آنگونه که باید از تولید واکسن‌های راهبردی نسل ۳ حمایت نشد

دکتر آزادمنش در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، با بیان اینکه دانش فنی تولید واکسن‌های نسل ۳ برای تولید واکسن در آینده و همچنین برای درمان‌های دیگر دانشی راهبردی است، گفت: به نسبت زیرساختی که برای ساخت واکسن‌های نسل یک و دو ایجاد شد، آنقدر که باید از توسعه واکسن‌های نسل ۳ حمایت نشد.

وی افزود: دو سری واکسن را کار کردیم؛ یکی بر اساس واکسن سرخک که قابلیت تکثیر دارد و دیگری بر اساس آدنو ویروس، یعنی مشابه آنچه جانسون اَند جانسون و آسترازنکا کار کرده اند. نوع اول در تمام دنیا متوقف شد. چهار شرکت در جهان این کار را انجام دادند، اما در نهایت از آنجا که دیرتر وارد بازار می‌شدند فعالیت در این زمینه را متوقف کردند. کار ما هم عملا به همین وضعیت دچار شد، اما دانش فنی خوبی در زمینه تولید انبوه آن و تولید کیفی آن کسب کردیم.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور درباره سری دوم واکسن نسل ۳ که شرکتش روی آن کار کرده هم گفت: در مورد دوم یعنی آدنوویروس نوترکیب که به آنچه کاربرد فنی هم پیدا کرد نزدیک‌تر است، با وجود سعی فراوان، به دلیل نبود سرمایه کافی و امکاناتی که برای ما به عنوان یک شرکت بخش خصوصی در دسترس نبود، نتوانستیم محصول خود را به مرحله تولید برسانیم، اما یک فناوری خیلی خوب از مراحل تولید ویروس و تکثیر آن در مقیاس صنعتی و مراحل کنترل کیفی به دست آوردیم که در آینده قابلیت استفاده خواهد داشت.

دکتر آزادمنش افزود: این دانش فنی در هر دو مورد در تولید واکسن‌های دیگر و همینطور ژن درمانی به کار خواهد آمد. ما احتمالا کار‌های بعدی خود را بر روی ژن درمانی با استفاده از ابزار‌های ویروسی متمرکز خواهیم کرد.

وی در باب اهمیت واکسن‌های نسل ۳ یعنی واکسن‌های آدنو ویروسی و واکسن‌های mRNA گفت: جنبه فناورانه واکسن‌های نسل ۳، مزیت بسیار بزرگی بود و از نظر مدل فناوری این سؤال مطرح است که چرا با وجود اینکه تولید واکسن‌های نسل ۱ و نسل ۲ ساده‌تر بود چرا کشور‌های غربی سرمایه گذاری عمده خود را بر روی واکسن‌های نسل ۳ متمرکز کردند؟ جزئی از جواب این است که فناوری آن‌ها در دیگر بخش نیز در آینده به درد خواهد خورد.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور در توضیح نحوه عملکرد این واکسن‌ها نیز گفت: نسل ۳ واکسن مبتنی بر این اصل است که به جای اینکه خود آنتی ژن را تولید کنیم و به بدن ارائه بدیم، ژن آن را وارد بدن کنیم تا بدن خودش آن را تولید کند. این روش مزیت‌های قابل توجهی دارد هم به لحاظ تولید در سطح صنعتی و هم به لحاظ اینکه شباهت بسیار زیادی به عملکرد آنتی ژن‌های ویروسی در بدن دارد و در واقع مانند آن است که فرد به یک بیماری ویروسی واقعی مبتلا شده باشد از این رو پاسخ ایمنی بهتری ایجاد می‌کند.

دکتر آزادمنش در پاسخ به سؤال خبرنگار در زمینه حمایت‌های دولتی از تولید این واکسن‌های راهبردی افزود: ما واکسن آدنوویروس خود را با حمایت معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری توسعه دادیم، اما فقط در مقیاس نیمه صنعتی بود. اگر قرار بود به مرحله تولید صنعتی برسیم به حمایت بسیار بیشتری نیاز داشتیم. ما در کشور در زمینه تولید ویروس نوترکیب هیچ سایت مورد تأییدی نداشتیم و آماده کردن چنین سایتی برای ما هزینه بسیار زیادی داشت و برای همین در نهایت مجبور شدیم این طرح را متوقف کنیم.

وی ادامه داد: مسئله بسیار مهم این است که عملا شرکت‌ها و رقبای بزرگ ما عمده حمایت‌ها را جذب خود کردند و شرکت‌های کوچکتر مانند ما حمایت چندانی نشدند.