افزایش نرخ تورم در خرداد ماه ناشی از اصلاح نرخ ارز و افزایش جهانی نرخ مواد غذایی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سعید سیفی مجری برنامه میز اقتصادبا استناد به اطلاعیه بانک مرکزی در خصوص اعلام نرخ تورم سالانه کل کشور و افزایش آن نسبت به ماه قبل از­معاون اقتصادی بانک مرکزی خواست دلایل افزایش نرخ تورم را توضیح دهد.
میهمان، آقای پیمان قربانی در پاسخ گفت: بحث تورم دلایل مختلفی دارد، تورم در کشور یک بحث مربوط­ به شوک‌های عرضه است و افزایش نرخ ارز مردمی کردن یارانه‌ها که ارز ۴۲۰۰ حذف شد، و تورم وارداتی ناشی از افزایش برخی کالا‌های خوراکی در جهان است.
معاون اقتصادی بانک مرکزی در ادامه بخشی از دلایل اصلی افزایش نرخ تورم ماه گذشته را ناشی ازتقاضا و به تبع نقدینگی و پایه پولی و کسر بودجه و موارد دیگر و بخشی هم ناشی از بحث عرضه و شوک‌هایی که وارد می‌شود مثل شوک افزایش نرخ ارز و افزایش دستمزد و مواردی همچون طرح حذف ارز ترجیحی و طرح مردمی کردن یارانه‌ها و بحث افزایش قیمت‌های جهانی دانست. وی همچنین افزایش قیمت مواد خوراکی که در پی جنگ روسیه و اوکراین بوده و یک بخشی هم انتظاراتی است و اخبار منفی در جامعه می‌آید که باعث التهاب می‌شود و قطعا بازار ارز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اخبار مثبتی می‌آید این معکوس می‌شود.
قربانی تورم خرداد ماه را ناشی از طبیعت تعقیب یا اصلاح قیمت برخی از کالا‌ها که قبلا از ارز ترجیحی استفاده می‌کردند دانست نه تورم مربوط به ساختار اقتصاد.

معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت: این تورم تورمی نبوده که توسط دولت ایجاد شده باشد از سال ۹۷ تصمیم گرفته شد که با ارز ۴۲۰۰ شروع بسته به این که نرخ نیمایی در چه سطحی بوده این فاصله تورم نهفته‌ای بوده لذا کاری که دولت در عملکرد کرده با این اصلاح تورم را اصلاح قیمتی آورده چرا اصلا ارز ۴۲۰۰ اصلاح شده­، این سیاست به زعم همه کارشناسان قابل استمرار نبوده، آن موقع یارانه به اول زنجیره داده می‌شد به واردات و این‌ها خیلی‌ها هرز می‌رفت و اثر نمی‌کرد و افزایش قیمت کالا‌ها را داشتیم و قاچاق می‌شد.
الان دولت به آخر زنجیره و مردم داده است و در این مجرا همان طور که اشاره کردید یارانه‌های ۳۰۰ -۴۰۰ هزارتومان برای جبران قدرت خرید مردم به آن‌ها اعطا شده و این اصلاح قیمتی­ عمده اثرش در مرداد ماه ظاهر شد و در ماه‌های بعد حتما تورم ماهانه کاهش پیدا خواهد کرد. ­چون تورم، افزایش مستمر سطح عمومی قیمت هاست و این یک اصلاح قیمتی است.
قربانی در پاسخ به این سوال که: آیااین تورم در گذشته تورم نهفته‌ای بوده که وقتی اصلاح نظام پرداخت یارانه‌ها انجام شده، آشکار شده و خودش را نشان داده است؟ گفت: فرض کنید که در سال‌های ۹۸، ۹۹ یا ۱۴۰۰ اگر دولت قبل می‌آمد این را حذف می‌کرد، قاعدتا همین اصلاح قیمتی در همان زمان رخ می‌داد و بر تورم آن موقع افزوده می‌شود، یک بحث افزایش قیمتی، اصلاح قیمتی که در هر زمان انجام شود، اثرخودش را می‌گذارد و در ماه‌های بعد قطعا کاهش پیدا خواهد کرد.
البته لازم عرض کنم نرخ تورم ماهانه خرداد ماه بانک مرکزی ۱۰ ممیز ۶ دهم درصد است و بخشی برمی گردد به اختلاف مرکز آمار نحوه پردازش آماری که در اردیبهشت لحاظ نشده در آمار عمدتا انتقال به خرداد پیدا کرد و در خرداد یک قدری پیشنمایه دارد و آن چیزی که ما محاسبه کردیم ۱۰ ممیز ۶ دهم درصد است.

در قسمت دوم این برنامه­ آقای سید مهدی بنی طبا، ­کارشناس اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس در­ خصوص مسائل مربوط به افزایش تورم گفت:
یک تورم ساختاری داریم، یک هسته سخت تورم داریم که در واقع همیشه بوده، در گذشته بوده و مزمن شده واقعیت این است که اتفاقاتی که در چند سال گذشته افتاده، در حوزه‌های مختلف در حوزه نظام بانکی. در حوزه بودجه در حوزه صندوق بازنشستگی که به آن بپردازیم  سطح تورم ایران دربازه بین ۲۰ تا ۳۰ بود  الان  متاسفانه  این افزایش  وارد کانال ۳۰ تا ۳۵ شده است و این هسته سخت تورم است که مزمن است و همان طور که در طول سالیان درازی ایجاد شده حل آن هم حتما یک شبه نخواهد بود و باید اقدامات مهمی در این حوزه انجام دهیم.
یک تفاوتی در تورم خرداد ماه­ هر سال یا ماه‌های ابتدایی هر سال شاید بشود گفت و به طور خاص امسال افتاد در ابتدای هر­سال یک سری افزایش هزینه‌هایی به صورت متعارف داریم. ­ مثل  افزایش  حقوق، که در واقع در ابتدای هر سال حقوق کارگران را افزایش می‌دهیم، آن تورمی است که شاید اسمش را بهتر نگوییم تورم، چون  تورم، افزایش مستمر سطح عمومی قیمت هاست.
یک افزایش قیمت‌هایی در یک سری کالا‌هایی داریم که آن کالا‌ها سرریز به بقیه کالا‌ها می‌کند و در خرداد ماه هر سال می‌توانیم بگوییم که جایی است که این افزایش را داریم، اگر ده ساله اقتصاد ایران را نگاه کنیم، متوسط تورم یارانه چیزی حدود ۲ درصد باشد و متوسط تورم‌های خرداد ما ۳ درصد است یعنی ما همواره خردادماه با تورم بیشتری مواجه بودیم که این ناشی از افزایش قیمت‌های هر سال است که صنوف مختلف از تاکسی تا موارد مختلف را در بر می‌گیرد.
بنی طبا: تورم ساختاری را کنار بگذارید، ما در همه ماه‌ها تورم داریم و  آن را واکاوی باید بکنیم و ربطی به سیاست حذف ارز ترجیحی ندارد و مسئله‌ای که هست غیر از آن تورم مزمن یک اتفاقات  نوسانات ماهانه اتفاق می‌افتد که برای خرداد ماه هر سال این موضوع را داشتیم به خاطر افزایش قیمت‌های اول هر سال مثل افزایش حقوق و دستمزد که امسال هم جدی‌تر از سال‌های قبل داشتیم که موثر بوده است و یک سری کالا‌ها که افزایش قیمت بیش از متوسط‌ها همین افزایش قیمت هاست و پوشاک و کفش و خدمات ساختمان، آن جا‌هایی که کاربر هستند در مرکز گزارش مرکز آمار افزایش شان نسبت به بقیه گروه‌ها بیشتر بوده است.
آن بحث حذف ارز ترجیحی و مردمی سازی یارانه‌ها را داشتیم و تورمی نیست که الان تولید شده باشد و گرانی نیست که الان تولید شده باشد و از سال ۹۷ در یک شرایط غلطی این نرخ را تثبیت کردیم تا الان پنهان می‌کردیم و بیش از آن چیزی که باید هزینه کرد در اقتصاد برای کمک کردنش هزینه می‌کردیم و بااین تصمیم درست و قابل دفاع بود در کلیت ان شاء الله در جزئیات هم قابل دفاع است و تورم خرداد ماه و سیاست جبرانی داشتیم و سال گذشته تورم‌هایی داشتیم ما به ازایی برای مردم نداشتیم و الان به مردم در قالب ۳۰۰-۴۰۰ هزار تومان به مردم پرداخت شده و اگر دست بالا بگیریم تورم ناشی از حذف ارز ترجیحی آن ۹ دهک یا ۸ و نیم دهک که یارانه دریافت کرده اند، خالص مثبت بوده است برای شان و پولی که دریافت کرده اند  به نفع شان شده است و در دهک‌های پایین‌تر جدی‌تر است و ان شاء الله اگر چه تورم را داشتیم شاهد بهبود ضریب جینی و موضوع نابرابر هستیم.
بنی طبا: این خبر خوش در کنار خبر بد افزایش تورمی در خرداد ماه و منتظر گزارش‌هایی باشیم که موید این تحلیل باشد.

در ادامه میز اقتصاد­ آقای پیمان قربانی، ­معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت:­ما بطور­ متوسط در ده سال اخیر، در خرداد همیشه نرخ تورم ماهانه بالاتری داشتیم، در ده سال اخیر معمولا فروردین ماه یک و یک دهم تورم ماهانه بوده و اردیبهشت یک درصد و تورم ماهانه داشت.
 امسال شده ۱۰ و ۶ دهم درصد، چه اتفاقاتی افتاده: یکی از مسایل مهم در کنار حذف ارز ترجیحی، افزایش قیمت در سطح جهانی و تورم جهانی است.
چون کشور‌هایی مثل انگلستان، آمریکا، مثل منطقه یورو که تا همین یک دو سال پیش مسئله شان نرخ تورم نزدیک صفر و منفی شدن بود، طبق آخرین آمار ماه می‌هست تورم آمریکا ۸ و ۶ دهم درصد و تورم انگلستان ۹ و یک دهم درصد است. ­لذا تورم بی سابقه‌ای در کشور‌های دیگر هم داریم

وی افزود ­: یک بخش مهم تورم ما بحث رشد نقدینگی است، روندگی که از سال گذشته تا الان بوده، رشد نقدینگی بدتر یا بهتر شده است، این تورمی که اتفاق افتاده، این اصلاح قیمت تورم به سمت بهتر شدن می‌رود.   ­­سال گذشته وقتی دولت سیزدهم شروع به کار کرد، رشد پایه پولی در تیرماه ۴۶ دهم و در مرداد هم حدود ­۴۲ و یک دهم، این رشد پایه پولی در پایان سال به ۳۱ و ۶ دهم درصد تقلیل پیدا کرد یعنی دولت با انضباط مالی سعی کرد پایین بیاورد.
رشد نقدینگی چقدر بوددر آن موقع. ۴۰ ممیز نیم درصد بود، یک اصلاح آماری شد بانک مهر اقتصاد در بانک سپه آمارش آمد و این به ۴۲ و ۸ دهم رسید و در آخر سال به ۳۹ درصد رسید و این اصلاح آماری رشد نقدینگی ما پارسال ۳۶ و سه دهم درصد رسید و تعاملی که بین بانک مرکزی و دولت انجام گرفت در خصوص رعایت انضباط مالی و الان هم در امسال دولت واقعا در فروردین ماه از تنخواهش استفاده نکرد.
یک سری آمار جدید این است که ما در سال جاری برای اولین بار رشد نقدینگی ما در فروردین ماه منهای ۲ دهم درصد بود و در اردیبهشت ماه این رسیده به ۲ و ۳ دهم درصد.
این را عرض کنم که براساس برنامه جامعی که در دولت دیده شده برای بحث کنترل تورم، ما در بانک مرکزی یک سری اهداف ماهانه برای رشد پایه پولی و رشد نقدینگی و اجزا پایش مستمر انجام می‌دهیم و این ارقامی که عرض کردم، ۲ دهم درصد منفی و ۲ و ۳ دهم مثبت زیر هدف ماست، امسال هدف مان را دقیقا به آن رسیدیم.

معاون اقتصادی بانک مرکزی گفت برنامه دولت کنترل تورم است­ و دولت برنامه‌های منسجمی را دیده و از طرف بانک مرکزی کنترل پایه پولی دیده شده و بحث اصلاح نظام بانکی را داریم و کنترل ترازنامه بانک‌ها را داریم و در دولت بحث ستاد تنظیم بازار را برای آن وظایفی دیدند و بحث عدم برداشت خزانه و سازمان برنامه و بودجه و استفاده از تنخواه را داریم و چیزی که خدمت تان می‌گویم نقش نقدینگی به عنوان عامل اصلی تورم، از سمت تقاضا، این اگر بخواهیم اشاره کنیم، روندش نزولی و مثبت است و خیلی خوب حرکت می‌کنیم.
ایشان در خصوص عدم اسقراض دولت از بان مرکزی و کاهش نقدینگی هم گفت­: نکته مهم این است که ممکن است یکی بگوید رشد نقدینگی را به ۲۰ درصد نرساندید، وقتی تورم ما در سال گذشته شهریورماه ۵۹ و ۳ دهم درصد بود و این در یک مسیر کاهشی آمده براساس آمار بانک مرکزی به ۴۱ درصد رسیده و آمار مرکز آمار ۳۹ رسیده و آمار نقطه به نقطه ما ۴۴ و یک دهم درصد است و در خرداد نسبت به خرداد سال قبل که این‌ها را کنار هم می‌گذاریم. ­می­ ببینید، آن چیزی که اتفاق افتاده یک سری عواملی است که تاثیر گذاشته در بحث رشد نقدینگی در کشور مثلا در سال ۱۳۹۹ تامین ارز ترجیحی برای مابه التفاوت نرخ ارز کلا از خود پایه پولی کشور بیشتر شده است.
این‌ها همان دلایلی است که حذف ارز ۴۲۰۰ یا مردمی کردن یارانه‌ها را  اجبار می‌کرد، شوک‌های نرخ ارز سنگینی را در کشور تجربه کردیم و به هر ترتیب مجموعه سیاست‌هایی که در آن مقطع بوده، به این صورت بوده که رشد نقدینگی ما در سال ۱۳۹۹ به بالاترین حد بعد از انقلاب رسیده ۴۰ ممیز ۶ دهم درصد و تورم در اردیبهشت ماه به حداکثر ۷۰ ساله و جدای از این که در آن مقطع دلایل چه بوده و چه عواملی باعث افزایش‌ها شده، آن چیزی که در دولت سیزدهم در حال اجراست، سیاست هاش و برای برنامه آینده مردم مهم است که بدانند دولت سیزدهم می‌خواهد چه کند، روند‌ها، روند رشد نقدینگی و رشد پایه پولی مناسب است و این بحث تورم هم بخش عمده بحث شوک عرضه است توجه کنید تورم‌های سمت عرضه با سیاست‌های کنترل تقاضا نمی‌شود از بین برد برای آن‌ها هم برنامه مفصلی دولت داده است.
­