ابتلای ۲۰۰ میلیون نفر در جهان به پوکی استخوان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ پریوش شیری با گرامیداشت ۲۰ اکتبر مصادف با ۲۸ مهر ۱۴۰۱ و روز جهانی پوکی استخوان بر اهمیت آموزش و ارتقای سطح آگاهی عموم مردم درباره این بیماری تأکید کرد.

وی افزود: پویش همگانی پوکی استخوان از ۲۶ مهر تا ۲ آبان با شعار «برای سلامتی استخوان قدم برداریم» برگزار می‌شود.

کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماری‌های اسکلتی عضلانی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پوکی استخوان یا استئوپروز را مشکل شایع سیستم‌های بهداشتی برشمرد و گفت: این بیماری شایعترین بیماری متابولیک استخوان است و به عنوان همه گیری پنهان دنیای امروز از آن نام می‌برند.

شیری افزود: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی تخمین زده می‌شود ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا باشند و از هر ۲ زن یک نفر و از هر ۴ مرد یک نفر در سنین بالای ۵۰ سال شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می‌کند.

وی با اشاره به نتایج مطالعات انجام شده در سالمندان بالای ۶۰ سال کشور ادامه داد: میزان شیوع پوکی استخوان در زنان ۶۲ درصد و در مردان ۲۴ درصد گزارش شده است که این شیوع با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد به گونه‌ای که در زنان بالاتر از ۷۵ سال شیوع پوکی استخوان به بیش از ۸۰ درصد می‌رسد.

کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماری‌های اسکلتی عضلانی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، شکستگی لگن و به دنبال آن ناتوانی افراد را به عنوان مهمترین عارضه پوکی استخوان برشمرد و گفت: افزایش جمعیت سالمند دنیا از یک سو و شهرنشینی از سوی دیگر باعث سیر صعودی شیوع پوکی استخوان در بسیاری از کشور‌های جهان می‌شود.

شیری، بار اقتصادی ناشی از پوکی استخوان در کشور را براساس مطالعات انجام شده بسیار زیاد و نزدیک به ۴۰۰ میلیون دلار در سال عنوان کرد.

عوامل مؤثر در بروز پوکی استخوان

وی گفت: پوکی استخوان با کاهش توده استخوانی و افزایش خاصیت شکنندگی مشخص می‌شود.

کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماری‌های اسکلتی عضلانی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سیستم استخوانی اسکلتی را یک ارگان دینامیک و در حال تغییر دایمی عنوان کرد که ساخت آن از دوره جنینی شروع شده و در طی بلوغ به حداکثر خود می‌رسد.

شیری گفت: هنگامی که یک فرد به دهه ششم زندگی می‌رسد، سالانه و به تدریج با کاهش توده عضلانی قدرت عضلانی و تراکم استخوان مواجه می‌شود.

وی، علل ایجاد پوکی استخوان را به دو دسته قابل تغییر و غیرقابل تغییر تقسیم‌بندی کرد و از عوامل قابل تغییر به اصلاح رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی، و مصرف نکردن سیگار و الکل اشاره کرد، همچنین وی عوامل غیرقابل تغییر را شامل افزایش سن، نژاد، عوامل ژنتیک، جنسیت و سابقه خانوادگی شکستگی برشمرد.

کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماری‌های اسکلتی عضلانی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درمان دارویی پوکی استخوان و پایبندی به درمان را بسیار مهم توصیف کرد و گفت: درمان پوکی استخوان با هدف تثبیت یا افزایش توده استخوانی، حفظ یا بهبود کیفیت استخوان و جلوگیری از سقوط مبتلایان انجام می‌شود.

شیری افزود: سنجش تراکم استخوان، استاندارد طلایی برای تشخیص پوکی استخوان به حساب می‌آید.

وی درباره اقدامات معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در زمینه پیشگیری از پوکی استخوان گفت: هم اکنون اطلاع‌رسانی و آموزش مردم مهمترین فعالیت کارشناسان بهداشتی در این زمینه است.

کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماری‌های اسکلتی عضلانی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مصرف کافی کلسیم و ویتامین (دی) را جنبه اساسی در هر برنامه پیشگیری یا درمان پوکی استخوان در هرسنی عنوان کرد و افزود: براساس دستورعمل کشوری توزیع مکمل کلسیم برای گروه سنی سالمند (بالای ۶۰سال) در مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌های سلامت و خانه‌های بهداشت به میزان روزانه یک عدد رایگان توزیع می‌شود.

شیری ادامه داد: مکمل ویتامین د نیز ماهانه یک قرص ژله‌ای ۵۰ هزار واحدی به عنوان دُز پیشگیری از کمبود ویتامین (دی) در گروه‌های سنی جوانان، میانسالان و سالمندان توزیع می‌شود.

وی از برنامه‌ریزی وزارت بهداشت برای آموزش تعدادی از پزشکان شاغل در مراکز خدمات جامع سلامت خبر داد که به زودی به عنوان پزشکان منتخب، امر تشخیص، درمان و ارجاع بیماران دچار پوکی استخوان را انجام خواهند داد.

توصیه‌هایی برای پیشگیری از پوکی استخوان و جلوگیری از سقوط سالمندان

کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماری‌های اسکلتی عضلانی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، برای پیشگیری از پوکی استخوان و جلوگیری از سقوط سالمندان توصیه کرد: به میزان کافی کلسیم مصرف کنند. بزرگسالان ۵۰ سال به بالا، روزانه باید ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم دریافت کنند. این مقدار باید از رژیم غذایی و مصرف مواد غنی از کلسیم شامل لبنیات، مغز‌ها و دانه‌ها تأمین شود.

شیری گفت: در صورت تأمین نشدن این میزان در رژیم غذایی، مصرف مکمل‌های کلسیم توصیه می‌شود. همچنین افراد باید از مصرف سیگار و نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنند.

وی افزود: از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنند. این ویتامین نقش اصلی در جذب کلسیم و سلامت استخوان دارد و در عملکرد عضلات، برقراری تعادل و پیشگیری از سقوط مؤثر است. کمبود ویتامین (دی) در بیماران مبتلا به پوکی استخوان و شکستگی مفصل ران شایع است و اثربخشی درمان ضد پوکی استخوان را دچار اختلال می‌کند.

کارشناس برنامه پییشگیری و کنترل بیماری‌های اسکلتی عضلانی معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: باید به طور منظم ورزش کنند. ورزش منظم (به طور مثال ۳۰ تا ۴۰ دقیقه پیاده روی ۳ تا ۴ روز در هفته) برای سلامت استخوان لازم است گرچه پیاده‌روی به تنهایی نمی‌تواند تراکم استخوان را تغییر دهد، ولی می‌تواند پیشرفت از دست رفتن استخوان را مهار کند.

شیری گفت: همه افراد با توجه به سن و شرایط جسمی باید با کمک یک فرد متخصص، برنامه ورزشی مناسب و منظم دربرنامه زندگی خود بگنجانند.

وی افزود: افراد مبتلا به پوکی استخوان برای پیشگیری از سقوط و شکستگی استخوان باید عوامل خطر در محیط زندگی خود را شناسایی و اصلاح کنند. این اصلاحات شامل استفاده از نرده کنارپله‌ها، استفاده از دستگیره مناسب در حمام و دستشویی، تأمین نور مناسب در اتاق خواب، حمام و راه پله و رفع نقایص بینایی و شنوایی فرد مبتلا است.

روز شمار هفته پوکی استخوان به این شرح است:

۲۶ مهر ۱۴۰۱: پوکی استخوان و تغذیه
۲۷ مهر ۱۴۰۱: پوکی استخوان و فعالیت بدنی
۲۸ مهر ۱۴۰۱: پوکی استخوان و ویتامین D و نور آفتاب
۲۹ مهر ۱۴۰۱: پوکی استخوان و پیشگیری از سقوط و شکستگی
۳۰ مهر ۱۴۰۱: پوکی استخوان و تشخیص به موقع
۱ آبان ۱۴۰۱: پوکی استخوان و شروع به موقع درمان
۲ آبان ۱۴۰۱: پوکی استخوان و پیگیری و تداوم درمان کامل