نمایشگاه بین المللی کتاب تهران فرصتی برای تبادل ایده‌ها و نگرش ها

بخش دوم مصاحبه باحسن مجیدی
آقای حسن مجیدی استاد دانشگاه در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما افزود: توقع این است که بعد از این همه سال تجربه‌ای که در برگزاری نمایشگاه کتاب انباشه شده، نمایشگاه امسال بهتر برگزار شود و هم برای ناشر و هم برای نویسنده و خواننده و علاقه‌مندان به کتاب یک فرصت برای تبادل ایده‌ها ایجاد شود و فقط جنبه فروشگاهی کتاب برجسته نشود.
مجیدی با اشاره به محدودیت در کتاب‌های نشر یافته در سالهای اخیر در رشته‌های علوم انسانی گفت: این محدودیت مقداری دسترسی خوانندگان و علاقه‌مندان حوزه علوم انسانی را سخت می‌کند. برای مثال برخی از کتاب‌های این حوزه که ۵ یا ۶ سال پیش منتشر شده اند، همچنان علاقه‌مندان زیادی دارند لذا به نظر می‌رسد که محدود کردن عرضه کتاب در دو سه سال اخیر برای رشته‌های علوم انسانی توجیه پذیر نباشد؛ زیرا برخی از کتاب‌ها ممکن است ۱۰ سال پیش منتشر شده باشد، ولی همچنان علاقه‌مندان زیادی دارند و از این نظر اگر مخاطبان آن‌ها را در نمایشگاه ببینند استقبال خواهند کرد.
وی با اشاره به اهمیت کتب دانشگاهی گفت: نکته دیگه‌ای که من خودم نسبتا دیدم معمولا فضای ناشران دانشگاهی از نظر فیزیک، از نظر محیط، از نظر سازه همیشه یک درجه افت داشته و آن انتظاری که برای ناشران دانشگاهی هست فراهم نشده است؛ که این هم شاید یکی از آسیب‌هایی بوده که در سال‌های گذشته وجود داشته است.
مجیدی پراکنده بودن غرفه‌ها را یکی دیگر از اشکالات نمایشگاه در سال‌های گذشته می‌داند و می‌گوید: گاهی باید با چه رمل و استطرلابی بعضی از ناشران را پیدا کرد؛ این پراکندگی توزیع آن و فقدان اطلاع رسانی مناسب، خیلی وقت‌ها آسیب زده و به نظرم می‌شود در برنامه تلویزیونی از قبل پیش بینی کرد، مثل مسیر‌هایی که در راهپیمایی‌های ۲۲ بهمن و یا نماز عید فطر گزارش می‌کنند، در تلویزیون بخش‌های خبری محیط نمایشگاه، محل سالن‌ها و غرفه‌ها و ناشران داخلی و ناشران خارجی را معرفی کنند؛ جا‌های مختلف را نشان دهند تا افراد با اطلاع کامل مراجعه کنند و خیلی سرگردان نشوند.
وی با اشاره به ظرفیت‌های مهم نمایشگاه کتاب افزود: به نظرم نمایشگاه کتاب فرصت خیلی خوبی است در این حد هم مغتنم است واقعا؛ همین لذت داشتن کتاب و فرهنگ کتاب خوانی این‌ها به هر صورت مهم است. مجیدی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: رعایت بحث کپی رایت در حوزه نشر هم مهم است؛ مخصوصا که در شرایط کرونایی فایل‌های پی دی اف و کتاب‌های صوتی خیلی بیش از گذشته رواج یافت و در این بین شاید مثلا خیلی‌ها حق تالیفشان رعایت نشد؛ خیلی از ناشران خارجی هم در نمایشگاه کتاب شرکت نمی‌کنند، چون می‌ترسند کتابشان سریع افست و کپی شود؛ این تصور هم زیبنده نمایشگاه کتاب تهران نیست که یک فضای ناایمنی تلقی بشه برای ناشرین خارجی که کمتر حضور پیدا کنند.
وی یکی از موانع حضور ناشران خارجی را موضوع تحریم‌ها دانست و گفت: در سال‌هایی که تحریم نبود ناشران خارجی بیشتری حضور داشتند؛ ولی به هر صورت باید امیدوار بود که امسال بعد از مدت‌ها که کرونا آسیب زننده بود شاهد یک نمایشگاه فاخری باشیم با حداکثر حضور علاقه‌مندان و حداکثر حضور ناشران و با بیشترین سهولت و رفاه و یک آسایش و یک حمایت خوبی بشود ایجاد کرد.
این استاد دانشگاه با اشاره به حمایت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت علوم گفت: می‌توان از استادان و دانشجویان و دانش آموزان بیشتر حمایت کرد و با ارائه یارانه و بن کتاب و کمک به قدرت خرید علاقه‌مندان به کتاب، زمینه تقویت کتابخوانی را فراهم کرد؛ چرا که واقعا این‌ها هزینه نیست؛ سرمایه گذاری بسیار ارزشمندی است که بسیار بسیار بیشتر از خیلی از سرمایه گذاری‌های دیگر واقعا جواب خواهد داد. ضمن اینکه کمک به دانشجویان و استادان باعث می‌شود که ناشران هم بتوانند کتاب هایشان را به فروش رسانند
مجیدی افزود: باعث تاسف است در کشور ما با این پیشینه فرهنگی و با این حجم انبوه دانشجویان و دانش آموختگان شمارگان خیلی از کتاب‌ها زیر ۱۰۰۰ و ۵۰۰ باشد؛ این‌ها لازمه اش این است که فرهنگ کتاب و کتاب خوانی در کشور بیشتر گسترش پیدا کنه و البته مردم کتاب خوانی را به عنوان یک کار لوکس نگاه نکنند؛ بلکه کمک کنند به این که کتاب هم وارد سبد هزینه‌های اصلی خانواده بشود و به عنوان یک کار دسته چندم به آن نگاه نشود.
وی با تاکید بر اختصاص بودجه‌های دولتی برای تجهیزات کتابخانه و مراکز تحقیقاتی گفت: با توجه به کاهش بودجه‌های دولتی خب خیلی از مراکز دولتی تحقیقاتی برای تقویت کتابخانه هایشان با محدودیت مواجه هستند و برای خرید کتاب این بودجه متاسفانه در سال‌های اخیر حذف و یا خیلی کم شد؛ واقعا این هم یک نکته‌ای است که نباید از بودجه خرید کتاب برای مراکز تحقیقاتی زده شود؛ می‌شود هزینه‌های غیرضروری سازمان‌ها و ادارات را محدود کرد، ولی نباید نسبت به حوزه کتاب نگاه سخت گیرانه و تنگ نظرانه داشت لذا حمایت از خرید کتاب برای تجهیز کتابخانه‌های عمومی و مراکز تحقیقاتی نیاز به یک نگاه جدی و ملی دارد.
مجیدی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به حضور رهبر انقلاب در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران؛ گفت: رهبر انقلاب جزو کتابخوان‌های خیلی حرفه‌ای کشور هستند؛ خیلی از کتاب‌های مختلف ادبی و کتاب¬های مربوط به حوزه جبهه و جنگ را مطالعه می‌کنند؛ تقریظ می‌نویسند؛ خب این فرهنگ باید در دیگر مسئولان هم جریان پیدا کند و فرهنگ سازی فقط بر دوش ایشان و دیگران نباشد همه باید کمک کنند که کتاب وارد متن زندگی مردم شود و محدود به کتاب‌های درسی نشوند اگر این اتفاق بیفتد شاهد این نخواهیم بود که متاسفانه خیلی از کتاب فروشی‌ها به کباب فروشی تبدیل شوند؛ ما متاسفانه در سال‌های گذشته صحنه‌هایی تلخ را می‌دیدیم که خیلی از کتاب فروشی‌ها ورشکست می‌شدند جای خودشان را به اغذیه فروشی می¬دادند؛ این حمایت باید هم از جانب مردم و هم از جانب مسئولان، از ناشران از خالقان و پدید آورندگان کتاب صورت بگیرد تا ان شاءالله به جایگاهی که کتاب و کتابخوانی باید پیدا کند؛ دست یابیم.
وی در پایان با اشاره به اینکه رهبر انقلاب شعار امسال را «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» انتخاب کردند؛ گفت: به هر حال دانش بنیان بودن تولید، وابسته به کتاب است و وقتی این حمایت‌ها باشد طبیعتا نمایشگاه هم نمایشگاه بهتری خواهد بود؛ ناشران هم راضی‌تر خواهند بود و مردم هم با علاقه بیشتری این ضرورت را حس می‌کنند و به رغم سختی‌هایی هم که دارند، به کتاب و کتابخوانی بیش از گذشته توجه خواهند کرد.
«سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت ۱۴۰۱ به صورت فیزیکی در مصلای امام خمینی (ره) و به صورت مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.