مسجد غدیر، یادگاری که به دست وهابیون تخریب شد

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، غدیر خم تا قبل از سال دهم هجرت، یعنی آن زمانی که پیامبر اسلام (ص) پس از انجام آخرین مناسک حج خود و در راه بازگشت به مدینه به فرمان الهی امیرالمومنین (ع) را به جانشینی خود معرفی کرد؛ هیچ منزلت و شرافتی نداشت و از آنجا که گفته اند «شرف المکان بالمکین»، این منطقه پس از واقعه غدیر خم جایگاه ویژه‌ای نزد مسلمانان و به خصوص شیعیان یافت.

در زبان عربی، به سرزمین‌هایی که در مسیر سیلاب قرار دارند و آب سیل‌ها با عبور از میان آن‌ها به دریا می‌ریزد «وادی» گفته می‌شود. در این مسیرها، آب‌گیر‌هایی طبیعی به وجود آمده که پس از عبور سیل از آن‌ها، آب‌های باقی‌مانده در آن جمع می‌شوند و به چنین گودال‌ها وآب‌گیر‌هایی «غدیر» می‌گویند.

منطقه «غدیر خم» نیز در مسیر سیلاب‌هایی واقع شده است که پس از عبور از غدیر به «جحفه» می‌رسند و سپس تا دریای سرخ ادامه پیدا می‌کنند و آب سیل‌ها را به دریا‌ها می‌ریزد.

در مناطق مختلف عربستان، غدیر‌های زیادی در مسیر سیل‌ها وجود دارد که با نام‌گذاری از یکدیگر شناخته می‌شوند. این غدیر هم برای شناخته شدن از غدیر‌های دیگر، به نام «خم» نامگذاری شده است.

منطقه غدیر خم در سه یا چهار کیلومتری «جحفه» (یکی از میقات‌های ۵ گانه) واقع شده است و در این منطقه راه اهالی مصر، مدینه، عراق و شام از یکدیگر جدا می‌شود.

 

 

غدیر خم به علت وجود آب و چندین درخت کهنسال، محل توقف و استراحت کاروانیان بود. این سرزمین گرمایی طاقت فرسا و شدید دارد. فاصله میان مکه تا غدیرخم ۱۸۷ کیلومتر است و در جاده قدیم مکه به مدینه، پس از پیمودن یک مسیر ۱۷ کیلومتری به دو راهی «جحفه» و مسجد غدیر می‌رسیم که این مسجد اکنون در شهر رابغ قرار دارد.

پیامبر اسلام (ص) پس از واقعه تاریخی غدیر خم دستور دادند تا در این منطقه مسجدی بنا شود تا موضوع غدیر خم به دست فراموشی سپرده نشود.

پس از این که پیامبر اسلام (ص) موضوع جانشینی امیرالمومنین (ع) را اعلام کردند، آن حضرت به علی (ع) فرمان دادند تا مسجدی در آن منطقه بنا کند و امیرالمومنین (ع) بعد از رحلت پیامبر (ع) مسجد غدیر را در آنجا ساختند و این مسجد ۱۳ قرن پا برجا بود، ولی وهابیون بعد از به قدرت رسیدن، این مسجد را تخریب کرده و مسیر زایران بیت الله الحرام را که از این منطقه می‌گذشت، تغییر دادند تا پیام غدیر منتقل نشود.

آثار مسجد غدیر که توسط پیامبر (ص) و اصحاب علامت گذاری شده بود؛ بار دیگر در زمان امیرالمومنین (ع) احیا شد، ولی پس از شهادت آن حضرت، معاویه ساربانی را با ۲۰۰ نفر فرستاد تا آثار غدیر خم را با خاک یکسان کنند.

در زمان‌های بعد بار دیگر مسجد غدیر بنا شد و از آنجا که در کنار جاده‏ حجاج قرار داشت محلی معروف بود و حتی تاریخ نگاران و جغرافی نویسان آن را نام برده و محل آن را تعیین کرده‏اند.

اسناد و شواهد تاریخی نشان می‌دهد که ائمه معصومین (ع) به اصحابشان سفارش اکید داشتند تا از زیارت مسجد غدیر غفلت نکنند. مثلا امام حسین (ع) در مسیر بازگشت از مکه به کربلا توقفی در غدیر داشتند و امام باقر و امام صادق (ع) به مسجد غدیر آمدند و جای جای مراسم غدیر را برای اصحابشان تشریح کردند.

محدثان و علمای بزرگ نیز در غدیر حضور می‏یافتند و ادای احترام می‏کردند که می‌توان به ˈعلی بن مهزیار اهوازیˈ اشاره کرد که در قرن سوم در سفر حج خود به مسجد غدیر آمده است و همچنین در کلام شیخ طوسی از قرن ششم و ابن حمزه از قرن هفتم و شهید اول و علامه حلی از قرن هشتم نام مسجد غدیر و تصریح به باقی بودن آثار آن در زمانشان تصریح شده است.

«سید حیدر کاظمی» از مراجع قرن سیزدهم در سال ۱۲۵۰ از وجود مسجد غدیر خبر داده و در آن زمان با آنکه جاده از غدیر فاصله داشته؛ ولی مسجد آن مشهور بوده است و محدث نوری نیز از وجود آن در سال ۱۳۰۰ خبر داده و شخصا در آن حضور یافته و اعمال آن را بجا آورده است؛ بنابراین مسجد غدیر تا یکصد سال پیش برپا بوده و با آنکه در منطقه‏ مخالفان بوده، ولی رسما محل عبادت و به عنوان مسجد غدیر معروف بوده است، تا آن که وهابی‌ها دو اقدام کینه توزانه برای از بین بردن مسجد غدیر انجام داد‏ند. از یک سو مسجد را خراب کرده و آثار آن را از بین بردند و از سوی دیگر مسیر جاده را طوری تغییر دادند که از منطقه‏ غدیر فاصله‏ زیادی پیدا کرده است.

گرچه امروزه این سرزمین، منطقه‌ای متروک است و جریان‌هایی وهابی تلاش بر زدودن آن از افکار جهانیان دارند، ولی منطقه غدیر خم روزی شاهد یکی از بزرگترین حوادث تاریخ اسلام بوده که هیچگاه از خاطره مسلمانان پاک نخواهد شد و مسجد غدیر نیز نشانه‌ای از این رویداد بزرگ جهان اسلام است.