پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب ؛
تنبلی چشم ، عدم تکامل بینایی
تنبلی چشم کودکان بر اثر اختلال در عملکرد طبیعی چشمها و عدم تکامل بینایی اتفاق می‌افتد که البته در بسیاری از موارد نیز ممکن است ارثی باشد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خراسان رضوی ،
گریه هایش امان همه را بریده بود.
پدر و مادرش هر کدام سعی داشتند تا دست و پای فرزند خردسالشان را محکم بگیرند تا پرستار بتواند قطره را مستقیم داخل چشمش بچکاند.
پرستار با هر مشقتی که بود بعد از چند بار خطا بالاخره دو قطره ای از مایع قطره چکانی را که در دست داشت در چشمهای محمد علی کوچولو چکاند.
آنها پس از دقایقی برای تست کردن چشم وارد مطب چشم پزشک شدند.
آقای دکتر، نخست با لحنی کودکانه با پسر کوچولو شروع به صحبت کرد.
لحظاتی بعد شکلاتی به او داد و از علی خواست تا چانه اش را آهسته مقابل دستگاه تعیین نمره چشم بگذارد.
خلاصه این مرحله هم با همه مشکلاتی که داشت، با چاشنی جیغ بنفش، گریه ، تقلا و دست و پا زدن های پسرک برای خلاصی از این گرفتاری پایان یافت!
لحظاتی بعد آقای دکتر در حالیکه متفکرانه به تکه کاغذی که در دست داشت خیره مانده بود گفت: عجیبه ... ! خیلی عجیبه ...!
پدر و مادر محمد علی که گویا از این کلمات پزشک خیلی نگران شده بودند پرسیدند: چی شده آقای دکتر؟! چی عجیبه؟!
آقای دکتر در حالیکه با لبخندی سعی داشت آرامش والدین پسرک را به آنها باز گرداند گفت:
هیچی نیست؛ نگران نباشید!
بعد ادامه داد: من ترجیح میدم دوباره این آزمایش رو تکرار کنیم!
خلاصه سرتون رو درد نیارم همه مراحل قبل با همان دردسرهای خودش دوباره تکرار شد!
اینبار که دکتر نتیجه آزمایش را در دست گرفت از نگاه هایش می شد تا حدودی فهمید که گویا نتیجه رضایتبخش تر از مرحله قبلی بوده است.
آقای دکتر رو به پدر و مادر محمد علی کرد و گفت: در اولین آزمایش چشم های فرزندتون خیلی نمره بالایی داشت برای همین بهتر دیدم تا این آزمایش دوباره تکرار بشه!
او ادامه می دهد: الان که نتیجه آزمایش دوم رو دیدم متوجه شدم که حدسم درست بوده و خوشبختانه نمره چشم گل پسرتون پایین تر اومده!
آقای دکتر گفت: البته به این معنی هم نیست که چشم فرزندتون هیچ مشکلی نداره!
وی ادامه داد: الان هم همین نمره چشم فرزندتون اونطوری که باید رضایتبخش نیست؛ ولی بهتر از اون آزمایش اولیه!
بعد دکتر پرسید: از کجا متوجه شُدید که پسرتون دیدش مشکل داره؟
مادر محمد علی بلافاصله پاسخ داد: مربی مهد ما رو مطلع کرد.
بعد ادامه داد: او گفت که با آزمایشهای مربی بهداشت متوجه شدیم که دید چشم فرزندتون خیلی ضعیفه!
مادر محمد علی می گوید: مسئول مهد تاکید کرد که پسرتون رو هرچه زودتر پیش چشم پزشک ببرین و گفت که اگه دیر بجنبین ممکنه خدای نکرده دید چشماش تا آخر عمر مشکل دار بشه!
دکتر در حالیکه در حال نوشتن نسخه برای محمد علی کوچولو بود گفت: گرچه برای پسرتون عینک لازمه اما چون الان خیلی سنش کمه فعلا این داروها رو مصرف کنید؛
او ادامه داد: شش ماه دیگه به همراه گل پسرتون تشریف بیارین تا براش عینک بنویسم.
مادر محمد علی پسرش را از روی صندلی مطب دکتر بغل کرد و بعد صورتش را بوسید و گفت: نگران نباش مامان جون، طوری نیست، الان با بابا همگی میریم پارک، بعدش من برات بستنی میخرم؛ باشه عزیزم؟
پسرک که هنوز آثار قرمزی در صورت و چشمانش به علت گریه و تقلاهای بسیار مشهود بود از روی تایید سری تکان داد و بعد دستش را به مادرش داد و هر دو از اتاق آقای دکتر بیرون رفتند.
زمان طلایی پیشگیری از تنبلی چشم
زمان طلایی پیشگیری از تنبلی چشم زیر 5 سال است.
در این سنین کودک ممکن است از ضعف بینایی، خستگی چشم یا سردرد شکایت داشته باشد.
والدین باید کودکان خود را هر سال یک بار برای معاینه به پایگاه سنجش بینایی ببرند.
تنبلی چشم یکی از مهمترین بیماری های بینایی ست که در اثر اختلال در عملکرد طبیعی چشمها و عدم تکامل بینایی اتفاق می‌افتد.
در سالیان گذشته برخی از کودکان وقتی به مدرسه می‌رفتند در هنگام انجام دادن تکلیف درسی، معلم متوجه دید ضعیف کودکان می‌شد چیزی که امروزه از آن به عنوان تنبلی چشم یاد می کنند.
همه ساله با نزدیک شدن به سال جدید تحصیلی، پدر و مادرها یاد معاینه چشمان کودکان خود به ویژه کودکانی مدرسه‌ای می‌افتند.
در حالیکه پدیده تنبلی چشم از دوران قبل از ورود به دبستان هم مشهود است یعنی از همان ماه‌های ابتدای تولد باید مورد توجه قرار بگیرد تا اگر مشکلی در سیستم بینایی فرزندان باشد به موقع تشخیص و درمان شود.
تنبلی چشم یکی از انواع اختلالات بینایی است که بر اثر آن در یک چشم به ظاهر سالم کاهش دید مرکزی به وجود میآید.
در این حالت اگرچه ساختمان ظاهری چشم سالم است اما دید چشم حتی با استفاده از عینک هم کامل نمی‌شود.
وقتی تکامل بینایی در یکی از چشم ها طبیعی و در چشم دیگر غیرطبیعی باشد چشمی که بینایی آن تکامل پیدا نکرده، مبتلا به ضعف بینایی شده و به تدریج تنبل می‌شود.
تنبلی چشم در 2 تا 3 درصد از کودکان دیده می‌شود و بهترین زمان برای اصلاح این حالت دوران نوزادی یا اوایل کودکی است.
اگرچه معمولاً یک چشم درگیر است اما در برخی حالات ممکن است هر دو چشم به صورت همزمان تنبل باشند.
وقتی کودک وارد مدرسه می‌شود و شروع به خواندن می‌کند هنگام خواندن دچار خستگی می‌شود.
تنبلی چشم باعث می‌شود کودک هنگام خواندن خط را گم کند، جاهایی را نادیده رد کند یا کلمات کوچک را دوباره بخواند و اشتباهات دیگری نظیر اضافه کردن و کم کردن جملات مرتکب شود.
دقت کردن روی کلماتی که می‌خواند به انرژی بسیار بالایی نیاز دارد بنابراین خواندن برای چنین کودکانی سخت است.
تنبلی چشم در اثر اختلال در عملکرد طبیعی چشمها و عدم تکامل بینایی اتفاق می‌افتد. البته در بسیاری از موارد هم ممکن است علل مرتبط با تنبلی چشم ارثی باشند.
تنبلی چشم شامل دشواری در مهارت‌های حرکتی ظریف مانند نوشتن می‌شود. تنبلی چشم می‌تواند روی درک عمیق تاثیر بگذارد و نوشتن و ماندن روی یک خط را دشوار کند.
اگر متوجه شدید کودکتان پایین یا بالای خط می‌نویسد، می‌تواند یکی از نشانه‌های تنبلی چشم باشد.
"تهدید نابینایی برای کودکان"
1.4 درصد کودکان خراسان رضوی با شیوع بیماری تنبلی چشم در این استان در امتداد تاریکی حرکت می‌کنند.
تشخیص و درمان به موقع آن می تواند راهی برای نجات این کودکان از نابینایی باشد.
تنبلي چشم شايع ترين علت نابينايي يك چشمي در افراد زير 20 سال است.
طبق آمار شيوع بيماري تنبلي چشم در استان خراسان رضوی 1.4 درصد گزارش شده است که در صورت عدم شناسایی و پیشگیری به موقع کودکان را در معرض خطر نابینایی قرار می دهد.
كارشناس پيشگيري از معلوليت‌هاي بهزيستي خراسان رضوي می‌گوید: چشم يكي از بزرگترين نعمت‌هايي است كه خداوند به انسان بخشيده و تحقيقات نشان مي‌دهد تنبلي چشم يكي از علل نابينايي خفيف تا شديد است.
نرگس عابد می افزاید: تنبلي چشم شايع ترين علت نابينايي يك چشمي در افراد زير 20 سال و دومين علت كاهش بينايي در كودكان بوده كه نشان دهنده اهميت پيشگيري از تنبلي چشم است.
وی ادامه می دهد: تنبلي چشم يك كاهش ديد يك طرفه و گاهي دو طرفه است كه حتي با اصلاح عيب انكساري و رفع مشكلات ساختماني چشم برطرف نشده و ادامه مي يابد.
كارشناس پيشگيري از معلوليت‌هاي بهزيستي خراسان رضوي می گوید: چشمان بعضي از كودكان با آن كه سالم و طبيعي به نظر مي‌رسند اما از سلامتي و ديد كافي برخوردار نيستند.
عابد می‌افزاید: رشد و تكامل مركز بينايي در مغز از دوران جنيني تا حدود 10 سالگي ادامه دارد اما حداكثر رشد آن تا سه سالگي است.
او ادامه می دهد: نتيجه تكامل دستگاه بينايي در اين دوران ديد واضح و كامل است كه در اين مدت به ویژه در سه سال اول زندگي هر عاملي كه باعث اشكال ديد در يك يا هر دو چشم كودك شود رشد و تكامل دستگاه بينايي را متوقف مي‌کند.
كارشناس پيشگيري از معلوليت‌هاي بهزيستي خراسان رضوي می گوید: شيوع بيماري تنبلي چشم در جهان بين دو تا پنج درصد و در ايران و همچنين در خراسان رضوي 1.4 درصد است.
عابد می افزاید: تنبلي چشم با تشخيص به موقع قابل درمان است و در صورتيكه به موقع تشخيص و درمان نشود فرد از يك چشم يا هر دو كم‌بينا يا نابينا خواهد شد.
او ادامه می دهد: بر اساس آمار در سال 92در خراسان رضوي تقریبا تعداد280 هزار كودك يك تا شش ساله مورد معاينه تنبلي چشم قرار گرفته اند.
كارشناس پيشگيري از معلوليت‌هاي بهزيستي خراسان رضوي می گوید: در سال 91 در خراسان رضوي از 178 هزار كودك معاينه شده براي تنبلي چشم 963 مورد كودك آمبليوپ يا تنبلي چشم تشخيص داده شد.
عابد می‌افزاید: با تشخیص تنبلی چشم در این کودکان اقدامات درماني لازم براي آنها انجام می‌شود.
وي ادامه می دهد: معاينات در سه سطح انجام مي‌شود كه سطح اول توسط فرد غربالگر انجام و كودكاني كه نياز به معاينات تخصصي‌تر دارند به سطح دوم يعني بينايي سنج‌ها و سطح سوم كه چشم پزشكان هستند ارجاع مي‌شوند.
این كارشناس بهزيستي استان می گوید: پيگيري روند معاينات تنبلي چشم در كودكاني كه به سطح دوم يا سوم ارجاع مي شوند توسط بهزيستي انجام مي شود.
"تنبلی چشم در استان بیشتر از کشور"
معاون امور پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان رضوی هم می‌گوید: درمان 15 درصد کودکان مشکوک به ابتلا به بیماری تنبلی چشم در این استان قابل پیگیری نیست.
حسن حاجی پور با بیان اینکه تنبلی چشم یکی از شایع ترین دلائل نابینایی و کم بینایی در کودکان به شمار میآید، می‌افزاید: بیماری این تعداد از کودکان به علت بی‌توجهی والدین، جدی نگرفتن بیماری و عدم مراجعه آنان قابل پیگیری و درمان نیست.
وی با اشاره به اجرای طرح آمبلیوپی (پیشگیری از تنبلی چشم) در خراسان رضوی ادامه می دهد: این طرح سال‌هاست که در حال اجرا است که 100درصد مناطق روستایی و عشایری استان زیر پوشش این طرح هستند.
معاون امور پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان رضوی می گوید: طی یک سال گذشته از مجموع 280 هزار کودک سه تا شش سال واجد شرایط، 205 هزار و 324 نفر زیرپوشش این طرح قرار گرفته‌اند.
حاجی پور می افزاید: به طور معمول یک و نیم تا دو درصد کودکان معاینه شده مبتلا به تنبلی چشم هستند.
او ادامه می دهد: درصد پوشش طرح آمبلیوپی در خراسان رضوی دو درصد بیشتر از میانگین کشوری و معادل 67 درصد است.
غربالگری تنبلی چشم، شاید وقتی بهتر
این روزها که شیوع بیماری کرونا فراگیرتر از گذشته شده هر روز خبرهای جدیدی به گوش می رسد.
یکی از این خبرها توقف موقت طرح غربالگری تنبلی چشم در استان خراسان رضوی است.
این در حالیست که به گفته مدیر کل بهزیستی استان خراسان رضوی این طرح پارسال در هزار و ۳۵۰ پایگاه غربالگری تنبلی چشم استان اجرا شد.
حمیدرضا پوریوسف می گوید: در این پایگاه‌ها طرح پیشگیری از تنبلی چشم برای کودکان سه تا ۶ ساله اجرا می‌شد.
وی می افزاید: برخی کودکان به طور مادرزادی یا از بدو تولد دارای نقص در بینایی می‌شوند که خود یا خانواده‌ها متوجه آن نمی‌شوند لذا مراجعه به این مراکز سبب جلوگیری از نابینایی پنهان در کودکان می‌شود.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی ادامه می دهد: در صورتی که کودک از یک چشم کم بینا بوده و اختلاف دید داشته باشد و در سنین کودکی درمان نشود، کم بینایی وی دایمی می‌شود.
پوریوسف با بیان اینکه پارسال ۲۴۰ هزار کودک سه تا ۶ سال در استان مورد معاینه بینایی قرار گرفتند می گوید: غربالگری تنبلی چشم در مهدهای کودک حاشیه شهرها و روستاها رایگان است.
"توقف طرح سنجش سلامت"
این روزها خبری در سایت ها و رسانه های گروهی دست به دست می شود که جای بسی تامل دارد.
به تازگی در خبرها آمد:
"طرح سنجش سلامت نوآموزان در خراسان رضوی به علت شیوع کرونا متوقف شد".
این در حالیست که با نزدیک شدن به آغاز سال جدید تحصیلی ضرورت سنجش سلامت نوآموزان که یکی از آنها هم سنجش بینایی کودکان است بیش از پیش ملموس می شود.
به همین مناسبت با مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفتگو کردیم.
قاسمعلی خدابنده با تایید این خبر می گوید: سنجش سلامت نوآموزان بدو ورود به دبستان در استان به علت شیوع مجدد ویروس کرونا تا اطلاع ثانوی انجام نمی شود.
وی می افزاید: آن دسته از خانواده‌هایی که برای حضور فرزندشان در طرح سنجش سلامت از طریق سامانه نوبت گرفته‌اند پس از آغاز مجدد طرح، باید برای نوبت گیری مجدد بدون دریافت هزینه اقدام کنند.
مدیر کل آموزش و پرورش خراسان رضوی ادامه می دهد: طرح سنجش سلامت نوآموزان بدو ورود به دبستان در استان امسال با افزایش تعداد پایگاه‌ها از ۶۵ به ۱۱۰ پایگاه از هفتم تیر آغاز شده بود.
خدابنده می گوید: متاسفانه با اوج گیری بیماری کرونا در خراسان رضوی مسئولان ترجیح دادند تا برای حفظ جان کودکان این طرح فعلا اجرا نشود.
او می افزاید: طبق پیش‌بینی متولیان آموزش و پرورش در استان امسال بیش از ۱۳۰ هزار نوآموز زیرپوشش این طرح قرار می‌گیرند.
مدیر کل آموزش و پرورش خراسان رضوی ادامه داد: بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار دانش‌آموز دارد که حدود ۹ درصد جمعیت دانش آموزی کشور را به خود اختصاص داده است.
"گل در دقیقه نود"
از آخرین باری که آقای دکتر، چشم های محمد علی کوچولو رو معاینه کرد حدود شش ماه می گذرد.
حالا مادرش، او را دوباره به درمانگاه برده تا پزشک چشمهایش را معاینه کند.
محمد علی کوچولو هم این بار با فضای درمانگاه بیشتر آشنا شده و دیگر مثل گذشته بی تابی نمی کند.
پس از طی همان مراحل شش ماه پیش، آقای دکتر کاغذ آزمایش را می بیند و برای علی کوچولوی گزارش ما یک عینک تجویز می کند.
آقای دکتر رو به مادر محمد علی می کند و می گوید: ببینید خانم، فرزند شما بسیار خوش شانس بود که در همین سنین خردسالی درمان شد.
دقیقا مثل اینه که تیم فوتبالی که از پیروزی نا امید شده در دقیقه نود گل بزنه و از شکست نجات پیدا کنه!
او ادامه می دهد: اگه شما دیر برای معالجه چشم فرزندتون می اومدید دیگه درمان تنبلی چشمش در سنین بالاتر متاسفانه بسیار بعید بود!!
آقای دکتر می افزاید: اگر این عیب زود تشخیص داده و رفع نشه بعدا هیچ درمانی نداره و ممکنه منجر به از دست رفتن شدید دید در یک چشم بشه.
مادر در حالیکه از خوشحالی اشک در چشمانش حلقه زده صورت پسر خردسالش را می بوسد و از اینکه سلامتی دید او دوباره برگشته خدا را شکر می کند.
چند روز بعد محمد علی کوچولو با عینکی قشنگی که به چشم دارد و در حالیکه دست مادرش را محکم گرفته در پیاده روی محله شان مشغول نگاه کردن ویترین مغازه هاست.
نظر شما