دغدغه بسیج دانشجویی علوم پزشکی، تولید و خرید واکسن کرونا

بسیج دانشجویی دانشگاه‌های علوم پزشکی در نامه‌ای با اشاره به اخبار ضد و نقیض و شایعات فراوان در خصوص تولید و واردات واکسن کرونا منتشر می‌شود، با تبیین و شفاف سازی موضوعات مربوطه ۷ نکته مهم را در خصوص «واکسن کرونا» گوشزد کرده است.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا وسیما؛ ۷ نکته مهم این نامه به این شرح است:

۱) پذیرش اصل واردات و پرهیز از دوگانهسازی‌های کاذب
ابتدا ذکر این نکته ضروری به نظر میرسد که در شرایط فعلی و با توجه به تأخیر در آزمایش و تولید انبوه واکسن داخلی کرونا، اصل موضوع واردات واکسن امری اجتناب ناپذیر است. صیانت از سلامت و جان شهروندان و حفظ منافع اقتصادی کشور، مستلزم تسریع در واکسیناسیون و توزیع عادلانه آن است.
در همین راستا بسیج دانشجویی از تمامی مسئولین مربوطه درخواست دارد که اکیداً از دوگانه سازی‌های کاذب و ارتباط موضوعات بیربط سیاسی (همچون لوایح باقیمانده FATF) با این موضوع بپرهیزند.
زیرا همانگونه که واردات واکسن کرونا در مرحله اول واکسیناسیون و برای گروه‌های پرخطر (افراد دارای بیماری‌های زمینه ای، صعب العلاج، سالمندان و خط مقدم کادر درمان) ضروری است، حمایت همه جانبه دولت از ساخت واکسن در داخل (اعم از تأمین مالی شرکت‌های تولیدکننده برای تولید انبوه و اعتمادسازی در جامعه) و ادامه واکسیناسیون با نسخه داخلی نیز لازم به نظر می‌رسد.
اعتماد به تولید ملی از اهمیت فوق العاد‌های در مدیریت فضای روانی جامعه برخوردار است. به گواه متخصصین و کارشناسان، کنترل همه گیری بدون اقناع افکار عمومی غیرممکن است. توجه به این موضوع که ۹۷ درصد از دارو‌های مورد نیاز در داخل تولید می‌شوند و بیش از ۸۰ درصد از واکسن‌های اجباری کشور منقش به عنوان «ساخت ایران» هستند، زمینه ساز این اعتماد خواهد بود. ورود یکی از شرکت‌های تولیدکننده واکسن به فاز اول کارآزمایی بالینی دلیل دیگری بر اثبات این توانمندی است.

۲) نبود شتابزدگی غیر اصولی در واردات
برغم ضروری بودن واردات واکسن، وزارت بهداشت نباید تحت فشار‌ها و موج سازی‌های رسانه ای، در واردات آن شتابزدگی غیر اصولی به خرج دهد.
برغم پمپاژ سنگین برخی رسانه‌ها پیرامون بی توجهی ایران نسبت به سلامت مردم، واقعیت اینجاست که بسیاری از دولت‌ها نیز صرفاً اقدام به پیش خرید واکسن کردهاند و تا بدین لحظه تنها ۲۸ کشور مجموعاً با حدود ۱۰ میلیون دوز، واکسیناسیون را انجام داده اند. میانگین دوز تزریق شده واکسن در ایالات متحده آمریکا، ۸.۴ دوز به ازای هر ۱۰۰۰ نفر و میانگین جهانی ۱.۳ دوز است.
تجربه رمدسیویر پیش چشم ماست. تبلیغات گسترده و فشار رسانه‌ای فراوان باعث شد در مدت کوتاهی این دارو به کشور وارد شده و حتی خط تولید آن نیز افتتاح شود، اما برغم تأیید اولیه FDA در خصوص کاربرد این دارو، سازمان جهانی بهداشت در نهایت اعلام کرد این دارو تأثیر چندانی در درمان کرونا ندارد.
تجربه تلخ دیگر، موضوع واکسن آنفولانزاست. برغم تلاش وزارت بهداشت، نه تنها واردات گسترده این واکسن در سال جاری، به علت تحریم‌های آمریکا، به ثمر ننشست، بلکه ارز مصرف شده نیز برای مدتی در کشور ترکیه بلوکه شد!

۳) لزوم راستی آزمایی واکسن وارداتی
با توجه به تجربه‌های تلخ موجود در حافظه تاریخی ملت ایران، لازم است واکسن وارداتی پیش از آغاز توزیع، توسط سازمان غذا و دارو راستی آزمایی شود.
مردم ما به یاد دارند که خون‌های آلوده وارداتی از شرکت فرانسوی مریو، منجر به گسترش ویروس HIV در ایران شد. با توجه به این موضوع، اقتضای حکمرانی عقلانی، ایجاد سازوکار نظارتی جدی توسط سازمان مذکور جهت آزمایش و تأیید واکسن‌های وارداتی و شفافیت در این خصوص است.
سابقه سیاه برخی شرکت‌ها نیز مؤید این موضوع است. به عنوان مثال شرکت فایزر از سال ۲۰۰۰ تاکنون، بیش از ۴.۷ میلیارد دلار به علت تخلفات متعدد جریمه شده است.

۴) تعلل در تولید واکسن داخلی
کارشکنی‌های متعدد در زیرمجموعه وزارت بهداشت باعث شد برغم وجود زیرساخت‌های فنی و نیروی انسانی لازم برای ساخت واکسن، این امر با تأخیر مواجه شود.
در حالی که برخی شرکت‌های داخلی تولیدکننده، توانایی تولید و آغاز کارآزمایی‌های بالینی را چند ماه پیش از این داشته و می‌توانستند پیش از آغاز این موج سنگین رسانه ای، باعث امیدواری مردم و سربلندی نظام شوند، علت تأخیر ۳ ماهه وزارت بهداشت در همکاری با مجموعه‌های فعال این حوزه، مانند گروه برکت و مؤسسه رازی چیست؟

۵) انحصارزدایی در تولید و واردات
نبود انحصار در تولید و نیز واردات واکسن از مهمترین چالش‌های پیشروی وزارت بهداشت است. همانگونه که اشاره شد، لازم است دولت حمایت همه جانبه را از همه گروه‌هایی که توانایی ساخت انواع مختلف واکسن کرونا را دارند، در دستور کار قرار دهد؛ که این امر، مطالبه و پیگیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی را می‌طلبد.
در موضوع واردات نیز، نباید خود را محدود به یک یا دو گزینه کرد. علاوه بر معاهده کوواکس، هرکدام از شرکت‌های مختلف تولیدکننده واکسن در جهان، در صورت کسب تأییدیه‌های لازم و فراهم بودن امکان واردات (با توجه به تحریم‌های ظالمانه) می‌توانند گزینه مناسبی برای واردات واکسن باشند.
در این خصوص لازم است دولت و بانک مرکزی نسبت به تأمین باقیمانده ارز درخواستی وزارت بهداشت جهت اختصاص به این موضوع، اقدامات لازم را انجام دهند. همچنین در این خصوص، لازم است مسئولین مربوطه شفاف سازی لازم را در خصوص جزئیات موضوع «اهدای ۱۵ هزار دوز واکسن از یک خیریه آمریکایی» انجام دهند.

۶) نظام توزیع واکسن:
یکی دیگر از چالش‌های اساسی در بحث واکسن، پس از تولید یا واردات آن، نظام توزیع خواهد بود. در صورتی که وزارت بهداشت از هم اکنون در این خصوص برنامه‌ای تدوین نکند؛ بلاشک در آیند‌های نزدیک مشکلات انبوهی گریبان گیر نظام سلامت خواهد شد.
اگر واکسیانسیون کرونا، به شکل ناعادلانه و تبعیض آمیز اجرا شود منجر به بروز نارضایتی در میان مردم و هدر رفت منابع را در پی خواهد داشت. همانطور که توزیع کارآمد آن، اعتمادزا و دستاورد بزرگی خواهد بود. جهت نیل به این اهداف، تجمیع و هماهنگی امکانات به دور از حاشیه و تناقض گویی اهمیت بسیاری دارد.
پیشنهاد‌های زیر برای مدیریت توزیع واکسن کرونا ارائه می‌شود:
الف) تدوین و اعلام عمومی هرچه سریعتر دستورالعمل تزریق واکسن برای گروه‌های پرخطر به همراه نظام اولویت بندی.
ب) راه اندازی سامان‌های شفاف که در آن میزان دوز دریافتی دانشگاه‌های علوم پزشکی، مراکز بهداشتی، مراکز خصوصی و... مشخص شده باشد. بروزرسانی آخرین وضعیت واکسیناسیون گروه‌های مختلف جمعیتی و رهگیری شماره سریال هر واکسن بر اساس کد ملی از اقدامات مؤثر در جهت اعتمادافزایی و مبارزه با فساد‌های احتمالی است که ممکن است از طریق این سامانه انجام شود.
نکته مهم در این خصوص این است که اگر واردات و توزیع واکسن در سطح کشور به صورت غیرشفاف و از مسیر‌هایی غیر از موارد مذکور انجام شود، بدون شک شاهد قاچاق واکسن و عرضه غیرقانونی آن با قیمت‌های نجومی خواهیم بود.
ج) تکمیل و همگام سازی هرچه سریعتر پرونده الکترونیک سلامت و سایر سامانه‌های مرتبط با داده‌های الکترونیک سلامت که نقش به سزایی در شناسایی گروه‌های خطر و توزیع عادلانه واکسن دارد.
د) مدیریت صحیح اطلاع رسانی درباره واکسیناسیون و پرهیز از تناقض گویی‌های فراوان و مرجعیت چندگانه رسانهای.

۷) اثر مکمل واکسن
طبق گفته کارشناسان با واکسیناسیون حداقل ۷۰ درصد جمعیت میتوان به ایمنی جمعی دست یافت. اما باید توجه داشت که رسیدن به این درصد از واکسیناسیون ماه‌ها به طول خواهد انجامید.
در این مدت ادامه رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و همچنین ادامه اعمال محدودیت‌ها توسط ستاد ملی مقابله با کرونا الزامی است. حتی افرادی که در ماه‌های آتی نیز واکسن دریافت کنند، باید به رعایت دستورالعمل‌ها ادامه دهند؛ چرا که هرچند خود نسبت به بیماری مصون خواهند بود؛ اما ممکن است عامل انتقال به سایرین باشند.
بسیج دانشجویی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور با تقدیر از زحمات فراوان کادر درمان در ۱۰ ماه اخیر در عرصه مقابله با کرونا، از مسئولین ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت بهداشت میخواهند با توجه به نکات مذکور، عامل سربلندی ملت ایران در این گام مهم و حساس باشند.
این نامه از سوی بسیج دانشجویی دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران، بقیه الله الاعظم (عج)، آزاد اسلامی تهران، تبریز، کرمانشاه، گیلان، گلستان، کاشان، شهرکرد، کردستان، شاهرود، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دانشکده‌های علوم پزشکی مراغه و سراب به امضاء رسیده است.