درمان قطعی ۸۰ بیماری خونی با استفاده از سلول های بنیادی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، دکتر رضا گلستانی مسئول مرکز پذیره نویسی سلول‌های بنیادی خون ساز  در سازمان انتقال خون ایران در برنامه صبح و گفتگو شبکه  رادیو گفتگو در باره کاربرد سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری‌ها گفتگو کرد .

سوال: این واژه سپاس که مجموعه شما دارد مخف چه کلماتی است؟ 
گلستانی: پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون ایران.

سوال: از دستاورد‌های سلول‌های بنیادی بفرمایید چه بیماری‌هایی را می‌شود از این روش استفاده کرد و به هر حال به سمت بهبود برد؟
گلستانی: ابتدا باید بگوییم که سلول‌های بنیادی چه سلول‌هایی را می‌سازند که سلول‌های بنیادی خون ساز که ما حوزه کاری مان هست سلول‌های خونی مثل گلبول‌های قرمز رامی سازند که کار این‌ها انتقال اکسیژن در بدن است سلول‌های گلبول‌های سفید خون را می‌سازند که کارشان ایمنی و دفاع از بدن است و پلاکت‌ها را می‌سازند که کارشان جلوگیری از خونریزی است بنابراین اگر کسی سلو‌های بنیادی اش دچار مشکل باشد یا نقص در تعداد یا عملکرد این نوع سلول‌ها یعنی گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید یا پلاکت‌ها داشته باشند پیوند سلول‌های بنیادی  می‌تواند این نوع بیماری‌ها را در واقع درمان قطعی بکند که لیستی بالغ بر ۸۰ بیماری مختلف خونی است.

سوال:و این امکان هست که در کشور ما روند بهبود انجام بشود از طریق  همین سلول‌های بنیادی؟
گلستانی: بله خوشبختانه این امکان است کلا  سالانه دوهزار نیازمند پیوند سلول‌های بنیادی خون سازدر کشور ما مورد جدید داریم که نزدیک به هزار و سیصد تا پیوند در سال انجام می‌شود از این موارد تقریبا ۶۰ درصدش از پیوند سلول‌های بنیادی خود فرد است ۲۰ درصد از خویشاند‌ها و ۲۰ درصد دیگر هست که کسی را پیدا نمی‌کنند و برای همین باید از غیر خویشاوند سلول‌های بنیادی بگیرند کار ما در این سازمان همین است که در واقع افرادی که داوطلب هستند از اهداکنندگان خون در سازمان انتقال خون با آن‌ها صحبت می‌کنیم که اگر تمایل داشته باشند از آن‌ها نمونه میگیریم اگر شاخص‌های ژنتیکی شان با بیماران یکی باشد از آن‌ها دعوت می‌شود برای اهدای سلول‌های بنیادی.

سوال: هر کسی که می‌آید خون می‌دهد می‌تواند سلول بنیادی هم اهدا کند یا مراکز جدایی دارد؟
گلستانی: تقریبا نیمی از مراکز پذیره نویسی سلول‌های بنیادی خون ساز از انتقال خون‌ها شروع شدند کارشان چرا،   چون سالم‌ترین اهدا کنندگان را دارند سازمان انتقال خون و ما ویژگی دیگری که داریم این است که گستره جغرافیای در سراسر  کشور داریم بیش از ۲۰۰ مرکز اهدای خون داریم این به معناست که ما تمام قومیت‌های کشورمان دسترسی داریم یک بانک سلول‌های بنیادی خون ساز خوب باید بتواند تمام بیماران را پوشش بدهد از قومیت‌های مختلف هستند بنابراین اهداکنندگانشان هم باید از  قومیت‌های مختلف باشد از این جهت الزامی است که هیچ کشوری اینقدر پول ندارد که بیاید شاخص‌های ژنتیکی تمام مردمش را تعیین کند تا بتواند بیمارانش را پوشش بدهد باید اهدا کنندگان را انتخاب کند بهترین انتخاب کنندگان را که شانس مطابقت‌های ژنتیکی اهداکننده با آن‌ها یکی باشد این یعنی قومیت‌های مختلف و ما در واقع یک مزیت غیر قابل رقابت داریم در کشور با سازمان‌ها و مراکز دیگر دسترسی به سایر قومیت‌ها داریم نکته بعدی این است که ما در سازمان انتقال خون بیش از ۵۰ سال است که کارمان احیای داوطلبانه است یعنی متخصص‌های ما در امر احیا تقریبا هیچ سازمانی این متخصصین را و این سابقه کار را ندارد نکته دیگری که هست این است که ما یک گنجینه‌ای از رضایت و اعتماد مردمی داریم در سازمان  انتقال خون این هم غیرقابل رقابت است ما در کرونا در کشور‌های دنیا ۳۰ درصد افت اهدای خون داشتند در صورتی که ما ۸ درصد بیشتر افت نداشتیم این نشانه اعتماد بسیار زیاد است بنابراین سازمان انتقال خون ایران به عنوان بانک ملی سلول‌های بنیادی شروع به کار کرد، اما متاسفانه بودجه ملی نیامد این سمت بودجه ملی یعنی چی یعنی اگر یک طرح ملی یک کشور دارد یک پولی را از مردم میگیرد برساند به دست آن قربانی که به مردم خدمت رسانی می‌کند و داوطلبانه این کار را می‌کند مزیت‌های غیررقابتی دارد که ما هستیم الان ما همه چیزمان از جذب اهدا کنندگان مهیاست سابقه، تخصص و اعتمادملی و اگر بودجه را که ۵ هزار میلیارد تومانی که مجلس تصویب کرده در امر پیوند قسمتیش بیاید سمت انتقال خون که ما بتوانیم فناوری‌های پایه را در اینجا راه اندازی کنیم در جذب مشکلی نداریم وتعیین شاخص ژنتیکی مشکل داریم از نظر فناوری اگر این بودجه را به ما برسانند ما میتوانیم نیاز‌های کشور را تا حدود زیادی پوشش بدهیم.

سوال: درچه سنی افراد می‌توانند بیایند و خون بدهند و سالی چندبار؟
گلستانی : برای خون دادن ۱۸ تا ۶۵ است،   ولی سلول‌های بنیادی ۱۸ تا ۵۰ سال است.