پخش زنده
امروز: -
مقاله تحليلگر ترکيه اي در روزنامه آناتولي؛
جنگ قدرت برای نفوذ در افغانستان
دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا درباره خروج نیروهای نظامی اين کشور از افغانستان یک قدم به جلو و دو قدم به عقب بر می دارد.
به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاری صدا و سیما ؛ یک تحلیگر ترکیه ای معتقد است: ترامپ درباره خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان یک قدم به جلو و دو قدم به عقب بر می دارد؛ از طرفي زلمای خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان به مذاکرات خود با سران گروه طالبان در شهرهای مختلف این کشور ادامه می دهد و از سوی دیگر عربستان سعودی و امارات عربی متحده از طریق پاکستان با طالبان وارد گفتگو شده اند.
عمر اصلان استاد روابط بین الملل دانشگاه یلدیریم بایزید ترکیه در مقاله ای در پایگاه اینترنتی خبرگزاری آناتولی با عنوان « جنگ قدرت برای نفوذ در افغانستان » نوشت: ترامپ که درباره خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان یک قدم به جلو و دو قدم به عقب بر می دارد، تحت پوشش فراهم کردن شرایط لازم برای مذاکره صلح با طالبان در راستای اهداف سوء خود عقب نشینی 7000 نیروی آمریکایی از افغانستان را فاش کرد. دراین میان محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی بعد از 12 سال، 6 ژانویه به پاکستان سفر کرد و انتظار می رود محمد بن سلمان ولیعهد سعودی نیز در هفته های آینده به پاکستان سفر کند. دولت پاکستان در دوره های حکومتهای مختلف به علت بحران و ضعف اقتصادی و رفع نیازهای مالی و دریافت کمک اقتصادی روابط نزدیکی با سعودی ها و امارات برقرار و این روابط را حفظ کرده است. سعودیها و امارات کمکهای نقدی و یا وام های درازمدت به پاکستان پرداخت می کنند و یا کمک نفتی به پاکستان انجام می دهند. آنها به پاکستان یک کمک 14 میلیارد دلاری اختصاص دادند. سرمایه گذاران سعودی با مجوز چین در منطقه صنعتی جنوب پاکستان واقع در کریدور اقتصادی چین و پاکستان CPEC و در بندر گوادور واقع در دریای عرب سرمایه گذاری خواهند کرد. عربستان سعودی برای تامین حفظ امنیت پادشاهی آل سعود توسط ارتش پاکستان 6 - 7 میلیارد دلار به ارتش پاکستان اختصاص داده است. سعودی ها و اماراتی ها در قبال پرداخت کمکها به پاکستان انتظار دارند که اسلام آباد در افغانستان به نفع آنها وارد عمل شود.
هنگامی که نیروهای طالبان در سال 1996 کابل پایتخت افغانستان را تصرف کردند و حکومت تشکیل دادند تنها سه کشور پاکستان، عربستان سعودی و امارات عربی متحد ، رژیم طالبان را به رسمیت شناختند. روابط پاکستان با کشورهای عرب منطقه سابقه طولانی تری دارد. روابط پاکستان و عربستان سعودی و روابط سعودیها با برخی از گروه های افغان در دوران جهاد افغانستان (علیه شوروی) بیش از پیش گسترش یافت.
امارات بعد از اشغال افغانستان توسط آمریکا در سال 2001 میلادی نقش مشابه سعودی ها را در افغانستان برعهده گرفت. امارات عربی متحده بعد از اشغال افغانستان توسط آمریکا در راستای اهداف آمریکا به افغانستان نیروی نظامی فرستاد و حتی مراکز بهداشتی تاسیس و تلاش کرد که بین مردم افغانستان نفوذ و محبوبیت کسب کند.
سعودیها نیز از سال 2000 میلادی با طالبان که نگاه ملایمتری نسبت به آمریکا دارند تماس برقرار کرد و افغانستان را به عنوان کانون نفوذ ایران تلقی و برای مقابله با آن اقدام کرد. عربستان سعودی در ماه ژوئیه 2018 کنفرانس علما را برگزار و با انتشار بیانیه نهایی کنفرانس اعلام کرد که مقاومت طالبان در افغانستان جهاد نیست و تلاش کرد آنها را تحت فشار بگذارد. طالبان نیز اعلام کرد کنفرانس علمای سعودی با هدف تبدیل افغانستان به موقعیت فلسطین برگزار شد و یک طرح آمریکایی است و ارزش و اعتباری ندارد. در ماه دسامبر در ابوظبی نشستی با شرکت مقامات آمریکایی، پاکستان، افغانستان و عربستان سعودی برگزار شد. ابوظبی از برگزاری این نشست خوشحال شد. زیرا از میزبانی قطر در روند مذاکرات صلح با طالبان و استقرار و فعالیت دفتر سیاسی طالبان در قطر ناراحت بود. گفته شد که پاکستان مذاکرات مقامات آمریکا با طالبان را برنامه ریزی کرده بود. دلیل اقدام پاکستان برای برگزاری نشست مذاکرات مزبور، کاهش تنش با آمریکا وفراهم کردن شرایط دریافت وام از صندوق بین المللی پول بدون ایجاد مشکل با CPEC است. گفته می شود پاکستان نشست مذاکرات جدید گروه طالبان با آمریکا را در عربستان سعودی برگزار خواهد کرد.
عربستان سعودی و امارات عربی متحده با فعال نشان دادن خود درروند حل بحران افغانستان تلاش می کنند که به آمریکا ثابت کنند که واشنگتن می تواند آنها را مورد بهره برداری قرار دهد و آمریکا در مسائل دیگر نیز آنها را به کار گیرد. در شرایطی که مقدمات پذیرش دوباره سوریه در اتحادیه عرب فراهم شده است، عربستان سعودی و امارات برای مقابله با ایران تلاش می کنند همانطوری که برای اجرای طرحهای آمریکا در سوریه بعد از پاکسازی داعش 100 میلیون دلار اختصاص داده اند ، در افغانستان نیز همان اقدامات را انجام دهند. کشورهای عرب منطقه می دانند که توان تحمیل و دیکته کردن سیاستهای خود بر پاکستان و طالبان را در اختیار ندارند. هدف سعودیها و امارات در افغانستان به دست آوردن دل ترامپ و کاهش ریسک و خطر در افغانستان است. هدف هر دو کشور این است که بعد از حل بحران افغانستان ، شرایط سیاسی این کشور را به سود خود هدایت و کنترل کنند و مانع گسترش نفوذ هندوستان، روسیه و پاکستان در افغانستان شوند. سیاست فعال سعودی ها و امارات و مذاکرات آمریکا و طالبان نتایج محدودی دربر دارد و این نوع محدودیتها روند تحولات مخالف اهداف آنهارا به حرکت در می آورد:
1- پاکستان اقتصاد ضعیفی دارد و سعودی ها تلاش می کنند که در پاکستان نقش موثر و تعیین کننده ای بر عهده بگیرند. اما تاثیر آنها در پاکستان بسیار ضعیف است. از نظر پاکستان اجرای سیاست سازش کارانه در پرونده افغانستان ارزش غیر قابل تصور و بسیار بالایی دارد. عربستان سعودی و امارات که عجولانه به پاکستان کمکهای اقتصادی و مالی و پولی اختصاص می دهند و همانطوری که قبلا در یمن چنین سیاستی را آزمایش کردند انتظار دارند که ارتش پاکستان به «ارتش مزدور» آنها تبدیل شود. در اوایل سال 2018 میلادی دونالد ترامپ و سپس جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ طرح تشکیل نیروی عربی کشورهای همسایه سوریه و استقرار آنها در سوریه را مطرح کردند. سعودی های مخاطب این طرح به احتمال زیاد فکر کردند که می توانند نیروهای نظامی پاکستان را به صورت نیروی نظامی مزدور برای اجرای این طرح به کار گیرند. اما پاکستان اجازه نمی دهد که ارتش پاکستان مورد سوء استفاده اهداف تجزیه طلبانه کشورهای عرب (منطقه ، سعودی و امارات) قرار گیرد. تنها اثر سوء رد این طرح توسط پاکستان نیازمند به کمک اقتصادی این است که عمران خان که قول داده بود کارگران پاکستانی محکوم به زندان در عربستان را آزاد کند ، نتواند به وعده آزادی آنها عمل کند.
2- بحث مذاکرات سران عالی رتبه طالبان با مقامات ایران در چند روز اخیر مفهوم خاصی در بر دارد. آمریکا قبلا اعلام کرده بود که مذاکرات با طالبان باید به میزبانی حکومت افغانستان انجام گیرد و اکنون به علت این پیش شرط مطرح کرده بود به احتمال از دورخارج شدن از روند مذاکرات دچار هراس و نگرانی شده است. حکومت کابل نیز نگران امضاء قرارداد نهایی صلح بدون حضور و بر خلاف نظر و خارج از کنترل خود است و تلاش می کند برای پیچیده کردن شرایط مذاکرات و ایجاد هراس مانند دوران گذشته؛ ایران، روسیه ، هندوستان و سایر بازیگران منطقه ای را به افغانستان دعوت کند. حکومت کابل در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برای قدرتمند نشان دادن و پنهان کردن ضعف خود برخی اقداماتی انجام می دهد. اگر این نوع اقدامات کابل تاریخ انتخابات را به تاخیر افکند، در آن صورت مواضع و موقعیت طالبان تقویت خواهد شد. اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، امرالله صالحی رئیس سابق اطلاعات افغانستان را که به مخالفت با پاکستان شهرت پیدا کرده است به سرپرستی وزارت کشور منصوب کرد. سخنان ترامپ درباره اینکه « اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی ، به علت وجود تهدیدات تروریستی انجام گرفت» ، حکومت افغانستان را شوکه کرده است. اعتماد متقابل بین حکومت افغانستان با آمریکا به شدت متزلزل شده است. پاکستان برای پشت سر گذاردن مشکلات مبتلابه به تنهایی به پرونده افغانستان پرداخته است. آمریکا بدون دخالت در بحران و مناقشه کشمیر تلاش می کند که پاکستان را به اجرای سیاست سازشکارانه وادار کند و اما باعث شده است که هندوستان برای وارد شدن بصورت فعال و موثر به پرونده افغانستان تحریک شود.
ترامپ با توجه به اینکه پاکستان از ورود فعال هندوستان به پرونده افغانستان ناراحت است، اقدامات هندوستان را در ارسال کمک انسانی به افغانستان و بازسازی زیر ساختهای افغانستان به شدت محکوم و تحقیر کرد. امارات و سعودی ها تلاش می کنند که روابط خود را با آمریکا از طریق مشارکت در پرونده افغانستان تحکیم کنند و ایران را در رقابتهای منطقه ای از دور خارج سازند.
در شرایطی که بین حکومت ترامپ با سایر ارکان نظامی و نهادهای دولتی وامنیتی آمریکا درباره خروج هفت هزار نفر نیروهای نظامی آمریکایی از افغانستان اختلاف نظر وجود دارد، دولت پاکستان نیز به آمریکا هشدار داده است که مانند سال 1989 که با سرعت از افغانستان خارج شد، بار دیگربرای خروج عجله نکند و اشتباه خود را تکرار نکند. در چنین شرایطی امکان سازش و توافق برای حل مسئله افغانستان بسیار بعید نظر می رسد.
عمر اصلان استاد روابط بین الملل دانشگاه یلدیریم بایزید ترکیه در مقاله ای در پایگاه اینترنتی خبرگزاری آناتولی با عنوان « جنگ قدرت برای نفوذ در افغانستان » نوشت: ترامپ که درباره خروج نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان یک قدم به جلو و دو قدم به عقب بر می دارد، تحت پوشش فراهم کردن شرایط لازم برای مذاکره صلح با طالبان در راستای اهداف سوء خود عقب نشینی 7000 نیروی آمریکایی از افغانستان را فاش کرد. دراین میان محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی بعد از 12 سال، 6 ژانویه به پاکستان سفر کرد و انتظار می رود محمد بن سلمان ولیعهد سعودی نیز در هفته های آینده به پاکستان سفر کند. دولت پاکستان در دوره های حکومتهای مختلف به علت بحران و ضعف اقتصادی و رفع نیازهای مالی و دریافت کمک اقتصادی روابط نزدیکی با سعودی ها و امارات برقرار و این روابط را حفظ کرده است. سعودیها و امارات کمکهای نقدی و یا وام های درازمدت به پاکستان پرداخت می کنند و یا کمک نفتی به پاکستان انجام می دهند. آنها به پاکستان یک کمک 14 میلیارد دلاری اختصاص دادند. سرمایه گذاران سعودی با مجوز چین در منطقه صنعتی جنوب پاکستان واقع در کریدور اقتصادی چین و پاکستان CPEC و در بندر گوادور واقع در دریای عرب سرمایه گذاری خواهند کرد. عربستان سعودی برای تامین حفظ امنیت پادشاهی آل سعود توسط ارتش پاکستان 6 - 7 میلیارد دلار به ارتش پاکستان اختصاص داده است. سعودی ها و اماراتی ها در قبال پرداخت کمکها به پاکستان انتظار دارند که اسلام آباد در افغانستان به نفع آنها وارد عمل شود.
هنگامی که نیروهای طالبان در سال 1996 کابل پایتخت افغانستان را تصرف کردند و حکومت تشکیل دادند تنها سه کشور پاکستان، عربستان سعودی و امارات عربی متحد ، رژیم طالبان را به رسمیت شناختند. روابط پاکستان با کشورهای عرب منطقه سابقه طولانی تری دارد. روابط پاکستان و عربستان سعودی و روابط سعودیها با برخی از گروه های افغان در دوران جهاد افغانستان (علیه شوروی) بیش از پیش گسترش یافت.
امارات بعد از اشغال افغانستان توسط آمریکا در سال 2001 میلادی نقش مشابه سعودی ها را در افغانستان برعهده گرفت. امارات عربی متحده بعد از اشغال افغانستان توسط آمریکا در راستای اهداف آمریکا به افغانستان نیروی نظامی فرستاد و حتی مراکز بهداشتی تاسیس و تلاش کرد که بین مردم افغانستان نفوذ و محبوبیت کسب کند.
سعودیها نیز از سال 2000 میلادی با طالبان که نگاه ملایمتری نسبت به آمریکا دارند تماس برقرار کرد و افغانستان را به عنوان کانون نفوذ ایران تلقی و برای مقابله با آن اقدام کرد. عربستان سعودی در ماه ژوئیه 2018 کنفرانس علما را برگزار و با انتشار بیانیه نهایی کنفرانس اعلام کرد که مقاومت طالبان در افغانستان جهاد نیست و تلاش کرد آنها را تحت فشار بگذارد. طالبان نیز اعلام کرد کنفرانس علمای سعودی با هدف تبدیل افغانستان به موقعیت فلسطین برگزار شد و یک طرح آمریکایی است و ارزش و اعتباری ندارد. در ماه دسامبر در ابوظبی نشستی با شرکت مقامات آمریکایی، پاکستان، افغانستان و عربستان سعودی برگزار شد. ابوظبی از برگزاری این نشست خوشحال شد. زیرا از میزبانی قطر در روند مذاکرات صلح با طالبان و استقرار و فعالیت دفتر سیاسی طالبان در قطر ناراحت بود. گفته شد که پاکستان مذاکرات مقامات آمریکا با طالبان را برنامه ریزی کرده بود. دلیل اقدام پاکستان برای برگزاری نشست مذاکرات مزبور، کاهش تنش با آمریکا وفراهم کردن شرایط دریافت وام از صندوق بین المللی پول بدون ایجاد مشکل با CPEC است. گفته می شود پاکستان نشست مذاکرات جدید گروه طالبان با آمریکا را در عربستان سعودی برگزار خواهد کرد.
عربستان سعودی و امارات عربی متحده با فعال نشان دادن خود درروند حل بحران افغانستان تلاش می کنند که به آمریکا ثابت کنند که واشنگتن می تواند آنها را مورد بهره برداری قرار دهد و آمریکا در مسائل دیگر نیز آنها را به کار گیرد. در شرایطی که مقدمات پذیرش دوباره سوریه در اتحادیه عرب فراهم شده است، عربستان سعودی و امارات برای مقابله با ایران تلاش می کنند همانطوری که برای اجرای طرحهای آمریکا در سوریه بعد از پاکسازی داعش 100 میلیون دلار اختصاص داده اند ، در افغانستان نیز همان اقدامات را انجام دهند. کشورهای عرب منطقه می دانند که توان تحمیل و دیکته کردن سیاستهای خود بر پاکستان و طالبان را در اختیار ندارند. هدف سعودیها و امارات در افغانستان به دست آوردن دل ترامپ و کاهش ریسک و خطر در افغانستان است. هدف هر دو کشور این است که بعد از حل بحران افغانستان ، شرایط سیاسی این کشور را به سود خود هدایت و کنترل کنند و مانع گسترش نفوذ هندوستان، روسیه و پاکستان در افغانستان شوند. سیاست فعال سعودی ها و امارات و مذاکرات آمریکا و طالبان نتایج محدودی دربر دارد و این نوع محدودیتها روند تحولات مخالف اهداف آنهارا به حرکت در می آورد:
1- پاکستان اقتصاد ضعیفی دارد و سعودی ها تلاش می کنند که در پاکستان نقش موثر و تعیین کننده ای بر عهده بگیرند. اما تاثیر آنها در پاکستان بسیار ضعیف است. از نظر پاکستان اجرای سیاست سازش کارانه در پرونده افغانستان ارزش غیر قابل تصور و بسیار بالایی دارد. عربستان سعودی و امارات که عجولانه به پاکستان کمکهای اقتصادی و مالی و پولی اختصاص می دهند و همانطوری که قبلا در یمن چنین سیاستی را آزمایش کردند انتظار دارند که ارتش پاکستان به «ارتش مزدور» آنها تبدیل شود. در اوایل سال 2018 میلادی دونالد ترامپ و سپس جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ طرح تشکیل نیروی عربی کشورهای همسایه سوریه و استقرار آنها در سوریه را مطرح کردند. سعودی های مخاطب این طرح به احتمال زیاد فکر کردند که می توانند نیروهای نظامی پاکستان را به صورت نیروی نظامی مزدور برای اجرای این طرح به کار گیرند. اما پاکستان اجازه نمی دهد که ارتش پاکستان مورد سوء استفاده اهداف تجزیه طلبانه کشورهای عرب (منطقه ، سعودی و امارات) قرار گیرد. تنها اثر سوء رد این طرح توسط پاکستان نیازمند به کمک اقتصادی این است که عمران خان که قول داده بود کارگران پاکستانی محکوم به زندان در عربستان را آزاد کند ، نتواند به وعده آزادی آنها عمل کند.
2- بحث مذاکرات سران عالی رتبه طالبان با مقامات ایران در چند روز اخیر مفهوم خاصی در بر دارد. آمریکا قبلا اعلام کرده بود که مذاکرات با طالبان باید به میزبانی حکومت افغانستان انجام گیرد و اکنون به علت این پیش شرط مطرح کرده بود به احتمال از دورخارج شدن از روند مذاکرات دچار هراس و نگرانی شده است. حکومت کابل نیز نگران امضاء قرارداد نهایی صلح بدون حضور و بر خلاف نظر و خارج از کنترل خود است و تلاش می کند برای پیچیده کردن شرایط مذاکرات و ایجاد هراس مانند دوران گذشته؛ ایران، روسیه ، هندوستان و سایر بازیگران منطقه ای را به افغانستان دعوت کند. حکومت کابل در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برای قدرتمند نشان دادن و پنهان کردن ضعف خود برخی اقداماتی انجام می دهد. اگر این نوع اقدامات کابل تاریخ انتخابات را به تاخیر افکند، در آن صورت مواضع و موقعیت طالبان تقویت خواهد شد. اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، امرالله صالحی رئیس سابق اطلاعات افغانستان را که به مخالفت با پاکستان شهرت پیدا کرده است به سرپرستی وزارت کشور منصوب کرد. سخنان ترامپ درباره اینکه « اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی ، به علت وجود تهدیدات تروریستی انجام گرفت» ، حکومت افغانستان را شوکه کرده است. اعتماد متقابل بین حکومت افغانستان با آمریکا به شدت متزلزل شده است. پاکستان برای پشت سر گذاردن مشکلات مبتلابه به تنهایی به پرونده افغانستان پرداخته است. آمریکا بدون دخالت در بحران و مناقشه کشمیر تلاش می کند که پاکستان را به اجرای سیاست سازشکارانه وادار کند و اما باعث شده است که هندوستان برای وارد شدن بصورت فعال و موثر به پرونده افغانستان تحریک شود.
ترامپ با توجه به اینکه پاکستان از ورود فعال هندوستان به پرونده افغانستان ناراحت است، اقدامات هندوستان را در ارسال کمک انسانی به افغانستان و بازسازی زیر ساختهای افغانستان به شدت محکوم و تحقیر کرد. امارات و سعودی ها تلاش می کنند که روابط خود را با آمریکا از طریق مشارکت در پرونده افغانستان تحکیم کنند و ایران را در رقابتهای منطقه ای از دور خارج سازند.
در شرایطی که بین حکومت ترامپ با سایر ارکان نظامی و نهادهای دولتی وامنیتی آمریکا درباره خروج هفت هزار نفر نیروهای نظامی آمریکایی از افغانستان اختلاف نظر وجود دارد، دولت پاکستان نیز به آمریکا هشدار داده است که مانند سال 1989 که با سرعت از افغانستان خارج شد، بار دیگربرای خروج عجله نکند و اشتباه خود را تکرار نکند. در چنین شرایطی امکان سازش و توافق برای حل مسئله افغانستان بسیار بعید نظر می رسد.
نظر شما