سامانه احراز هویت معتبر در فضای مجازی (سماوا) رونمایی شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، سازمان فناوری اطلاعات ایران در راستای اجرای بند ۴-۳-۲ مصوبه جلسه پنجاه و نهم شورای عالی فضای مجازی تحت عنوان «نظام هویت معتبر در فضای مجازی»، مبتنی بر استقرار چارچوب تعامل‌پذیری بین تأمین‌کنندگان شناسه‌ها، صفت‌ها و دیگر موجودیت‌ها و ارائه خدمات برای دوره گذار سه ساله از طریق درگاه واحد بین تامین کنندگان شناسه و تامین‌کنندگان صفت ها، اقدام به راه‌اندازی سامانه احراز هویت معتبر در فضای مجازی تحت عنوان «سماوا» کرده است.
با رشد و توسعه روافزون و شتابان اینترنت و فعالیت‌های مرتبط با آن، مهاجرت افراد و خدمات به دنیای دیجیتال امری اجتناب‌ناپذیر است و به تحول تعاملات در فضای مجازی منجر شده است.
این فضای جدید، علاوه بر فرصت‌های فراوان، تهدیداتی همچون سرقت و جعل هویت، نقض حریم خصوصی، سوء استفاده، باج خواهی و آسیب‌های فراوان دیگری را به همراه دارد که موجب از دست رفتن بسیاری از فرصت‌ها و اندوخته‌های مالی و غیرمالی افراد می‌شود.
در چنین شرایطی می‌توان با ساماندهی هویت افراد و خدمات، تا حد زیادی تهدیدات موجود را کنترل کرد.
سامانه سماوا به عنوان پنجره واحد مابین تامین‌کنندگان مختلف شناسه معتبر عمل می‌کند و در صورت همکاری دستگاه‌های متولی تامین شناسه‌ی معتبر، امکان پیاده‌سازی و تکمیل این سامانه وجود خواهد داشت و با توجه به وجود همه‌ی شناسه‌های معتبر امکان ارایه سرویس‌های ترکیبی نیز وجود خواهد داشت.
بر اساس این سامانه، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نقش تامین‌کننده شناسه‌ی معتبر برای خدمات ارتباطی و سازمان ثبت احوال کشور نقش تامین‌کننده شناسه معتبر برای اشخاص حقیقی (اتباع ایرانی) و وزارت کشور نقش تامین‌کننده شناسه معتبر برای اتباع غیر ایرانی را دارد.
بر اساس این گزارش، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، تامین‌کننده شناسه‌ی معتبر برای اشخاص حقوقی و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی، تامین‌کننده شناسه‌ی معتبر برای نشانی اشخاص و بانک مرکزی، تامین‌کننده شناسه‌ی معتبر برای مالکیت حساب کارت و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، تامین‌کننده شناسه‌ی معتبر برای وسایل نقلیه (خودرو، موتور)
است.
هم اکنون این سامانه با اتصال به گذرگاه عمومی خدمات دولت و اتصال به سامانه شاهکار، مقدمات تضمین هویت اشخاص حقیقی در سطح اطمینان پایه را فراهم کرده است.
در این سطح کد ملی فرد با شماره تلفن همراه وی صحت‌سنجی و در صورت تطبیق، یک توکن از سوی سامانه مبنی بر معتبر بودن اطلاعات وی برای نهاد متکی صادر می‌شود.
در نتیجه نهاد‌های متکی می‌توانند از صحت و تطابق اطلاعات هویتی کاربرانشان، به نحوی که این اطلاعات در سمت آن‌ها ذخیره نشود، اطمینان حاصل کنند و به ارائه خدمت بپردازند.
این سـامانه یکی از اجزای زیســت بوم هویت معتبر در فضای مجازی خواهد بود و تشـکیل چارچوب مبادله قابل اعتماد (بند ۱-۸ مصوبه نظام هویت معتبر) را تسهیل می‌کند.
با توجه به اینکه سامانه سماوا اطلاعات هویتی کاربران را مگر با رضایت خود کاربر در اختیار نهاد‌های متکی قرار نمی‌دهد، می‌تواند به تحقق صیانت از حریم خصوصی اشخاص و حقوق عمومی جامعه و همچنین ایجاد تناسب میان میزان اطلاعات ارایه شده از هر موجودیت با نوع تعامل با رعایت اختیار یا آگاهی موجودیت‌ها (بند‌های ۲-۳ و ۲-۴ مصوبه نظام هویت معتبر) کمک کند.
همچنین در صورتی که استفاده از این سامانه در بخش‌های مختلف فضای مجازی با مکانیسم‌های تشویقی و تبلیغی تسری پیدا نماید می‌تواند باعث ارتقاء و استمرار فرایند‌های احراز هویت در فضای مجازی و افزایش شــفافیت و کاهش گمنامی در فضای مجازی (بند‌های ۲-۱۰ و ۲-۱۱ مصوبه نظام هویت معتبر) شود.
معماری سامانه سماوا به گونه‌ای است که امکان اتصال سایر تامین‌کنندگان شناسه و تامین کنندگان صفت به آن میسر باشد. برای مثال این امکان وجود دارد که صحت اطلاعات خوردو، حساب بانکی، اطلاعات بیمه و تطبیق آن با اشخاص (حقیقی و حقوقی) با اتصال سامانه‌های مرتبط در آینده مورد صحت سنجی قرار گیرد. در واقع تامین مقیاس مورد نیاز برای انواع کاربرد‌ها با قابلیت گسترش در کاربرد‌های آتی (بند ۱-۲ مصوبه نظام هویت معتبر) در این سامانه مورد توجه بوده است.
در حال حاضر سرویس‌های شاهکار و سرویس‌های مرتبط با نشانی پستی به صورت کامل پیاده‌سازی شده و در حال ارایه خدمت است، همچنین سرویس احراز هویت افراد حقیقی و تطبیق عکس و تشخیص زنده‌بودن با همکاری سرویس‌دهندگان بخش غیردولتی، از نظر فنی پیاده‌سازی شده است، که در صورت همکاری مناسب سازمان ثبت احوال کشور امکان ارایه‌ی سرویس وجود خواهد داشت.
تاکنون ۳۸ کسب‌وکار بخش غیردولتی و یا سامانه‌ی دولتی در حال سرویس‌گیری از این سامانه هستند و تا امروز بالغ بر ۲.۶ میلیون نفر توسط این سامانه احراز هویت شده‌اند.