دانش میکروبیوتا تغییر شگرفی در پزشکی ایجاد خواهد کرد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه علوم غدد، آقای دکتر باقر لاریجانی نائب رئیس کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر و رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در همایش یک روزه میکروبیوم که روز سه شنبه ۱۷ دی ۹۸ در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، با بیان اینکه دانش میکروبیوتا از حوزه‌های نوین دانشی است که می‌تواند تغییرات شگرفی در دانش پزشکی به وجود بیاورد، گفت: بدن انسان بیش از ۱۰۰ تریلیون باکتری دارد که در انواع عملکرد‌های متابولیکی بدن انسان نقش دارند.
آقای دکتر لاریجانی با بیان اینکه تمام باکتری‌ها بیماری زا نیستند گفت: برخی باکتری‌ها در بدن انسان نقش‌های حیاتی بر عهده دارند و حتی مقاومت بدن را در برابر بیماری‌ها بالا می‌برند.
وی با اشاره به اینکه تعداد سلول‌های میکروبی بدن انسان ۱۰ برابر بیشتر از سلول‌های انسانی است گفت: ۹۹ درصد ژنوم انسان بین افراد مشابه بوده، در حالی که کمتر از ۲۰ درصد از میکروبیژنژنوم مشابه است.
نائب رئیس کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر به تاریخچه دانش میکروبیوتا اشاره کرد و گفت: در سال ۱۹۹۰، طرح ژنوم انسانی برای درک ژنتیک و در سال ۲۰۰۷، طرح میکروبیوم انسانی برای درک رابطه بین تغییرات میکروبی و بیماری‌های مختلف در ۲ مرحله انجام شد.
وی به نقش‌های محافظتی و متابولیکی میکروب‌های انسانی اشاره کرد و گفت: میکروبیوتا عملکرد‌های مختلفی در بدن دارد از جمله تعدیل چگالی توده استخوانی، تنظیم ذخیره چربی، توسعه سیستم ایمنی بدن، بیوسنتز ویتامین‌ها و اسید‌های آمینه، متابولیسم داروها، تنظیم سیستم عصبی، هضم غذا و مقاومت در برابر بیماری ها.
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم به وجود میکروبیوتا در نقاط مختلف بدن انسان اشاره کرد و گفت: در دستگاه تنفس متناسب با میزان اکسیژن و ph محیط ترکیب میکروب‌ها متفاوت است.
وی از وجود میکروب‌ها بر روی پوست سخن گفت و اظهار داشت: ترکیب میکروبی در مراحل مختلف زندگی متفاوت است، که این تفاوت به دلیل شیوه زندگی، تغذیه، دارو‌ها و عوامل دیگر ایجاد می‌شود.
آقای دکتر لاریجانی ادامه داد: ترکیب میکروبی در مناطق مختلف جهان متفاوت است و لازم است با شناخت این ترکیب در جمعیت کشور بستر‌های استفاده از این دانش در پیشگیری از بیماری‌ها را فراهم کنیم.
وی از انجام طرح‌های تحقیقاتی مختلف در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص میکروبیوتا سخن گفت و اظهار داشت: این پژوهش‌ها حاکی از تفاوت میکروبیوم افراد چاق و لاغر است و ترکیب میکروبی در جمعیت ایران همانند دیگر کشور‌ها نیست.

*پژوهش برای کنترل دیابت و آلزایمر با استفاده از میکروبیوم انسانی در دست اجرا است
نائب رئیس کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر از کشف اثرات میکروب‌های مفید انسانی بر روی بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت، آلزایمر، اوتیسم و ... خبر داد و گفت: تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه در ایران در حال انجام است.
آقای دکتر باقر لاریجانی نائب رئیس کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر و رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در همایش یک روزه میکروبیوم که روز سه شنبه ۱۷ دی ۹۸ در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، گفت: ترکیب میکروبیوم انسانی در طی چند دهه اخیر به دلیل عوامل مختلفی از جمله بهداشت آب، سزارین، استفاده از آنتی بیوتیک ها، کاهش شیردهی، افزایش بهداشت، استفاده گسترده از مواد شوینده و ... بسیار تغییر کرده است.
وی از تعامل مغز با اندام‌های بدن و اثر آن بر میکروبیوم سخن گفت و افزود: میکروبیوتا از طریق مکانیسم‌های مختلفی از قبیل سیستم ایمنی، مسیر‌های عصبی و غدد درون ریز و سیستم عصبی روده با مغز تعامل دارد.
وی از شناخت ارتباط اختلالات میکروبی با برخی بیماری‌های غیرواگیر سخن گفت و اشاره کرد: از جمله این بیماری‌ها می‌توان دیابت، چاقی، پوکی استخوان، اختلالات تیروئید، اختلالت اسکلتی، آلرژی، اوتیسم، آلزایمر، بیماری پانکراس، انسفالوپاتی کبدی و بیماری‌های التهابی روده را نام برد.
نائب رییس کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر از ارتباط مستقیم میکروبیوتا با بیماری التهابی روده سخن گفت و اظهار داشت: تلاش‌های بی شماری برای درمان این بیماری‌ها از طریق استفاده از پروبیوتیک‌ها با هدف رفع عدم تعادل ایجاد کننده التهاب در میکروبیوتای روده انجام شده است.
وی افزود: عدم تعادل میکروبی می‌تواند منجر به فرآیند‌های مختلف سرطان زا در دستگاه گوارش شود. همچنین مشکلات میکروبیوتای روده در تشکیل سنگ‌های صفراوی نیز نقش دارد، به نحوی که موجب ترشح غیر طبیعی کلسترول و اسید‌های صفراوی، افزایش فشارخون روده و التهاب مزمن می‌شود.
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم سیروز کبدی را از دیگر بیماری‌های احتمالی ناشی از عدم تعادل میکروبی ذکر کرد و گفت: طبق تحقیقات ترکیب میکروبی در افراد لاغر و چاق متفاوت است.
وی دیابت نوع ۱ را یک بیماری خود ایمنی ذکر کرد و گفت: تحقیقات اخیراً نشان داده که این بیماری با تغییرات در میکروبیوت دستگاه گوارش مرتبط است.
آقای دکتر لاریجانی با اشاره به داروی متفورمین به عنوان یکی از درمان‌های دیابت نوع ۲، گفت: مکانیزم عمل این دارو هنوز مشخص نیست، ولی اخیراً میکروبیای روده به عنوان یک سایت بالقوه عمل متفورمین پیشنهاد شده است.
وی از اثر میکروبیوم در متابولیسم استخوانی و ایجاد پوکی استخوان سخن گفت و اظهار داشت: میکروبیوتای روده در ترکیب هورمون‌های تیروئید نقش دارد و در پژوهش‌ها نشان داده شده که متابولیت‌های میکروبی ممکن است از طریق تعدیل سیستم ایمنی بدن در بیماری‌های خود ایمنی تیروئید نقش داشته باشند.
نایب رئیس کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر با اشاره به تاثیر میکروبیای دستگاه گوارش در بیماری‌های آلرژیک گفت: میکروبیوتیک نابالغ بلوغ مناسب سیستم ایمنی را به تأخیر می‌اندازد و دنباله طبیعی رویداد‌هایی را که باعث پیشرفت تحمل ایمنی می‌شوند، مختل می‌کند. این عدم تحمل باعث افزایش حساسیت و حساسیت آلرژیک می‌شود.
وی با ذکر شواهدی از پیوند بین میکروبیای روده و اوتیسم گفت: مشاهده شده که در بیماری اوتیسم، شروع بیماری اغلب به دنبال درمان ضد میکروبی است، ناهنجاری‌های دستگاه گوارش اغلب در شروع اوتیسم وجود دارد و همچنین علائم اوتیسم را می‌توان با درمان وانکومایسین خوراکی کاهش داد.
مشاور عالی وزیر بهداشت دمانس یا زوال عقل را یک مسئله رایج در ایران ذکر و شیوع آن را حدود ۸ درصد عنوان کرد و اظهار داشت: اصلاح میکروبیوم روده ممکن است یک هدف مفید برای پیشگیری از زوال عقل باشد. با این حال، رابطه جمعیت میکروبی روده و زوال عقل هنوز کاملاً روشن نشده است.
وی ادامه داد: شواهد اخیر پیشنهاد کرده اند که میکروبیای روده می‌تواند به بیماری آلزایمر نیز اثرگذار باشد.
دکتر لاریجانی از پژوهش‌های صورت گرفته برای تجویز دارو‌ها باتوجه به میکربیوم انسانی سخن گفت و اظهار کرد: تحقیقات حوزه میکروبیوتا در ایران رو به گسترش است و مطالعات نشان می‌دهد در آینده گزینه‌های درمانی بسیاری از بیماری‌ها به مداخلات مبتنی بر میکروبیوم متکی است.
وی از راه اندازی گروه میکروبیوتا در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران سخن گفت و ابراز امیدواری کرد با گسترش پژوهش‌ها در دیگر ارگان‌های بدن بتوانیم گام‌های بلندی در پیشگیری و درمان بیماری‌ها برداریم.