"نبرد گجستان" نبرد حاشیه علیه متن

قیام طوایف کهگیلویه و بویراحمد در دهه چهل،بر علیه رژیم ستم شاهی جزیی از تاریخ رشادت ها و مبارزات قوم لر بر ضد طاغوت است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد،قیام عشایر استان در دهه چهل، در واقع آغاز «نبرد آگاهانه» حاشیه علیه متن بود، که در طول 15 سال پس از آن، دامنه اش در سراسر کشور آنقدر وسیع شد که این حاشیه متن را فراگرفت و در 22 بهمن 57 خود تبدیل به متن شد. گزارش مکتوب:

بی توجهی همراه با تحقیر به این حاشیه فراگیر، توسط عمال رژیم پهلوی، روز به روز شکاف مابین حاشیه و متن در سراسر ایران را گسترده تر می کرد.
و این قانون تغییر ناپذیر طبیعت است که روزی حاشیه بر متن غلبه می کند.

اردیبهشت سال 42 بود،کهگیلویه و بویراحمد تلخ ترین اردیبهشت تاریخش را تجربه میکرد.
از روز 31 فروردین 42 و آغاز نبرد گجستان، در طول قریب به دو ماه، بر اثر بمباران هوایی روستاهای بویراحمد در مناطق جلیل، لوداب،سادات امامزاده علی(ع) و روستای امیر ایوب صدها زن و کودک کشته شدند و هزاران رأس گاو و گوسفند و بز ،که تنها دارایی عشایر این مناطق بود،از بین رفت.

سرهنگ ستاد غلام رضا مصور رحمانی در کتاب خاطراتش با ذکر آن جنایات نوشته است:حتی انجمن حمایت از حقوق حیوانات هم برای دلسوزی جهت گوسفندان قطعه قطعه شده، یک قلم روی کاغذ نگذاشت.
شاید این اولین بار در تاریخ بود، که حکومتی ، مردم خودش را با هواپیماهای جنگی مورد حمله قرار می داد.

آنگونه که ارتشبد آریانا از قول محمد رضا شاه گفته بود: به فرمان جهان مطاع ملوکانه از تاریخ 42/12/16 مناطق کوه مره سرخی، فراشبند، قیر و کارزین، بویراحمد علیا و سفلا، ممسنی و کهگیلویه منطقه جنگی اعلام شد.
رحیم و کرامت(کودکان 4 و 5 ساله)، امرلله و خانم جان کودکان 10 و 12 ساله، مشتری ویسی (زنی 65 ساله) از مناطق جلیل، علی انصاری کودک 10 ساله از روستای کناره، حبیب الله و ماهرخ وماه بس یزدانبخش از سادات امام زاده علی(ع) ، زهرا آهی آزاد از ساکنین سپیدار و دهها نفر دیگر که در حملات هوایی آن سال کشته شدند، تنها گوشه ای از تاریخ مظلومانه دفاع کهگیلویه و بویراحمد در برابر ظلم و ستم است.
همان روزی که هواپیماهای پهلوی در حال بمباران این مناطق بودند «محمد بهمن بیگی» خودش را به کاخ سعدآباد رسانده بود تا اعتراض خود را به محمدرضا شاه پهلوی برساند. گزارش مکتوب:

بهمن بیگی از شاه خواسته بود، دستور دهد، هواپیماهای نظامی چادرهای سفید را در مناطق عشایری بویراحمد بمباران نکنند چرا که چادرهای سفید نشان مدارس عشایری بود.

بعدها بهمن بیگی نوشت «هر چه تلاش کردم نتوانستم جلوی بمباران هوایی مدارس عشایری در بویراحمد را بگیرم.
هر سال 31 فروردین سالروز دفاع مظلومانه اما مردانه جوانان بویراحمد در تنگ گجستان است و اردیبهشت ماه، ماه خون است و نبرد.

حماسه ای جاودان که 31 سال بعد از آن، رهبر معظم انقلاب در مورد آن اینگونه فرمود:«مردم کهگیلویه و بویر احمد به لحاظ گذشته تاریخی، مردمی هستند که پرونده درخشانی دارند و با ظلم در افتادند و با سلسله پهلوی جنگیدند، در نهضت اسلامی شرکت کرده اند و در همین روستای جلیل که دیروز رفتم(خرداد 73) مردم آنجا در سال 1342 مورد تهاجم هواپیماهای رژیم پهلوی قرار گرفتند خاک بر سر رژیمی که هواپیماهای جنگیش بلند شود بیاید روستای محرومی را بمباران کند و کردند این کار.
به گواه اسناد ساواک، خاطرات فرماندهان نظامی و استانداران وقت(چون سرلشکر اردوبادی) و همچنین بزرگان دینی منطقه (چون مرحوم آیت الله ملک حسینی و حجت الاسلام سید علی اصغر حسینی امام جمعه کنونی یاسوج) و بسیاری دیگر، مبارزات کهگیلویه و بویراحمدی ها در دهه چهل، لبیک به مرجعیت شیعه، خصوصا حضرت امام خمینی(ره) بوده است. گزارش مکتوب:

در 31 فروردین سال 42 (درست 20 روز بعد از آنکه سید علی اصغر حسینی طلبه جوان حوزه علمیه شیراز بیانیه «آیت الله خمینی» با عنوان «شاه دوستی یعنی غارت گری» را به دست بویراحمدی ها برساند) 15 جوان کهگیلویه و بویراحمدی، تنگ گجستان را بر «هنگ بیست کرمانشاه» که برای کشتار عشایر وارد بویراحمد شده بود، بستند.

البته «هنگ بیست کرمانشاه»، تنها گوشه ای از استعداد نظامی رژیم پهلوی جهت سرکوب عشایر کهگیلویه و بویراحمد بود.
اینکه چرا آن «نبرد نابرابر» آغاز شد، خود داستانی طولانی است،20 سال از «جنگ سمیرم» می گذشت و در این 20 سال اتفاقات زیادی افتاده بود.

قدرت خوانین بویراحمد تضعیف شده بود و هر کدام به گوشه ای امن پناه برده بودند و حال، توده های مردم فارغ از خوانین به ندای روحانیت اسلحه به دست گرفتند تا به قول یکی از بزرگانشان: اینبار برای خدا بجنگند.
اگر چه جنگ گجستان با وجود نام خویش، در محلی به نام گجستان اتفاق نیفتاد و در منطقه ای موسوم به بهمنی رخ داد، اما به این نام مشهور شد.

آغاز گر این جنگ نیز، برخلاف آنچه تلاش شد نشان داده شود، بویراحمدی ها نبودند، بلکه با حمله هوایی هواپیماها به منطقه دروهان، این نبرد آغاز شد و از این باب شایسته تر بود، تاریخ نویسان، به جای ترکیب جنگ گجستان آن را دفاع گجستان بنامند.
نبرد یک روزه گجستان در 31 فروردین 42 درست 29 روز بعد از کشتار فیضیه و 45 روز قبل از قیام 15 خرداد شروع شد، تا به عنوان اولین لبیک مردم ایران به پیام انقلابی امام خمینی و توسط یک بویراحمدی شجاع و 14 نفر از یارانش و با شلیک اولین گلوله از طرف فرمانده آن جمع از جان گذشته در تاریخ ثبت شود، که در ادامه با همراهی توده های گسترده مردمی در سراسر منطقه کهگیلویه و بویراحمد گسترش یافت.

مقام معظم رهبری در این خصوص اینگونه فرموده اند:«از اول که ندای نهضت اسلامی در کشور ایران بلند شد، یکی از جماعاتی که از همان اول جواب مثبت دادند همین عشایر غیوری بودند که سر در مقابل فلک خم نمی کردند اما سر در برابر حکم دین و قرآن خم کردند، آفرین به این ایمان، هرکس کتاب بخواند و تاریخ نزدیک را اندکی مطالعه کند این حقایق را می فهمد.
بعدها ساواک آنچنان مستأصل شد که حتی به خواننده ای محلی چون شیخ علی مراد تنهایی، خواننده و شاعر توانای آن سالها هم رحم نکرد، مبارزی که با اشعار انقلابی و صدای زیبایش، حماسه های مبارزین کهگیلویه و بویراحمد را به گوش همه می رساند.

بارها ساواک گچساران شیخ علی مراد تنهایی را از چرام به گچساران احضار کرد، تا با تهدید و تعهد کتبی او را خاموش کند، اما دیگر دیر شده بود و به مدد نوارهای کاست، صدای شیخ علی مراد از تمام سیاه چادرهای عشایر شنیده میشد.
ارتشبد فردوست رییس وقت ساواک کشور بعدها در کتاب خاطراتش اینگونه نوشت:«دو حادثه مهم امنیت سلطنت محمد رضا شاه را به مخاطره انداخت یکی شورش عشایر جنوب در سالهای 42-1341 و دیگری قیام پانزده خرداد.

با آغاز نهضت انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) و همزمان با آغاز مبارزات در سال 1341،عشایر کهگیلویه و بویراحمد هم با جلوداری مرحوم آیت اله سید کرامت اله ملک حسینی و دیگر بزرگان این استان حمایتهای خود را از این نهضت اسلامی اعلام کردند.

رشادت های عشایرکهگیلویه وبویراحمد در درگیری با ارتش شاهنشاهی و عدالت خواهی آنان از دلایل خشم رژیم وبمباران آنها به دستورشاه والبته با کمک اربابانش بود.

امام جمعه یاسوج در این خصوص گفت: نبرد گجستان مبارزه و مقاومت عشایر در برابر رژیم طاغوت با درایت مرحوم آیت الله ملک حسینی و همراهی مردان سلحشور عشایر استان در سال 42بود.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی افزود: در این نبرد رژیم طاغوت عامل اصلی این حرکت را مرحوم آیت الله ملک حسینی و ابلاغ روحانیت به عشایر می دانست.

مرحوم آیت الله حائری شیرازی نیز در این خصوص گفت: با اجرای فرمان امام خمینی(ع) بر مبارزه با رژیم طاغوت و توسعه فعالیت روحانیت در مناطق و به تبع آن آیت الله ملک حسینی در کهگیلویه و بویراحمد، غلامحسین سیاهپور و همراهانش از طوایف گوناگون در مقابل طاغوت مقاومت و مبارزه کردند.

وی افزود: رشادت مردان عشایر در این استان در سال 42بخش مهمی از تاریخ همراهی با روحانیت و اجرای فرمان امام در پیروزی انقلاب است.نادر طالب زاده مستند ساز نیز می گوید: در منطقه تنگ گجستان در حد فاصل بویراحمد و ممسنی از استان فارس در نبردی سخت عشایر عمال طاغوت را شکست دادند.

وی ادامه داد: برخی فرماندهان عشایر پس از مدتی با امان نامه رژیم از طریق فرماندهی نظامی فارس تسلیم رژیم طاغوت و تیرباران شدند.

حاج بندر باقری 84 ساله که فرزند خود را در دفاع مقدس تقدیم انقلاب کرد و از بازماندگان این جنگ است گفت: نبرد بی امان در اول اردیبهشت 42 در کوه های مشرف به تنگ گجستان 24 ساعت ادامه داشت.

وی افزود: در این نبرد که ملا غلامحسین سیاهپور فرماندهی عشایر را برعهده داشت بیش از 56 نفر از نیروهای ارتش شاهنشاهی کشته شدند و از عشایر هم تنها یک نفر به نام لهراسب موسی پور بابکانی کشته و دو نفر دیگر به نامهای بهرام مندنی پور و خان طلا باقری زخمی شدند.

امرالله سیاهپور فرزند غلامحسین سیاهپور نیز گفت: مردان سلحشور عشایر از طوایف مختلف در این جنگ حضور داشتند و افتخار بزرگی در تاریخ زرین مبارزات عشایر جنوب در همراهی با امام را ثبت کردند.

وی افزود: فرمان مقاومت و مبارزه از سوی روحانیت منطقه و در راس آنان مرحوم آیت اله سید کرامت الله ملک حسینی، سید علی اصغر حسینی و همراهی و مشارکت پرشور عشایر باعث شکست رژیم طاغوت در جنگ گجستان شد.

9 دی ماه سال 43 غلامحسین سیاهپور به همراه حسینقلی ایزدی ، غلامحسین محمدی و ترکی پیرایش به عنوان مخالفان رژیم و مسببان درگیری گجستان در شیراز تیرباران شدند و کردی انصاری از دلاور مردان همراه نیز پس از مدتی در کوههای بویراحمد به دست عمال طاغوت کشته شد.

از شلیک اولین گلوله در تنگ گجستان 15 سال طول کشید تا در 26 دیماه 57 محمدرضا شاه پهلوی در فرودگاه مهرآباد، سوار بر هواپیمای مخصوصش شود و برای همیشه از ایران برود.

سوؤالات بیشماری در خصوص تاریخ معاصر کهگیلویه و بویراحمد و جنگ هایی که در این برهه از تاریخ به وقوع پیوست، وجود دارد. گزارش مکتوب:

اینکه چرا رژیم پهلوی برای سرکوب بویراحمدی ها که در آن سالها یک منطقه دور افتاده و محروم از ابتدایی ترین امکانات بود، از چندین لشکر و تیپ مخصوص و تیپ کماندویی استفاده کرد، که با پشتیبانی کامل هواپیماهای جنگی از دو پایگاه هوایی مهم کشور و با حداکثر خشونت و شدت همراه بود؟

اینکه چرا محمد رضا شاه پهلوی دستور «طایفه جلیل باید نابود شود» را صادر کرد؟

در حالی که طایفه جلیل طایفه ای بود محروم و پیشرفته ترین سلاحی که داشتند برنو بود و تعداد آنهم به چندده قبضه هم نمی رسید.

اینکه چرا کهگیلویه و بویراحمدی ها با سلطنت پهلوی آنهمه مشکل داشتند اما نه تنها مشکلی با نظام مقدس جمهوری اسلامی نداشتند که حتی برای حفظ آن هزاران شهید تقدیم کردند.