خواناسازی و پی‌گردی برج و باروی محوطه تاریخی هگمتانه

به‌گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، آقای رضا نظری‌ارشد سرپرست هیأت باستان‌شناسی ۶ دی ۱۴۰۰ با اعلام این خبر، هدف از انجام این دور از مطالعات میدانی باستان‌شناسی را خواناسازی برج و بارو‌های اضلاع شرقی و شمالی محوطه و پی‌گردی آثار مکشوفه ۴ دهه گذشته به‌منظور آغاز عملیات حفاظت اضطراری آثار معماری در برابر عوامل جوی، همسو با مصوبات شورای فنی اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان و شورای راهبردی پایگاه ملی هگمتانه اعلام کرد. 

 

سرپرست هیأت باستان‌شناسی افزود: این کاوش برای تکمیل مطالعات باستان‌شناسی فصول گذشته در این بخش از محوطه و آغاز عملیات حفاظت و مراقبت از آثار مکشوفه و سازه‌های خشتی است. 

 

این باستان‌‎شناس، خواناسازی و بازپیرایی حصار‌های ضلع شرقی و شمالی محوطه هگمتانه، حدفاصل برج‌های شرقی، شمال‌شرقی و شمالی، اطلاع‌یابی از چگونگی روند و میزان امتداد شالوده یا مصطبه خشتی زیرسازی شده در فضای حدفاصل جبهه‌شرقی حصار تا کناره نرده‌های پیرامونی محوطه در همان ضلع را از مهم‌ترین اهداف طرح مطالعاتی حاضر اعلام کرد. 

 

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان افزود: همچنین ارائه راهکار‌های علمی به مدیریت پایگاه و گروه حفاظت و مرمت به منظور چگونگی انجام حفاظت اضطرای و موقعیت جانمایی کارگاه‌های مرمت پس از انجام پی‌گردی در اطراف سازه‌های خشتی موسوم به حصار‌های شرقی و شمالی و ارایه پیشنهادات علمی مبتنی بر نتایج پژوهش‌های باستان‌شناسی به‌منظور مشخص‌کردن محدوه مجاز برای خاکبرداری خاک‌های مازاد حاصل از کاوش‌های فصول قبل که در قسمت‌های مجاور بدنه‌های تپه و دیوار‌های بیرونی حصار و برج‌ها انباشته شده را از دیگر اهداف این پروژه است.» 

 

سرپرست هیأت باستان‌شناسی در تشریح ضرورت و اهمیت اجرای این برنامه گفت: «از آن‌جا که اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان و پایگاه ملی میراث‌فرهنگی هگمتانه در نظر دارد، مقدمات ایجاد یک معبر و مسیر بازدید را برای گردشگران در قسمت فضای مقابل حصار و برج و بارو‌های ضلع شرقی محوطه فراهم کند و هم‌چنین باتوجه به وضعیت نامطلوب حفاظتی مجموعه برج‌ها و حصار شرقی، لزوم انجام عملیات مرمت و استحکام‌بخشی در این قسمت، به‌نظر می‌رسید.» 

 

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان خاطرنشان‌کرد: «پیش از انجام اقدامات یادشده ضروری بود مطالعات باستان‌شناسی شامل خواناسازی و بازپیرایی فضای بین برج‌های شرقی و شمال‌شرقی و شمالی و فضا‌های مجاور دیوار‌های حصار خشتی هگمتانه و نیز مشخص کردن محدوده مجاز خاک‌برداری خاک‌های زاید حاصل از انباشت کاوش‌های فصول گذشته در این قسمت انجام شود.» 

 

آقای نظری‌ارشد با اشاره به روند پژوهش و نتایج مقدماتی آن تصریح‌کرد: «از آغاز این برنامه پژوهشی تاکنون ۱۱ گمانه به ابعاد مختلف ۲×۳.۵×۳.۵×۵ و ۱.۵×۱.۵ در محدوده مورد نظر ایجاد شده که به نتایج ارزنده و درخوری درخصوص ماهیت و چیستی بقایای برج و بارو‌ها و سنجش فرضیه‌های پژوهشگران پیشین در این زمینه و نیز کشف آثار مربوط به استقرار، سکونت و فعالیت‌های مردمانی حداقل از سده‌های میانه اسلامی (ایلخانی)، اواخر صفوی و قاجار تا اواسط دوران پهلوی شامل فضا‌های مسکونی و صنعتی (فلزگری و آهنگری) انجامیده است.»