پاتک عون به تعلل میقاتی درتشکیل کابینه؛ سایه بن سلمان بر ایجاد انسداد سیاسی در لبنان

سایه بن سلمان بر تعلل میقاتی برای تشکیل کابینه

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، نجیب میقاتی، تاجر و میلیاردر ۶۶ ساله لبنانی از سپتامبر ۲۰۲۱ پس از بحران ۱۳ ماهه در تشکیل دولت لبنان، سرانجام زمام دولت را در این کشور به دست گرفت و پس از برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه مه به عنوان رئیس دولت پیشبرد امور، به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.

بعد از برگزاری انتخابات ۲۵ اردیبهشت ماه گذشته، میشل عون بار دیگر میقاتی را مامور تشکیل کابینه کرد. میقاتی با ۵۴ رای از سوی نمایندگان پارلمان توانست بر رقیبش «صالح نواف سلام»، سفیر سابق لبنان در سازمان ملل که ۲۵ رای را از آن خود کرد، پیروز شود. ۴۶ نماینده هم برای انتخاب نخست وزیر جدید، رای ممتنع دادند.

نجییب میقاتی برای تشکیل کابینه خود بیش از 4ماه فرصت داشت و حزب الله چندبار بین میقاتی و میشل عون پادرمیانی کرد تا کابینه جدید تشکیل شود و حتی در مواردی هم به توافق نزدیک شدند اما میقاتی اجرای آن را به بعد از یک سفر خارجی برای شرکت در مراسم خاکسپاری ملکه انگلیس موکول کرد و پس از آن نیز موضوع را دنبال نکرد و برهمین اساس میشل عون در سخنانی قبل از مستعفی اعلام کردن دولت میقاتی تصریح کرد که میقاتی اراده ای برای تشکیل دولت ندارد.

البته از چند ماه پیش برخی افراد مطلع و منابع آگاه با رصد رایزنی ها و تحرکات سفیر عربستان در بیروت پیش بینی می کردند که میقاتی تا قبل از پایان دوره ریاست جمهوری میشل عون زیر بارتشکیل دولت نخواهد رفت تا با در دست گرفتن اختیارات ریاست جمهوری زمینه را برای معرفی نامزد مورد نظر عربستان و همپیمانان آن برای احراز ریاست جمهوری فراهم کنند.

بر همین اساس نشست های که نبیه بری رئیس پارلمان برای تعیین جانشین میشل عون برگزار کرد همگی بدون نتیجه پایان یافت و نبیه بری ناچار شد مشورت های پارلمانی را جایگزین نشست های بدون نتیجه بکند و در اینجانیز مشخص شد همان کسانی که مایل به تشکیل دولت جدید لبنان نبودند با تعیین جانشین عون نیز موافق نیستند و در عمل سیاست وقت‌ کشی را در پیش گرفتند تا پروژه خود را در پسا عون اجرا کنند.

از این‌ رو میشل عون رئیس جمهوری لبنان بعد از نامیدی از تلاش‌های مستمر برای تشکیل کابینه جدید میقاتی در آخرین روز باقی مانده از دوره ریاست جمهوری خود طی نامه ای به پارلمان دولت میقاتی را مستعفی اعلام کرد و از این طریق سنگی را جلوی کسانی انداخت که از ماه‌ها پیش با وقت کشی در تشکیل دولت جدید برای دوره پسا عون برنامه ریزی می کردند .

عربستان اینبار تخم مرغ هایش را در سبد جعجع گذاشته است

بازیگردان اصلی برنامه‌های مداخله‌جویانه ریاض در لبنان، «ولید البخاری» سفیر عربستان است که با همکاری سمیر جعجع در پی تصاحب پست ریاست جمهوری لبنان است. وی برخلاف منصب سیاسی خود به‌عنوان سفیر، همواره رفتاری غیردیپلماتیک و غیرحرفه‌ای در لبنان داشته است و اغلب بدون اطلاع برای مدتی نامعلوم از این کشور خارج می‌شود و دوباره با انگیزه‌های خاص خود برمی‌گردد.

ولید البخاری با جولان دادن در مناطق مختلف لبنان و دیدار با شخصیت‌های اهل‌تسنن، برگزاری نشست‌های متعدد با جنبش‌های جوانان، تبلیغ چشم‌انداز 2030 «محمد بن سلمان» ، دیدار با انجمن‌های اجتماعی و دانشگاهی... و دادن وعده کمک‌های مالی به آن ها، در اجرای پروژه نفوذ در حوزه ریاست جمهوری لبنان برای دوره پسا عون است.
شواهد موجود نشان می دهد که عربستان بعد از ناامیدی از سعد حریری برای پیشبرد برنامه های آشوب طلبانه خود در لبنان، به سمت جناح های راستگرای مسیحی از جمله سمیرجعجع روی اورده است و افزایش کرسی های این جریان در انتخابات پارلمانی گذشته حاصل حمایت های گسترده مالی عربستان بوده است و بر همین اساس این احتمال که برای پسا عون هم برنامه جدیدی به واسطه جعجع داشته باشند بعید نیست.

نگاهی به نتایج انتخابات پارلمانی لبنان نشان می‌دهد که در اردوگاه مسیحیان دست بالا با سمیر جعجع و حزبش «نیروهای لبنانی» بوده است که این به معنای از دست دادن اکثریت برای میشل عون و رهبر حزب جنبش آزاد میهنی است. جنبش آزاد میهنی که یک گروه مسیحی به ریاست جبران باسیل داماد عون است و عون هم عضو این حزب سیاسی است، بیشترین ناکامی را تجربه کرد و با از دست دادن ۱۱ کرسی در پارلمان جدید ۱۸ نماینده دارد. در مقابل “قوات لبنانی» که یک حزب مسیحی با گرایش راست و افراطی است، توانست با کسب ۲۱ کرسی نسبت به دوره قبل شش نماینده بیشتر داشته باشد. حزب مسیحی کتائب نیز با فرستادن پنج نماینده رشدی در سطح دو کرسی را تجربه کرد.

شرکت نکردن سعد حریری به عنوان رهبر جریان المستقبل در انتخابات پارلمانی گذشته از دیگر ویژگی های بارز این انتخابات بود. عربستان تا مدت ها روی سعد حریری سرمایه گذاری کرده بود اما بعد از اینکه وی نتوانست خواسته های بن سلمان را محقق کند از چشم وی افتاد ابتدا در ریاض بازداشت و زندانی و سپس به تدریج از صحنه سیاسی لبنان کنار گذاشته شد به گونه ایی که جریان مستقبل به رهبری سعد حریری در انتخابات ۲۵ پارلمانی گذشته شرکت نکرد و نماینده‌های وابسته به حزب المستقبل که به صورت فردی و غیر حزبی کاندید شدند، توانستند تنها ۷ کرسی را از آن خود کنند در حالی که حزب المستقبل در پارلمان قبلی لبنان ۲۰ نماینده داشت.

چرا بن سلمان چشم به تصاحب کاخ  ریاست جمهوری لبنان دوخته است؟

جدا از اینکه طی دوره های گذشته روسای جمهور لبنان به عنوان متحد و همپیمان حزب الله و مقاومت عمل کرده اند که آخرین ثمره آن وادارکردن رژیم صهیونیستی به ترسیم مرزهای دریایی با لبنان با شروط این کشور بوده است، در قانون اساسی لبنان ، رئیس جمهور از اختیارات زیادی برخورداراست.

لبنان ساختار سیاسی کاملا ویژه‌ای دارد و با آنکه این کشور دارای یک نظام پارلمانی است اما اختیارات و قدرت رئیس جمهور نیز کم نیست. رئیس جمهور تنها کسی است که می‌تواند حکم نخست وزیر را تنفیذ کند و در انتخاب نخست وزیر هم دست بالایی دارد. همزمان او بدون دخالت پارلمان می‌تواند نخست وزیر را برکنار کند.
پس از توافق طائف در سال ۱۹۸۹ میلادی، رئیس جمهور برخی از اختیارات خود را به سود شورای وزیران و کابینه دولت از دست داد اما رئیس جمهور هنوز قدرت زیادی در ساختار سیاسی لبنان دارد.

رئیس جمهوری، که معمولاً یک مسیحی مارونی است با دو سوم آراء برای یک دوره ۶ ساله از سوی نمایندگان مجلس انتخاب می‌شود. رئیس جمهوری پس از مشورت با نمایندگان مجلس و بر اساس معرفی اکثریت نصف بعلاوه یک نفر از نمایندگان مجلس، نخست وزیر را معرفی و مکلف به تشکیل کابینه می‌سازد. بر اساس قانون اساسی لبنان، رئیس جمهوری، رئیس کشور، نماد وحدت ملی است و وظیفه پاسداری و احترام به قانون اساسی و حفظ استقلال، وحدت و حاکمیت ارضی این کشور را بر عهده دارد.

در ماده ۴۹ قانون اساسی لبنان درباره نحوه انتخاب ریاست جمهوری آمده است: رئیس جمهوری در دوره اول رای‌گیری بر اساس رای دو سوم نمایندگان شرکت کننده و در دوره‌های بعدی بر اساس اکثریت مطلق انتخاب می‌شود. رئیس جمهوری لبنان ریاست شورای عالی دفاع و فرماندهی عالی نیروهای مسلح را بر عهده دارد و نیروهای مسلح نیز زیر نظر هیات دولت انجام وظیفه می‌کنند. رئیس جمهوری هر زمان که بخواهد می‌تواند ریاست نشست هیات وزیران را بر عهده داشته باشد بدون اینکه در رای گیری شرکت کند.

تفویض حکم نخست وزیری، صدور دستور تشکیل کابینه و قبول استعفای وزراء یا برکناری آنها با توافق نخست وزیر، صدور احکامی مبنی بر قبول کابینه یا مستعفی اعلام کردن آن و صدور عفو ویژه و صدور عفو عمومی با مجوز قانون از وظایف مهم رئیس جمهوری لبنان است. همچنین رئیس جمهوری اختیار انتشار قوانین مصوب مجلس ملی و صدور مقررات مکمل برای تضمین اجرای قوانین و نیز مذاکره و تصویب معاهدات را دارا است.

بر اساس ماده ۶۵ و ۷۷ قانون اساسی لبنان، رئیس جمهوری می‌تواند از شورای وزیران بخواهد تا پارلمان را پیش از پایان دوره‌اش منحل کند و در صورت تصویب شورای وزیران، پارلمان منحل می‌شود و رئیس جمهوری دستور انحلال پارلمان را صادر خواهد کرد. دریافت استوارنامه‌های سفرا و مسئولیت بستن قراردادها با هماهنگی نخست وزیر و انتصاب کارکنان دولت نیز از وظایف رئیس جمهوری است. دولت تعیین سیاست‌های کلی در تمامی زمینه‌ها، نظارت بر اجرای قوانین، تعیین کارکنان در نهادهای رسمی و دیگر صلاحیت‌هایی را به عهده دارد که در قانون پیش بینی شده است. رئیس جمهوری شورای عالی دفاع و فرماندهی کل نیروهای مسلح را بر عهده دارد.

نتیجه:

درحالی که همپیمانی میشل عون و حزب الله ضمن عبور دادن لبنان از انواع توطئه ها و فشارهای اقتصادی در آخرین روزهای ریاست جمهوری میشل عون برگ پیروزی جدیدی را بنام لبنان با وادار کردن اسرائیل به ترسیم مرزهای دریایی خود طبق شروط لبنان به ثبت رساند اکنون عربستان تا جوهر این توافقنامه خشک نشده به نیابت از تل آویو برای از بین بردن این پیروزی در دوره پسا عون وارد عمل شده است اما حفظ همبستگی و اتحاد لبنانی ها می تواند این تلاش ها را خنثی کند همچنانکه تلاش های عربستان برای ممانعت از تشکیل دولت جدید عراق نیز ناکام ماند و کابینه جدید السودانی در کم ترین زمان ممکن تشکیل و از پارلمان رای اعتماد گرفت. احمد کاظم زاده