چرخ هایی که "قضا" می گرداند

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز آذربایجان شرقی رفته رفته تعداد و نوع این مشکلات و معضلات افزایش هم می یافت تا اینکه قانون وارد میدان شد.

جهش تولید الزاما به معنای افزایش تولید نیست . در اغلب موارد حفظ واحدهای تولیدی اهمیت دوچندان دارد. چرا که باعث جلوگیری از حذف حلقه های زنجیره ارزش افزوده می شود و علاوه بر مراقبت از اشتغال موجود، رونق اقتصادی را هم به دنبال می آورد.این همان هدفی است که دستگاه قضا با ورود به پرونده های متعدد صنعتی محقق می کند.

احیای واحدهای تولیدی گرفتار
سالیان متمادی تصاویر دستگاههای صنعتی خاموش و خاک گرفته، سالن های خالی از نیروی کار به همراه اخبار ضد و نقیض در مورد شرایط کارخانه ها و وعده های راست و دروغ برای از سرگیری تولید، به موضوع همیشگی رسانه ها در استان تبدیل شده بود.

پیگیری خبرنگاران یا مطالبه مردم و کارگران راه به جایی نمی برد و نه تنها تعداد کارخانه های مشکل دار کم نمی شد بلکه هر سال تعدادی نیز به به جمع آنها می پیوستند. حالا تحریم دلیلش بود یا بهانه اش بماند. اما آنچه در لایه های زیرین پرونده ها خودنمایی می کرد ، فساد و بی برنامگی بود.

همان معضلاتی که دستگاه قضا به ریاست حجت الاسلام والمسلمین رئیسی از سال 97 عزم راسخ برای شناسایی عوامل و ریشه کنی آن کرده و تشکیلات قضایی آذربایجان شرقی نیز مجری قوانین و مقررات در این زمینه شده است.

بر اساس اعلام دادگستری کل استان تا کنون از تعطیلی دهها واحد صنعتی و کارخانه در مناطق مختلف آذربایجان شرقی جلوگیری شده است و 32 واحد نیز احیا شده اند. همان کارخانه هایی که روزگاری چراغی روشن در صنعت آذربایجان بودند ولی از بد روزگار چرخشان دیگر نمی چرخید.

خلیل اللهی، رئیس کل دادگستری استان می گوید: بیش از 90 مصوبه در اداره امور ورشکستگی برای حل مسائل و مشکلات صنایع وجود داشته که بر اساس مطالعات و نظرات کارشناسان امر طراحی شده است. در همین راستا 14 واحد به صورت قطعی تعیین تکلیف شده اند.

پیگیری ها نشان از این دارد که در کارخانه های مذکور هم اکنون حدود 2 هزار نفر مشغول کارند.
به گفته امن اللهی معاون قضایی دادگستری آذربایجان شرقی و رئیس اداره امور ورشکستگی ، اختصاص تسهیلات برای رونق تولید ، تقسیط بدهی ها با زمان بندی بلند مدت ، حذف جرایم مالیاتی و بانکی و بیمه ای ، تامین بخشی از سرمایه در گردش ، واگذاری یا انتقال و اجاره واحدها به اشخاص حقیقی یا حقوقی دارای صلاحیت و اهلیت و براساس قانون و مستندات مستدل از جمله اقدامات اصلی است که برای احیای صنایع مشکل دار انجام شده است.

 

گذر از واگذاریهای بی سرانجام
ماشین سازی تبریز نمونه ای شاخص از اجرای ناصحیح اصل 44 قانون اساسی و واگذاری صنایع مادر به اشخاص یا شرکت های فاقد صلاحیت و اهلیت است. شرکتی که بارها مدیریت غیراصولی را تجربه کرده بود و صدها کارگر و متخصص آن زیر سایه تبعات شوم سوءاستفاده ها ، شرایط سخت مالی و اجتماعی را تحمل می کردند.

ماشین سازی تبریز با بیش از 50 سال سابقه تولید کننده انواع ماشین‌های صنعتی همانند انواع ماشین‌ابزار، کمپرسورهای صنعتی، پمپ‌های آب، الکترو موتور، لیفت تراک، انواع موتورهای دیزلی، ماشین آلات نساجی، ماشین‌های تراش، ماشین‌های فرز، ماشین‌های مته، قطعات ریخته و دستگاه‌های سی ان سی است.

احمدی، از مدیران باسابقه می گوید : در هر کارخانه ایرانی که بروید ، حداقل یکی از محصولات ما را در خط تولید دارند . بنابراین ماشین سازی نه تنها خود عامل تولید و اشتغال است بلکه پایه و اساس شکل گیری سایر صنایع است.

با این حال آنچه به نام خصوصی سازی و در واقع به کام برخی سوداگران بر این مجموعه عظیم صنعتی گذشته ، روزگار تلخ طولانی هم برای کارکنان و هم برای مردم آذربایجان که ماشین سازی را نشان منطقه می دانند رقم زده است.

در آخرین مرحله یعنی سال 97 سازمان خصوصی سازی این کارخانه را به یکی از اخلال گران ارزی که بعد‌ها مشخص شد 400 میلیون دلار ارز دولتی دریافت کرده و در بازار آزاد فروخته است، واگذار کرده بود.

اما پس از ورود دستگاه قضا و پیگیری مدیران استانی و نمایندگان مجلس ، تیر ماه 1398 بازپس دادن مالکیت کارخانه ماشین سازی تبریز به صندوق بازنشستگی فولاد انجام شد.
حجت الاسلام والمسلمین رئیسی رئیس قوه قضاییه، 9 آبان ماه 1398 در نخستین سفر خود به آذربایجان شرقی در بازدیدی از پیش اعلام نشده در کارخانه ماشین سازی تبریز حاضر شد و از نزدیک در جریان آخرین روند تولید در این مجموعه صنعتی قرار گرفت.

وی در جمع کارگران گفت: فساد سنگ پیش پای تولید است.کسی بدون اینکه آورده‌ای داشته باشد از طریق وام‌های کلان دولتی یک دفعه صاحب کارخانه ‌ای می‌شود و بعد می‌گوید که رونق تولید را دنبال می‌کند و از سوی دیگر به جای افزایش تولید، توقف تولید و بیکاری کارگران را رقم می‌زند.ولی بحمدالله با برخورد دستگاه قضایی و پیگیری مسئولان و مدیران، این مشکل حل شد.

فرج زاده ، مدیرعامل کارخانه ماشین سازی تبریز می گوید : از زمان تحویل تا کنون افزایش 60 درصدی در تولید محقق شده است. تعداد نیروی کار به 715 نفر رسیده است و از سویی 260 درصد افزایش فروش داشته ایم.
وی از رایزنی ها و تلاش برای انعقاد قراردادهای بین المللی با کشورهای مختلف به منظور صادرات انبوه و مستمر ماشین های تولیدی کارخانه در آینده نزدیک خبر می دهد.

بلبرینگ سازی، در مسیر رونق
بلبرینگ ایران مجموعه ای است که در سال 1351 به بهره برداری رسیده است. با پیروزی انقلاب اسلامی و خروج سوئد از سهامداری این شرکت، ایران خودرو عهده دار مدیریت آن شده است و تا سال 1380 نیز از سوددهی مطلوبی برخوردار بود.

ظرفیت اسمی شرکت 900 هزار بلبرینگ است که تا 4 میلیون عدد قابل افزایش است . اما در طول 20 سال گذشته در فراز و نشیب های بسیاری گرفتار آمده و در سال 97 تولید آن تنها 200 هزار بلبرینگ بود.

دبیر جامعه اسلامی کارگران آذربایجان شرقی می گوید : ایران خودرو و بانک صنعت و معدن (سهامداران اصلی) از کنار بزرگترین تولید کننده انواع بلبرینگ به سادگی عبور کردند و با بی دقت سهام خود را حراج کرده و بلبرینگ سازی را ارزان فروشی کردند.

جعفری ادامه می دهد : تغییرات پی درپی و چرخشی هیات مدیره و مدیرعامل غیر صنعتی، کوتاهی در تسویه بانک ها، تامین اجتماعی و نهایتا جرایم بانکی کمر تولید در بلبرینگ سازی را شکست و محصولات چینی به سرعت جای تولیدات را پر کردند.

انباشت بدهی ها، ادامه روند فرسودگی ماشین آلات و بیکاری کارگران ، بلبرینگ سازی را به یکی از دغدغه های اصلی مدیران استانی تبدیل کرده بود .

امن اللهی، مسئول اداره تسویه امور ورشکستگی دادگستری آذربایجان شرقی می گوید : از 15 مهر ماه 1398 حکم ورشکستگی بلبرینگ سازی صادر شد، اداره تسویه امور ورشکستگی تشکیلات قضایی استان آن را تحویل گرفت و به شرط اجاره یکساله به نفر جدید واگذار کرد.

باقری، سرمایه گذار فعلی شرکت بلبرینگ سازی تبریز می گوید : کارخانه را با 163 کارگر بیکار و حقوق و بدهی های معوقه تحویل گرفتیم و پس از رفع مشکلات اکنون 210 نفر در این واحد صنعتی مشغول کار هستند.

وی ادامه می دهد : نیاز سالیانه کشور به بلبرینگ 100 میلیون عدد در انواع گوناگون است که بلبرینگ سازی ایران با ظرفیت تولید سالانه 5 میلیون و 200 عدد بلبرینگ با تنوع 60 نوع بلبرینگ توان رفع پنج درصد نیاز داخلی را دارد که می تواند بخشی از نیاز داخلی را تامین و در آینده آن را توسعه دهد.

مدیرداخلی مجموعه هم می گوید : خطوط تولید ساچمه، رولر و تولید لوله های رینک بدون درز نزدیک به 14 سال در این کارخانه تعطیل و از کار افتاده بود.
نواداد ادامه می دهد: همچنین در شرایط اقتصادی فعلی تامین مواد اولیه عمدتا وارداتی با مشکلات عدیده ای روبرو شده است. با این حال چون عزم بر احیای صنعت قدیمی است با بهره گیری از توان متخصصان بومی اقدام به نوسازی خطوط شده و با برقراری روابط همکاری بین المللی نیز امکان خرید مواد اولیه فراهم شده است.

 

ورود صنایع بزرگ برای نجات صنایع کوچک
مجتمع تراکتورسازی ایران، به عنوان بزرگترین واحد صنعتی شمال غرب وظیفه تامین تراکتور و انبوهی از تجهیزات مکانیزاسیون کشاورزی را بر عهده دارد. در این مجموعه عظیم صنعتی و تولیدی بیش از 6 هزار مهندس و کارگر مشغول به کار هستند.

در طول سالهای اخیر یکی از شرکتهای مستقل که در تامین قطعات تراکتور برای این مجموعه فعالیت می کرد ، به دلیل تبعات تحریمها و ناتوانی مدیران در چاره اندیشی دچار مشکلات عدیده ای شده بود که با هماهنگی دستگاه قضایی و مدیریت استانی رفع شده است.

به گفته امن اللهی، تراکتورسازی ایران در قالب ماده 40 قانون امور ورشکستگی با خرید این شرکت ماشین آلات صنعتی ، توانسته بدهی های قبلی آن را تسویه کند و بستر اشتغال 270 نفر را نیز فراهم آورد. تولیدات این واحد شامل بکهو لودر ، مینی لودر ، ادوات کشاورزی و تریلر تراکتور است.

ابراهیمی، مدیرعامل شرکت تراکتورسازی ایران می گوید : تراکتورسازی ایران بزرگترین مجتمع تولید انواع تراکتورهای صنعتی و کشاورزی در خاورمیانه است و 95 درصد قطعات مورد نیاز تولیدات آن به همت صنعتگران تبریزی تولید می شود .
وی می افزاید: اجزایی که سالها از انگلستان ، ایتالیا ، آلمان و ترکیه تامین می شد حالا با پیوستن یک کارخانه توانمند دیگر ، نه تنها از تبعات نامطلوب تعطیلی آن جلوگیری شده بلکه قدرت تولید ما هم افزایش یافته است.

رونق دوباره کاشی سازی در مرند
کارخانه تبریز کف مرند سالیان سال یکی از واحدهای سرآمد کشور در حوزه کاشی و سرامیک بوده است. این کارخانه به دلیل مشکلات مدیریتی در سال 1394 ورشکسته اعلام شد و همواره در لیست بررسی و تعیین تکلیف قانونی بود تا اینکه در سال 1397 به صورت اجاره واگذار شد.

سرمایه گذاری که به دلیل موفقیت در طول دوران اجاره یک ساله، حالا به عنوان مالک کارخانه و با نشان کف سرام فعال است می گوید : ما با 200 کارگر اخراج شده مواجه بودیم و کارخانه ای که به کل تعطیل شده بود. ابتدا 2 خط اصلی را راه انداختیم و توانستیم 150 کارگر را برگردانیم. رفته رفته خطوط را کامل و چند محصول جدید هم تولید کرده ایم.
نیاکار ادامه می دهد : سالهای متمادی محصولات این کارخانه در بازار داخلی غایب بود .اما امروز علاوه بر ارائه دهها محصول مشتری پسند به مردم ، 40 درصد تولیدات ما به لهستان ، ارمنستان ، آذربایجان ، گرجستان ، عراق صادر می شود.

تولید روزانه یکصد تن کاغذ تیشو در کارخانه احیاء شده
شرکت صنایع کاغذ نرمه آذربایجان در سال 1387 در زمینی به مساحت 30 هزار مترمربع کلنگ زنی شد و پس از تجهیز شروع به تولید کاغذ تیشو بهداشتی کرد که به عنوان ماده اصلی در تولید محصولات سلولزی مانند دستمال کاغذی، دستمال مرطوب، پوشک بچه و لوازم بهداشتی زنانه کاربرد دارد.

این واحد تولیدی با بروز مسائل متعدد از سال 1397 تعطیل شده بود که دهه فجر 1398 احیا شد و 100 کارگر آن نیز به کارخانه بازگشتند.

خلیل اللهی رئیس کل دادگستری آذربایجان‌شرقی می گوید : شرکت نرمه به علت مشکلاتی بین سهامداران و مسائل بانکی و مالیاتی تعطیل بود که با ورود دادگستری استان به این موضوع و با هماهنگی هایی که صورت گرفت فعالیت آن از سر گرفته شد.
این شرکت که سومین کارخانه تولید کاغذ تیشو در کشور است، ظرفیت تولید روزانه 100تن کاغذ تیشو را دارد.

خاموشی آتش تعطیلی در سراب
کارخانه سراب بافت که از صنایع راه اندازی شده دوران سازندگی در آذربایجان شرقی به شمار می رود ، در سال 87 دچار آتش سوزی شد. اتفاقی که به گفته معاون قضایی دادگستری موجب ورشکستگی کارخانه شد چرا که به دلیل نبود بیمه آتش سوزی، مدیران وقت از جبران خسارات به خطوط تولید نخ و پارچه عاجز ماندند و دوران افول کارخانه آغاز شد.

کارشناس اداره امور ورشگستگی دادگستری توضیح می دهد : این کارخانه در قالب اجاره به شرط تملیک به گروه صنعتی شیرین عسل واگذار شده است.با توجه به خرید ماشین آلات ریسندگی و تکمیل پروسه کامل در آینده نزدیک شاهد فعالیت مجدد کارخانه و تولید نساجی با برند سیما بافت آذربایجان خواهیم بود.

آذربایجان شرقی ، قطب تولید ، اشتغال و صادرات
بر اساس اعلام وزارت صمت، آذربایجان شرقی با دارا بودن 3 هزار و 800 واحد صنعتی فعال و اشتغال 115 هزار نفر رتبه چهارم کشور را دارد.
امین زاده، رئیس سازمان صمت آذربایجان شرقی می گوید : صنایع غذایی ، صنایع مس ، صنایع غیرفلزی ، ساخت ماشین آلات و قطعه سازی از مهمترین مزیتهای اقتصادی استان است و در کنار این موارد صنایع با قدمت بالا همچون چرم و کفش و فرش نیز موجب تقویت زیرساختهای تجاری و تولیدی منطقه شده است.
با وجود چنین توانمندیهایی ، لزوم حفظ و توسعه فعالیتهای تولیدی و صنعتی همواره در این استان احساس می شود.

استاندار آذربایجان شرقی هم می گوید : با وجود مشکلات اقتصادی در سراسر کشور، اقتصاد استان ما عمدتاً متکی به بخش خصوصی است و هیچکدام از واحدهای ما در طی 2 سال اخیر تعطیل نشده و بلکه 117 واحد تعطیل هم احیا شده است.

پورمحمدی می افزاید: این واحدهای در زمینه های مختلف اقتصادی اعم از صنایع کشاورزی ، غذایی ، فلزی ، بهداشتی ، شیمایی ، منسوجات و همچنین تعاونی ها فعالیت دارند.

وی با اشاره به افزایش 53 درصدی صادرات از استان نسبت به زمان مشابه خاطرنشان می کند : همه تلاش خود را به کار می‌گیریم تا در وضعکنونی تحریم‌ها، با موفقیت بیشتری به پیش برویم.


افزایش کیفیت و کاهش وارادات
کارشناسان معتقدند احیای صنایع آسیب دیده ، گام نخست است و در استمرار چرخش چرخهای صنعت ، عوامل دیگری نیز دخیل هستند. به عنوان مثال تولید کنندگان هرگز نباید از به روز رسانی و افزایش کیفیت غافل شوند و همپای آنها دولت نیز باید وارادات کالاهای مشابه خارجی را کاهش دهد.

فضل زاده، رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تبریز می گوید : به همان اندازه که صاحبان صنایع مختلف برای حضور در بازارهای رقابتی داخلی و خارجی ملزم به ارتقای استانداردها و کیفیت کالاهای خود هستند ، نیازمند حمایتهای دستگاههای اجرایی در تسهیل فرآیندهای تولید و البته کاهش یا حذف نمونه های خارجی کالاها در کشور هم هستند.

وی ادامه می دهد : حمایت های مالیاتی و مدیریت سودهای بانکی نقش عمده ای در افزایش تولید دارند. چرا که تجربه نشان می دهد نرخ سودهای نامعقول به خصوص برای تولید کنندگان و ارقام سرسام آور مالیات بدون مهلت دهی برای پرداخت ، زمینه ساز تعطیلی و تعدیل نیروی کار می شود.


مردم در کنار قانون و تولید
اگر چه امروز بسیاری از واحدهای تولیدی مشکل دار به چرخه اقتصادی بازگشته اند و کارگران مشغول کار هستند اما نباید فراموش کرد که مردم به عنوان مخاطبان تولید ، نقش مهمی در پایداری شرایط به وجود آمده دارند.

اسمعیلی کارشناس فروش و فعال رسانه می گوید: ترویج فرهنگ مصرف کالای ایرانی و بهادادن به تلاشهای صنعتگران داخلی یکی از ارکان حفظ تولید و به دنبال آن زمینه سازی برای صادرات است.چرا که بازارهای هدف تنها در صورتی محصولات ما را می پذیرند که ما در داخل کشور مصرف کننده آنها باشیم.
مرور سرنوشت برخی واحدهای تعطیل شده بیانگر آن است که بی اقبالی مردم به مصرف برخی کالاها ، موجب تسریع در تعطیلی تولید می شود.

 

با هم در عصر تحریم
اگر چه آسیب تحریم های تحمیلی بر تولید کنندگان و البته مردم ایران روز به روز بیشتر و برخی سوءمدیریتهای دولتی و تحریمهای داخلی هم سنگ پیش پای فعالان اقتصادی می شود اما در هر منطقه از کشور ، می توان برنامه و هدفگذاریهای عبور از تحریم را عملی کرد.

رضوی اقدم، کارشناس رسمی دادگستری می گوید : در پرونده هایی که مامور رسیدگی به آنها بوده ام ، پس از طی مراحل قانونی و آغاز تولید ، کارخانه ها غالبا در شیفت دوم نیز اقدام به جذب نیرو کرده اند.
به گفته وی برای هر واحد تولیدی باید بر اساس ویژگیها و شرایط آن تدبیر کرد و البته اجرای راهکارها نیز جز با تعامل همه جانبه میسر نمی شود.

با تلاشهایی که در طول 2 سال گذشته در حوزه رفع موانع قانونی تولید به ثمر نشسته است ، با نظارت قانون ، همت صنعتگران ، برنامه های اصولی مسئولان و حمایت مصرف کنندگان ، چرخهای صنعت در آذربایجان شرقی همچنان در حال گردش است . گردشی که اشتغال پایدار و ایجاد برندهای ایرانی را به ارمغان می آورد.