محافل مذهبی زنانه؛ منابع پنهان حل مسائل اجتماعی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مجموعه وبینار‌های تخصصی ایام فاطمیه با عنوان «خانه مادری» با موضوع «محافل خانگی زنانه» با سخنرانی تابعی، کارشناس حوزه بانوان از سوی هیئت تشکل‌های دینی برگزار شد.

تابعی طی سخنانی در این نشست بیان کرد: نوآوری اجتماعی پاسخ خلاقانه به یک مشکل اجتماعی است؛ لذا شاید این مقوله موضوع جدیدی نباشد و مردم همواره در طول تاریخ سعی کرده‌اند برای رفع نیاز‌های خود در چارچوب نوآوری‌های اجتماعی راه‌حل‌های جدید پیدا کنند؛ لذا در شرایط جامعه ما و با چالش‌های زیادی که با آن مواجه هستیم، با مسائلی روبه‌رو می‌شویم که اهمیت موضوع نوآوری را برای ما چند برابر می‌کند.

وی افزود: در بحث نوآوری اجتماعی با طیف گسترده‌ای از تعاریف مواجه هستیم که شرایط فرهنگی، دینی، اجتماعی و ... در این عرصه نقش بازی می‌کنند. در جامعه امروزی با مشکلاتی همچون اعتیاد، طلاق، بدسرپرستی، مهارت‌های زندگی و ... روبه‌رو هستیم که به نوعی در این زمینه تلاش می‌کنیم بانوان را در جلسات خانگی توانمند کنیم تا در سطح محلی و بومی، برای حل مسائل خود تلاش کنند.

محافل مذهبی خانگی و نوآوری اجتماعی
تابعی بیان کرد: محافل خانگی به نوعی، نوآوری اجتماعی هستند و خود این مسئله نیز جزء مسائل پیچیده است. سیستم‌های پیچیده دو ویژگی مهم دارند. اولین ویژگی آن‌ها این است که متغیر‌های زیادی دارند. یک بانوی فعال در جلسات مذهبی با طیف وسیعی از مخاطبان رو به رو است که هر کدام نیاز‌های متفاوتی دارند. ویژگی دوم این است که متغیر‌ها با یکدیگر در حال تعامل بوده و بر روی یکدیگر تأثیر می‌گذارند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم مسائل را در سه دسته تقسیم کنیم، باید بیان کنیم که مسائل ما می‌توانند در ذیل مسائل ساده، پیچیده و درهم تنیده قرار گیرند. مسائل ساده مسائلی هستند که طبق دستوری مشخص پیش رفته و نتیجه آن مشخص است. مسائل پیچیده مسائلی هستند که نتیجه آن قابل پیش‌بینی نیست و نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. در رابطه با مسائل درهم تنیده نیز نکاتی مطرح می‌شود که علل زیادی دارند و به شرایط مختلف اجتماعی بازمی‌گردند.

تابعی بیان کرد: پس از جنگ تحمیلی مشکلات زیادی در جامعه داشتیم که نقش منابع پنهان در این حوزه کاملاً مشهود بوده است. برای برپایی جلسه خانگی باید مکان، بودجه کافی برای دعوت از مبلّغ و مداح و ... را در اختیار داشته باشیم. خود جلسات خانگی یک موضوع تاریخی هستند و از ابتدای تاریخ اسلام وجود داشته‌اند. این موضوع، نوعی نوآوری دینی بوده و تمامی نوآوری‌های اجتماعی در آن وجود دارد. این جلسات ظرفیت عظیمی است که باید از آن برای رفع مشکلات اجتماعی استفاده شود.

وی ادامه داد: توجه به این نکته مهم است که نمونه‌های بسیار زیادی در بحث منابع پنهان در حوزه کار‌های زنانه وجود دارد که می‌توان از آن‌ها بهره برد. در پشتیبانی از جبهه‌ها، ایام کرونا و ... هیئت‌های خانگی بانوان کمک‌های بسیار شایان توجهی به جامعه کردند. باید این انگیزه را ایجاد کنیم که جلسات خانگی بانوان هدفمندتر و مؤثرتر شده و در جامعه تأثیر بیشتری باشند.

کارکرد جلسات مذهبی خانگی
تابعی تصریح کرد: جلسات خانگی دارای کارکرد‌های فراوانی همچون پرکردن اوقات فراغت، همبستگی فردی و اجتماعی، اقدامات داوطلبانه و خیریه مانند واسطه‌گری ازدواج، تأمین جهیزیه، رفع اختلاف زوجین، مشورت در مشکلات روزمره، رفع نیاز‌های اقتصادی، کمک به خانواده‌های کم‌توان، اشتغال خانگی و ... هستند.

وی اظهار کرد: جلسات خانگی بانوان از نگاه دینی و اجتماع بسیار مهم و تأثیرگذار هستند. مبلّغانی که در این جلسات به بحث و ارائه نقطه نظرات می‌پردازند باید مهارت‌های لازم را کسب کنند. یکی از آثار و برکات جلسات خانگی، بحث تعالی درونی و اخلاقی افراد است. حضور در جلسات باید به تعالی درونی و درونی شدن ارزش‌های اخلاقی حضار کمک کند.

تابعی افزود: البته نباید اجازه دهیم که جلسات خانگی تبدیل به ضد ارزش شوند و شرایطی فراهم شود تا گروه زیادی از بانوان که مخاطبان این جلسات هستند، تحت تأثیر آسیب‌های فراوان قرار گیرند. یکی از آثار جلسات خانگی کسب فضایل اخلاقی است. مبلّغان باید برای ارتقای اخلاقی مخاطبان خود در این جلسات برنامه‌ریزی و اقدام کند.

وی تصریح کرد: یکی از مسائل مهم در جلسات خانگی رعایت سادگی در همه ابعاد این جلسات همچون فضا، مدل پذیرایی و ... است. پدیده‌های پیچیده به این صورت است که ارتباط بین ارکان و ابعاد آن مشخص است یعنی تعالی فردی بر تعالی اجتماعی، بهبود روابط خانوادگی، توسعه سنت‌های حسنه و ... مؤثر است. تعالی اجتماعی از جمله کارکرد‌های موفق جلسات خانگی است و رفع نیاز‌های مردم محله در حوزه‌های مختلف از جمله این کارکردهاست.

تابعی ادامه داد: اثر دیگر جلسات خانگی بانوان، بهبود روابط خانوادگی است. ارتباط و ارتقای اخلاقی اعضای این جلسات باعث ایجاد رابطه بهتر در میان اعضای خانواده خواهد شد. در جامعه فردگرای امروزی این ارتباطات بسیار مؤثر هستند. باید تلاش کنیم که آثار جلسات خانگی را به صورت هدفمندتر پیگیری کنیم.

توسعه سنت‌های حسنه
وی بیان کرد: اثر مهم دیگر جلسات خانگی توسعه سنت‌های حسنه مانند صندوق قرض‌الحسنه و .. است. در بحث سنت‌های حسنه بسیاری از مشکلاتی که در جامعه امروزی با آن مواجه هستیم، با حضور در این جلسات حل و رفع خواهد شد. تمامی این مسائل در نهایت به ارتقای سطح روابط اجتماعی و تعالی و رشد می‌انجامد.

تابعی بیان کرد: نزول برکات الهی، امداد الهی و گره‌گشایی در مسائل فردی و خانوادگی از جمله برکات جلسات خانگی است. بسیاری از علما به روضه‌های هفتگی و برگزاری جلسات مختلف تأکید داشتند و این مسئله را موجب نزول رحمت الهی می‌دانستند. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بر این موضوع تأکید داشته و خود نسبت به برپایی جلسات روضه‌خوانی اقدام می‌کنند.

ارتقای فرهنگ سیاسی و انقلابی
وی تصریح کرد: البته باید بدانیم که چنانچه برنامه‌ریزی صحیحی برای برپایی این جلسات نداشته باشیم، ممکن است با چالش‌ها و مشکلاتی در این زمینه مواجه باشیم. یکی دیگر از آثار مهم جلسات خانگی زنانه ارتقای فرهنگ سیاسی و انقلابی است. با این نکته بیگانه نیستیم که زنان از ابتدای انقلاب اسلامی نقش مهمی در پیشبرد اهداف نظام اسلامی داشتند و امروز نیز زنان ما نقش مهمی در جهاد تبیین دارند و باید با این نقش خود به خوبی آشنا باشند.

تابعی تصریح کرد: جلسات خانگی زنانه که مخاطبان آن‌ها بانوان هستند، نقش کلیدی در عرصه جهاد تبیین و ارتقای فرهنگ سیاسی و انقلابی دارند. امروز جلسات خانگی بانوان نیازمند بازخوانی است که باید از این ظرفیت بزرگ برای رشد و تعالی امت اسلامی و حل مسائل اجتماعی استفاده کنیم. بازیگران اصلی این عرصه بانوان هستند. همچنین، در عین حال که جلسات گوناگون و فراوانی برگزار می‌شود، بانوان طبقه متوسط و خانه‌دار در این محافل حضور حداکثری دارند و می‌توانند آگاهی‌ها و اطلاعات را به خوبی از این محافل به دست آورند. اگر به جلسات خانگی توجه نکنیم، دشمن از این ظرفیت در بحث‌های ضد ارزشی و ضد دینی استفاده خواهد کرد. امروز باید مأموریت بانوی اسلامی را بازخوانی کنیم و در عرصه اجتماعی حاضر شویم.