کلانشهر تهران؛ زمین لرزه‌ها و چالش بافت‌های فرسوده

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، کلانشهر تهران هم از نظر زمین شناسی در نزدیکی رشته کوه البرز و در یک دشت وسیع با چندین رشته گسل فعال، اصلی و فرعی قرار دارد.
مهم‌ترین گسل‌های شهر تهران هم شامل گسل مشا با ۲۰۰ کیلومتر، گسل شمال تهران با ۹۰ کیلومتر و گسل جنوب ری با ۲۰ کیلومتر هستند یعنی تهرانی باید همیشه خود را در کنار زلزله بدانند، چون هر لحظه امکان وقوع زلزله وجود دارد.
زلزله تهران در بامداد جمعه ۱۹ اردیبهشت ناشی از حرکت گسل مشا بود؛ گسل مشافشم از سمت فیروزکوه و دماوند تا محدوده کندوان امتداد دارد و طول آن حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر است.
این واقعیت زمین شناسی است، اما واقعیت‌های تلخی هم در تهران به ویژه در حوزه ساخت و ساز‌ها و بافت‌های فرسوده وجود دارد.
اگر این موارد در برابر زمین لرزه‌ها؛ مقاوم سازی نشوند باید منتظر پیامد‌های منفی و از همه مهم‌تر آثار منفی روانی و تنش‌های فردی برای توده عظیم جمعیتی باشیم.
از همه بدتر این است که اگر زلزله شدیدی رخ دهد، بافت‌های فرسوده شهر تهران تاب مقاومت نخواهند داشت و کار‌های امدادی پس از زلزله هم مختل می‌شود و ...
یک اقدام جدی برای مدیران شهری باید نوسازی بافت‌های فرسوده شهری باشد.
این مهم در سراسر کشور هم باید مد نظر برنامه ریزان شهری باشد.
۲۰ میلیون نفر در سطح کشور در ۲۷۰۰ محله که ۱۴۱ هزار هکتار وسعت دارد در سکونت گاه‌های غیر رسمی و بافت‌های فرسوده و میانی زندگی می‌کنند.
محله‌هایی که حدود یک چهارم مردم کشور در آن زندگی می‌کنند و هر لحظه با خطراتی، چون سیل، زلزله و حوادث طبیعی و اجتماعی روبرو هستند. نامقاوم بودن بافت‌های این خانه‌ها یک مخاطره خیلی دوری نیست، زیرا با کوچکترین زلزله‌ای کل بنا تخریب می‌شود و علاوه بر خسارت مالی زیاد، خسارت انسانی نیز دارد.
از ۲۷۰۰ محله بافت فرسوده حدود ۱۹۶ محله با وسعت ۳ هزار و ۲۰۰ هکتار در شهر تهران است و حدود ۱۵ درصد از جمعیت تهران در این بافت زندگی می‌کنند، ساکنان این مناطق همچنان در انتظار نوسازی بناهایشان هستند و یک روز تاخیر هم زیاد است.
بازسازی بافت‌های فرسوده کشور علاوم بر افزایش تاب آوری در برابر زمین لرزه؛ خالص تولید واحد‌های مسکونی جدید تا چند برابر قابل افزایش خواهد بود.
بافت‌های فرسوده شهر‌ها که دارای ویژگی‌های ریزدانگی، نفوذناپذیری و فرسودگی است و در بیش از ۱۶۰ شهری که تاکنون تصویب شده، حدود ۵۰ هزار هکتار بافت فرسوده شناسایی شده که حدود سه هزار و ۳۰۰ هکتار آن در شهر تهران است.
برای رونق بازار مسکن هم در تهران و دیگر شهر‌ها یکی از گزینه‌های کم هزینه، نوسازی بافت‌های فرسوده و ساخت و ساز با روش و الگوی جدید شهری در این مناطق باشد.
از آخرین زلزله شدید تهران ۱۹۰ سال می‌گذرد و تهران شهر زلزله خیزی است.
گسل مشا، گسلی طویل، اساسی و لرزه‌زا است که در طول رشته کوه البرز و از شمال آن بر روی دامنه‌های جنوبی رانده شده است. گسل مشا در بالا دست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و به همین دلیل لغزش و فعالیت هر یک از دو گسل مشا یا شمال تهران، به حرکت گسل دیگر منجر خواهد شد.