخبر دزفولی افزود: ۹۸ درصد تولید علم دانشگاه تهران بعد از انقلاب محقق شده است یعنی تنها ۲ درصد تولید علم این دانشگاه در قبل از انقلاب بوده است و در دانشگاه شریف نیز تنها یک درصد تولید علم قبل از انقلاب صورت گرفته است و ۹۹ درصد این تولید بعد از انقلاب بوده است.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی گفت: قبل از انقلاب از دانشمند در سطح یک درصد جهان اطلاعی نداشتیم، اما به برکت انقلاب اسلامی امروز ۲۰۰ دانشمند در سطح این دانشمندان برتر دنیا داریم.

وی با بیان اینکه توجه به اهمیت دادن به نخبگان قبل از انقلاب رواجی نداشت، افزود: بعد از انقلاب اسلامی با تاسیس بنیاد ملی نخبگان توجه ویژه‌ای به این قشر صورت گرفت به طوری که امروز ۱۲ هزار نخبه مورد حمایت این بنیاد است.

مخبر دزفولی گفت: قبل از انقلاب اسلامی تنها ۱۸۰ هزار دانشجو در کشور وجود داشت که از این تعداد نیز ۴۰ درصد در دانشگاه‌های خارج از کشور تحصیل می‌کردند، اما بعد از انقلاب اسلامی از جمعیت بیش از ۴ میلیونی دانشجویان کشور تنها یک درصد در خارج از کشور تحصیل می‌کنند که از این تعداد نیز تنها یک درصد در دانشگاه‌های برتر دنیا مشغول تحصیل هستند یعنی بهترین دانشجویان کشور در داخل مشغول تحصیل هستند.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نرخ ماندگاری دانشجویان خارج از کشور ایران افزود: تنها ۱۵ درصد دانشجویان مشغول به تحصیل در خارج در همان کشور‌ها باقی می‌مانند و ۸۵ درصد برای کار و فعالیت راهی کشورمان می‌شوند.

وی با اشاره به کسب عناوین برتر جوانان ایرانی در المپیاد‌های علمی گفت: یکی از ملاک‌های مرجعیت علمی شدن کسب عناوین در رقابت‌های علمی جوانان کشور با استعداد‌های برتر دنیاست که امروز جوانان ایرانی در رشته‌های ریاضی، فیزیک، رایانه، زیست شناسی و ... با ضریب هوشی‌بالا مدال‌های برتر را کسب می‌کنند به طوری که بعد از انقلاب اسلامی موفق به کسب ۶۶۹ مدال در المپیاد‌های علمی شده ایم.

مخبر دزفولی با بیان اینکه به رشته ریاضی در کشور کم توجهی می‌شود، افزود: در کشور تنها ۲۰ درصد دانش آموزان از رشته ریاضی فارغ التحصیل می‌شوند، اما علیرغم این کم توجهی ایران اسلامی در رشته ریاضی در منطقه دارای رتبه نخست است و در سطح دنیا نیز دارای رتبه ۴ هستیم یعنی مغز‌های ریاضی متعددی در کشور وجود دارد که می‌توانند پایه ساخت و ساز‌های آینده و پیشرفت کشور باشند.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی گفت: ایران به برکت انقلاب اسلامی امروز جزو باشگاه فضایی جهان است یعنی قادر به ساخت ماهواره، ماهواره بر، پرتاب آن، ارزیابی و همچنین اعزام موجود زنده به جهان است.

وی افزود: ایران اسلامی به سمت مرجعیت علمی شدن در حرکت است، زیرا کشور جزو ۱۳ کشور دنیاست که دارای چرخه سوخت هسته‌ای شده است و توان تولید سلول‌های بنیادین را نیز داراست که یکی از پایه‌های آینده زیست فناوری به حساب می‌آید و ما امروز رتبه ۱۵ در زمینه سلول‌های بنیادین را دارا هستیم و اخیرا نیز یکی از دانشمندان ایرانی در این زمینه یکی از جوایز برتر دنیا را به دست آورد.

مخبر دزفولی با اشاره به اینکه از ابتدای انقلاب، دانشگاه‌ها و مراکز علمی ایران همواره مورد تحریم بوده اند، گفت: با وجود تمام این سختی‌ها، ایران به توانایی صادرات علم و خدمات فنی رسیده است که صادرات کشور در این عرصه بالغ بر ۴ میلیارد دلار بوده است.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به رتبه ایران در جایگاه‌های علمی و استنادی افزود: ایران اسلامی در زمینه مقالات استنادی دارای رتبه ۲۲، در زمینه مقالات داغ دارای رتبه ۲۴ و در زمینه مقالات پراستناد نیز دارای رتبه ۲۰ جهان است یعنی کشور سهم قابل توجهی در زمینه تولید علم جهان داراست البته این موفقیت نیز برغم تمام هزینه کرد‌های اندک برای کشور حاصل شده است.

وی گفت: ایران برای تحقیق و توسعه علم بعد از انقلاب اسلامی هرساله بودجه‌ای کمتر از یک درصد از تولید ناخالص داخلی را اختصاص داده است یعنی ایران اسلامی با وجود تمام مشکلات با کمترین هزینه توانسته است به همچنین رتبه‌ای دست یابد.

مخبر دزفولی افزود: قبل از انقلاب جریان تحصیلات تکمیلی در کشور رواج نداشت و تنها در چند رشته مقطع کارشناسی ارشد و دکتری وجود داشت، اما امروز از هرم کلی دانشجویی کشور ۱۸ درصد سهم کارشناسی ارشد و ۲ درصد سهم دکتری است و اعضای هیات علمی کشور نیز به ۹۰ هزار نفر رسیده است.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی گفت: کشور در زمینه اشتغال دانشجویان البته با مشکلاتی روبروست که باید چاره‌ای برای حل این موضوع اندیشیده شود به طوری که امروز ۱۹ درصد فارغ التحصیلان کشور دسترسی به شغل ندارند.

وی افزود: ایران اسلامی در عرصه تولید علم در سطح بین الملل دارای رتبه ۱۶ جهانی و رتبه اول منطقه است.

مخبردزفولی با اشاره به دانشجویان رشته‌های پزشکی در کشور گفت: در کشور ۶۵ دانشگاه علوم پزشکی داریم که در مجموع ۱۹۰ هزار دانشجو در آن‌ها مشغول به تحصیل است و ۱۸ هزار هیات علمی نیز مشغول آموزش آن‌ها هستند همچنین ۲۵۰ بیمارستان آموزشی و چندین انجمن علمی پزشکی نیز در کشور وجود دارد.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه پارک‌های علم و فناوری قبل از انقلاب رواج نداشت، افزود: امروز به برکت انقلاب اسلامی ۳۹ پارک علم و فناوری در کشور فعال است که ۱۷۸ مرکز رشد ذیل این پارک‌ها مشغول فعالیت هستند که بیش از ۳۷۰۰ شرکت دانش بنیان را در کشور راهبری می‌کنند که به صورت یک حلقه وصل میان دانشگاه و صنعت حضور فعالی دارند که گردش مالی آن‌ها بیش از ۱۲ میلیارد دلار بوده است که امیدواریم اقتصاد کشور نیز به این سمت حرکت کند.

وی با اشاره به اینکه قبل از انقلاب انجمن علمی در کشور وجود نداشت، گفت: امروز به برکت انقلاب اسلامی ۳۵۰ انجمن علمی در کشور فعال است و در حوزه‌های علمیه نیز در حوزه علوم انسانی و علوم معرفتی انجمن‌های علمی فعال شده است.

مخبردزفولی افزود: سهم ایران در تولید علم جهان نزدیک به ۲ درصد شده است و در سال‌های اخیر همواره شیبی صعودی داشته است که نشان می‌دهد دانشمندان کشور برای پیشرفت کم کاری نکرده اند.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی گفت: سهم ایران اسلامی از مقالات یک درصد برتر دنیا، ۲/۹ درصد است و ایران براساس رتبه بندی اسکوپوس دارای رتبه ۱۶ در دنیاست که موفقیت‌های ایران در زمینه هسته ای، فضایی، زیست شناسی، نیروگاه سازی، سدسازی و ... جلوه‌هایی از این پیشرفت علمی دنیاست.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری در سال ۷۸ با ابلاغ نهضت نرم افزاری کشور جهش بزرگی در زمینه علمی کشور ایجاد کردند، افزود: این ابلاغ معظم له با ایجاد زیرساخت‌های حداقلی در زمینه تنوع دانشگاهی و رشته‌ای و اعضای هیئت علمی کشور صورت گرفت که بعد‌ها منجر به نقشه جامع علمی کشور شد که امروز نیز روند بازنگری این نقشه در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است که این دستاورد‌های حاضر در ذیل این نقشه محقق شده است و بنا داریم در این بازنگری نظام علمی کشور را از آفت مصون بداریم که اسم این طرح آمایش قرار گرفته است.

مخبردزفولی گفت: طرح آمایش به دنبال اصلاح نقاط هندسی ناموزون جریان علمی کشور است که وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد باید براساس آن برنامه ریزی‌های لازم را صورت دهند.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی افزود: ایران اسلامی امروز در رشته فیزیک دارای رتبه اول منطقه و رتبه ۱۱ جهان است، در علوم کامپیوتر دارای رتبه ۴ جهان، در نجوم دارای رتبه سوم و در نهایت در شیمی دارای رتبه سوم است.

وی گفت: ایران اسلامی در زمینه شاخص‌های نوآوری از رتبه سه رقمی در دنیا به رتبه ۶۵ رسیده است یعنی کشور به سرعت در حال رفع موانع نوآوری است، به طور مثال برخی از فناوری‌های نوین برای کشور بسیار با اهمیت است که در آن‌ها سند نیز تدوین شده است مانند هوافضا، زیست فناوری و نانو که سند توسعه آن‌ها تدوین شده است و الحمدالله کشور در زمینه نانو به رتبه ۴ جهان، در زیست فناوری به رتبه ۱۱، در سلول‌های بنیادین به رتبه ۱۵، در هوافضا به رتبه ۱۵ و در علوم دریایی نیز به رتبه ۶ رسیده است.

مخبردزفولی افزود: در رشته زیست فناوری ۶۳۵ شرکت دانش بنیان تاسیس شده است که ۵۰ محصول آنان قابلیت صادرات به دنیا را دارد و درآمد این شرکت‌ها نیز بیش از ۱/۹ میلیارد دلار بوده است.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه ایران اسلامی پنجمین کشور دنیا از لحاظ تنوع گیاهان دارویی است، گفت: بسیاری از گیاهان دارویی در کشور قابل رویش است که برای ساماندهی این موضوع، سندی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که زمینه ساز تحول در زمینه گیاهان دارویی و طب سنتی شد البته هنوز چالش‌هایی در این زمینه وجود دارد.

وی افزود: هم اکنون ۴۰۰ شرکت دانش بنیان در زمینه گیاهان دارویی وجود دارد که ۵۰۰ محصول دانش بنیان نیز تولید می‌کنند و کشور می‌تواند با بهره گیری از صنایع تبدیلی عصاره‌های درجه یک درمانی تولید کند که هریک ارزش مادی و اقتصادی فراوان‌تر از بشکه‌های نفت داراست.

مخبر دزفولی گفت: فروش سال ۹۶ شرکت‌های دانش بنیان در عرصه نانو بیش از ۱۴۰۰ میلیارد تومان بوده است که می‌تواند چندین برابر شود.

دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه ایران اسلامی به برکت انقلاب اسلامی جزء کشور‌های درجه یک در زمینه سلول‌های بنیادین شده است، افزود: در این زمینه تعداد دانشمندان بسیاری در کشور مشغول تحقیق هستند، عرصه‌ای که جزء مناطق ممنوعه دنیا محسوب می‌شود و محدودیت‌های فراوانی ابرقدرت‌ها برای عدم دسترسی دیگر کشور‌ها به این علم قائل بودند، اما ایران اسلامی به این علم دست پیدا کرد و امروز جزء قدرتمند‌های دنیاست.

وی گفت: در زمینه مرجعیت علمی شدن باید آن میزان سوژه و یافته علمی در کشور ایجاد شود که دیگران برای بهره گیری از این علوم به استفاده از زبان فارسی ترغیب شوند.

مخبر دزفولی افزود: آذرماه، بهار دانشگاه‌های کشور محسوب می‌شود که ابتدای آن با هفته بسیج آغاز می‌شود، سپس ۱۶ آذر روز دانشجو و نیز ۱۹ آذر سالروز تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و در نهایت ۲۷ آذر نیز سالروز وحدت حوزه و دانشگاه است.