استقرار جمعیت در ساحل جنوب

در برنامه ششم توسعه بر استقرار جمعیت در ساحل خلیج فارس و دریای عمان تاکید زیادی شده است و با تحقق طرح‌های توسعه ساحل مکران گریزی از آن نیست.
طبق این برنامه باید جمعیت ساحل جنوب از یک میلیون و نیم فعلی به بیش از ۶ میلیون نفر برسد، چیزی حدود ۵ برابر.
اکنون ۲ درصد جمعیت کشور در ساحل ساکن هستند که در جهان و کشور‌های ساحلی این رقم به ۸۰ درصد جمعیتشان می‌رسد.
با توجه به استقرار صنایع انرژی بر و پالایشگاه‌ها احتیاج به نیروی کار ضرورتی اساسی است که از هم اکنون برنامه ریزان ایرانی را به فکر استقرار جمعیت کرده است.
خلیج فارس با وسعت ۲۳۲ هزار کیلومتر مربع در جنوب ایران قرار دارد و از طریق تنگه هرمز با دریای عمان و آب‌های آزاد ارتباط دارد.
خلیج‌فارس پس از مکزیک و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان به شمار می‌رود و از مهم‌ترین و حساس‌ترین نقاط جهان و ازنظر سیاسی، اقتصادی و ارتباطی و انرژی‌های نفت و گاز دارای اهمیتی حیاتی است.
خلیج فارس جدا از ایران با کشور‌های عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین هم مرز است و در برگیرنده چندین جزیره کوچک و بزرگ است که هر کدام به نوعی در فرایند توسعه اقتصادی و تقویت جایگاه امنیتی و ژئوپلتیک کشور موثرند.
کاهش منابع آبی در مناطق مرکزی و ضرورت توسعه دریامحور باعث شده در سال‌های گذشته مهاجران زیادی در ساحل خلیج فارس ساکن شود.
استقرار پایانه‌های نفتی و صنایع انرژی بر در ساحل خلیج فارس نیز باعث شده تا آینده به نیروی کار زیادی در این مناطق نیاز باشد.
با وجود همه فرصت‌ها و مزایای جزایر ایرانی خلیج فارس بررسی‌ها و مشاهدات میدانی گویای آن است که آنچنان که باید و شاید از این فضا‌های جغرافیایی بهره برداری نمی‌شود.

افزایش جمعیت در جزایر خلیج فارس: دلایل و پیامد‌ها
اردیبهشت امسال بود که فرمانده نیروی دریایی سپاه گفت: بنا داریم جزایر خلیج فارس را با ایجاد زیرساخت‌های مسکونی، برای سکونت بیشتر مردم آماده کنیم و این فرمان رهبر انقلاب اسلامی است که با افزایش جمعیت جزایر رونق یابد.
سردار علیرضا تنگسیری افزود:ما همیشه پیام صلح و دوستی را به کشور‌های مسلمان همسایه داده‌ایم؛ و می‌توانیم در خلیج فارس با همگرایی امنیت را برقرار کنیم.
به گفته سردار تنگسیری نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تنب بزرگ و کوچک فرودگاه ساخته و همچنین ۵۰ موج شکن را برای مردم ایجاد کرده است.
فرمانده نیروی دریایی سپاه می‌گوید بیگانگان در منطقه ما جا و مکانی ندارند و باید از این منطقه بروند.
فرمانده نیروی دریایی ارتش هم با بیان اینکه حدود ۷۵۰ هزار نفر جمعیت در منطقه سواحل مکران سکونت دارند گفت: این رقم به سرعت رو به افزایش است.
امیر خانزادی افزود: منطقه مکران ظرفیت جمعیت ۶ میلیون نفری دارد.

کدام جزایر خلیج فارس شرایط استقرار و افزایش جمعیت دارد
در خلیج فارس حدود ۳۰ جزیره ایرانی کوچک و بزرگ وجود دارد که برخی از آن‌ها قابل سکونت و برخی نیز غیر قابل سکونت هستند.
به گفته مدیرکل دفتر هماهنگی امور توسعه جزایر استانداری هرمزگان ۱۴ جزیره مهم و استراتژیک در استان هرمزگان قرار دارد که به غیر شیدور و فارورکوچک بقیه جزایر مردم سکونت دارند.
محمد حردان می‌گوید: توسعه زیرساخت‌ها وساخت مسکن جدید در جزایر استان در دستور کار است.
وی می‌افزاید در جزیره هرمز با همت بنیاد مستضعفان و قرارگاه مدینه منوره ۲۲۰ واحد مسکن مهر ساخته و تکمیل شده است.
این جزیره در آینده به منطقه سبز در کشور تبدیل می‌شود.
وی همچنین از ساخت مسکن جدید در جزایر سیری، لارک و تنب بزرگ خبر داد.
حردان می‌گوید برخی جزایر خلیج فارس کارکرد نظامی دارد و برخی مانند کیش، قشم، هرمز و بوموسی جمعیت مستقرند.
به گفته وی بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۹۵ حدود دویست هزار نفر در جزایر هرمزگان ساکنند.
وی می‌گوید: با توسعه زیرساخت و اجرای طرح‌های اقتصادی جمعیت جزایر ۴۰ درصد تا ده سال آینده افزایش می‌یابد.

دل به دریا زدن زدن و آینده توسعه ایران
استاد روابط بین الملل و ژئوپلتیک دانشگاه تهران می‌گوید خلیج فارس هم به لحاظ جغرافیایی و هم به لحاظ استنادی دارای پیشینه بسیار قوی است، گفت: هفت سند بین المللی در سازمان ملل و مجمع آن به نام خلیج فارس ثبت شده است.
یزدان پناه بیان کرد: جزایری همچون بوموسی، سیری، کیش و ... موقعیت ما را در خلیج فارس نسبت به مناطق دیگر متفاوت می‌کند و دلیل آن هم این است که ایران ۴۰۰ کیلومتر علاوه بر ۱۴۰۰ کیلومتر ساحل اختصاصی در جزایر دارد که در این ۱۲ مایل هیچ کشور همسایه‌ای وجود ندارد و مختص جمهوری اسلامی ایران است.
استاندار هرمزگان هم می‌گوید: از ابتدای دولت دوازدهم شکوفا کردن استعداد جزایر تنب‌های کوچک و بزرگ، لاوان، سیری، قشم، کیش و هنگام در دستور کار قرار گرفته است.
وی با اشاره به ساماندهی جزایر خلیج فارس گفت: طرحی به رئیس جمهوری پیشنهاد شده که هر یک از جزایر در اختیار یک یا چند استان قرار گیرد و آن استان‌ها زیر ساخت‌های لازم و امکانات گردشگری و تجاری را ایجاد کنند.
همتی می‌افزاید: جزیره بوموسی بهترین موقعیت را برای تجدید قوای کشتی‌های عبوری داراست و می‌تواند در تامین سوخت کشتی‌ها، آذوقه خدمه و تعمیرات برای کشتی‌های در راه مانده نقش آفرینی کند.
رئیس سازمان بنادر و دریا نوردی هم از مطالعه طرح راهبردی توسعه جزایر به خصوص بنادری که تاکنون کمتر مورد استفاده قرار گرفته خبر داد.
راستاد می‌گوید: اجرای طرح‌های توسعه‌ای در جزایر و سواحل اشتغال بیشتر را به همراه دارد.

جزایر گنج ظرفیتی برای درآمد‌های غیرنفتی
نگین‌های خلیج فارس جزایر کوچک و بزرگی هستند که بسیاری آن‌ها را "جزایرگنج" می‌نامند. جزایری که اگر خوب به آن‌ها رسیدگی شود درآمد‌های سرشاری برای اقتصاد کشور کسب می‌کنند.
به گفته مدیر کل اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان تبلیغات ناکافی و فراهم نبودن زیرساخت‌ها علت توسعه  نیافتن گردشگری در جزایر خلیج فارس است.
رضا برومند می‌گوید: زیرساخت‌های گردشگری در جزایر هنگام، لارک و بوموسی در حال اجراست.
قشم نیز پایتخت گردشگری دریایی کشور است.
وی می‌افزاید: تسهیل سفر‌های هوایی و دریایی به جزایر، ایجاد رمپ‌های گردشگری و اقامتگاه‌ها برای گردشگران در دستور کار است.
طرح توسعه جزایر با محور گردشگری در استان در حال اجراست.
حیدری معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری هرمزگان می‌گوید: این طرح با پیشرفت ۵۷ درصدی در ۵ جزیره استان ادامه دارد.
حل زیرساخت‌های آموزشی، درمان، برق آب و مسکن و اسکله‌های مسافری از اهداف این برنامه است.
بنیاد برکت نیز سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیارد تومانی برای توسعه جزیره هرمز در حال اجرا دارد. توسعه رینگ نوری در این جزیره و رونق بوم گردی و ساخت صنایع دستی از اهداف توسعه هرمز است.

نیازمندی‌های جزایر هرمزگان
بیشتر جزایر مشکل زیرساخت دارند که رفع آن بر ارتقای کیفیت زندگی و استقرار جمعیت اثرگذار است.
احمد رنجبری ساکن جزیره هرمز می‌گوید:مهم‌ترین مشکلات جزیره هرمز کمبود زیرساخت‌های گردشگری و امکانات بیمارستانی است.
امیر امیری فعال رسانه‌ای در جزیره بوموسی نیز کمبود ترابری برای تامین نیازمندی‌های مردم و کمبود زیرساخت‌های آب و برق را  مشکل مردم جزیره می‌داند.
این فعال همچنین تردد نامنظم را از دیگر مشکلات این جزیره می‌داند.
به گفته بسیاری اهالی هنوز امکان تور‌های گردشگری و سفر عموم به بوموسی فراهم نشده است.
شهر‌های جدید در ساحل خلیج فارس
به گفته عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر‌های جدید وزارت راه شهر‌های مسکونی جدیدی در ساحل خلیج فارس و دریای عمان راه اندازی می‌شود.
حبیب‌اله طاهرخانی افزود: تمرکز مکان‌یابی شهر‌های جدید روی سواحل خلیج فارس و مکران است، چون از نظر حوزه سکونت، این مناطق خالی از سکنه هستند؛ در قسمت شمالی خلیج فارس و دریای عمان با آنکه بارگذاری صنعتی خیلی بالایی صورت گرفته، اما جمعیتی در آن منطقه وجود ندارد.
این عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر‌های جدید در ادامه به شهر جدید کوشک در منطقه پارسیان هرمزگان اشاره کرد و به پایگاه خبری گفت: مکان‌یابی شهر جدید کوشک در منطقه پارسیان در حال انجام است. دلیل اصلی ایجاد شهر کوشک هم استقرار یک منطقه انرژی‌بر ۱۲ هزار هکتاری است که در نزدیکی عسلویه قرار دارد و می‌تواند بخشی از نیاز‌های جمعیتی عسلویه را هم پوشش دهد.
در جاسک نیز به گفته سالاری فرماندار سابق این شهرستان شهرک‌های مسکونی جدیدی برای استقرار بیش از ۴۰۰ هزار نفر در دهه آینده برنامه ریزی شده است.

راهکار‌ها
یکی از علل تمرکز اقتصادی نداشتن بر جزایر ایرانی، این است که این جزایر جزء استان‌هایی هستند که خود دارای وسعت بسیار زیاد و بودجه اندک‌اند.
برای فعال‌سازی «اقتصاد دریامحور»، مهم‌ترین گام، تغییر تقسیم‌بندی استان‌های جنوبی است. تشکیل یک استان مستقل که مدیریت ۳۰ جزیره ایرانی در خلیج فارس را برعهده بگیرد، یک گام مهم در ساماندهی جزایر است.
با توجه به حاد شدن مسئله خشکسالی و کمبود آب، تمرکز بر شهر‌های ساحلی و به‌خصوص جزایر، بیش از پیش ضروری احساس می‌شود هم‌چنین از دیدگاه سیاسی ، امنیتی و اقتصادی استقرار بیشتر جمعیت در این مناطق حائز اهمیت است.
 براساس نظر کارشناسان و متخصصان مدیریت یکپارچه و همگرایی دستگاه‌های خدمت رسان در استانداری‌ها، مناطق آزاد و تجاری و نهاد‌های حمایتی می‌تواند سرعت توسعه در جزایر را بیشتر کند.
تامین آب و برق جزایر و ایجاد زیرساخت‌های گردشگری نیز در توسعه و مسکونی شدن بیشتر جزایر نقش بسزایی دارد.
تلاش برای آبادانی جزایر خلیج فارس
ظرفیت‌های اقتصادی بیشمار مانند تولید لنج‌های چوبی، گردشگری، پرورش آبزیان، تاسیسات آب شیرین کن، تجارت با کشور‌های حاشیه خلیج فارس در کنار کارکرد‌های دفاعی، سیاسی و موقیت راهبردی لزوم برنامه ریزی برای اسکان جمعیت در جزایر  را دو چندان و امنیت نرم و برتری و سیادت دریایی کشورمان را تضمین می‌کند.
هرمزگان ۹۰۰ کیلومتر مرز آبی و ۱۴ جزیره کوچک و بزرگ در خلیج فارس دارد.

گنج ملی در جنوب کشور، لزوم برنامه‌ریزی‌ برای استفاده بیشتر و بهتر از جزایر خلیج‌فارس