بالندگی صنعت تولید تجهیزات پتروشیمی

به گزارش خبرنگار تحریریه صنعت خبرگزاری صدا و سیما؛ اوایل دهه ۷۰، زمانیکه در شازند استان مرکزی، بزرگترین پتروشیمی کشور پا می‌گرفت، ۱۰۰ درصد تجهیزاتش که ساخت کشور‌های اروپایی بود از بنادر جنوبی وارد کشور می‌شد. آقای نجفی که زمانی در مجتمع پتروشیمی شازند مسئولیت داشته می‌گوید: سه ماه طول می‌کشید تا این سازه‌های غول پیکر از بندر عباس یا بوشهر به محل کارگاه مجتمع پتروشیمی در شازند استان مرکزی انتقال یابد.

 

این کارشناس صنعت پتروشیمی می‌گوید رآکتور‌های بزرگ را هنگام انتقال به ۴ قطعه تقسیم می‌کردند تا بتوانند انتقال دهند که مستلزم هزینه‌های زیاد نقل و انتقال و زمان بر بود. اما یه دهه بعد ورق برگشت، آنطور که آقای نجفی می‌گوید در اوایل دهه ۸۰ تجهیزات مورد نیاز در ساخت پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های بندر امام خمینی در استان خوزستان و پارس جنوبی در عسلویه استان بوشهر، در کارخانه‌های ماشین سازی و آذرآب اراک ساخته می‌شد و به این مناطق ساحلی منتقل می‌شد.

 

به عنوان نمونه فقط در فاز ۱۳ پارس جنوبی، ۴۶ برج نصب شده که بخشی از این برج‌ها قبلا از اروپا وارد شده بود، اما الان در آذرآب اراک ساخته می‌شود. این یعنی دیگر از واردات این تجهیزات بزرگ بی نیاز شده بودیم. انتقال این تجهیزات غول پیکر از اروپا و سایر کشور‌ها هزینه‌های زیادی در حمل و نقل بر کشور تحمیل می‌کرد و ارزبری بالایی هم داشت، اما ساخت داخل این تجهیزات علاوه بر اشتغال آفرینی، ارزش افزوده ایجاد می‌کرد، زیرا تولیدات فولاد مورد نیاز در داخل انجام می‌شد.

 

معاون ماشین آلات و تجهیزات وزارت صمت می‌گوید: عمده پالایشگا‌های قبل از انقلاب ما، پالایشگاه‌های نفت بود که در مقایسه با مجتمع‌های پتروشیمی پیچیدگی کمتری دارد، زیرا نشت نفت مشکلی بوجود نمی‌آورد، اما اگر کوچکترین نشتی در مجتمع‌های پتروشیمی گازپایه اتفاق بیفتد خسارت جبران ناپذیری خواهد داشت. 

 

سید محمد موسوی می‌افزاید: اکنون در وزارت نفت از پالایشگاه‌های نفتی عبور کردند، این پالایشگاه‌ها عمدتا ساخت داخل است، کار بزرگی که بعد از انقلاب انجام شد ساخت مجتمع‌های پتروشیمی بود، بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار در مراحل مختلف پارس جنوبی در عسلویه سرمایه گذاری شده که به طور میانگین ۷۰ درصد آن ساخت داخل است بنابراین به همین میزان ارز کمتری از کشور خارج شده است.

 

احسان ثقفی رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت می‌گوید: باوجود جنگ تحمیلی و تحریم‌های ظالمانه و سخت، هیچ گاه چرخه تولید نفت، گاز و پتروشیمی متوقف نشد، همین سازندگان داخلی بودند که نگذاشتند حتی یک روز صنعت نفت متوقف شود.

 

تا چند سال قبل فقط تجهیزات ثابت و ایستا مثل بویلر‌ها و رآکتور‌ها را تولید می‌کردیم، حالا با تولید تجهیزات دوار و پکیج‌های فرایندی، چرخه تامین تجهیزات مجتمع‌های پتروشیمی کامل شده است. 

 

معاون ماشین آلات و تجهیزات وزارت صمت در این باره خبر خوشی برای مردم دارد. او می‌گوید: پکیج‌های فرایندی و تجهیزات دوار مانند پمپ‌های مورد نیاز صنعت نفت و پتروشیمی و تجهیزات فوق سرد یا کلدباکس‌ها که فناوری بسیار پیچیده‌ای دارند، در کشور بومی سازی شده است و حالا دو شرکت در کشور، تجهیزات فوق سرد پتروشیمی‌ها را تولید می‌کنند. تجهیز فوق سرد از بخش‌های حیاتی ردیف‌های گازی پالایشگاه‌ها محسوب می‌شود و نبود این تجهیز، تولید خط گازی پالایشگاه را زمین گیر می‌کند. 

 

آقای موسوی از دستیابی به فناوری تولید بریزینگ آلومینیوم مخصوص این تجهیز فوق سرد خبر می‌دهد و می‌افزاید: بریزینگ آلومینیومی که در این تجهیز استفاده می‌شود از آنجا که کاربرد دوگانه دارد ۱۰۰ درصد تحریم است. 

 

معاون ماشین آلات و تجهیزات وزارت صمت می‌افزاید: امروز بلوغ این صنعت را به سمت تولید پکیج‌های فرایندی خیلی پیچیده بردیم که تولید انبوه ندارد بلکه برای هر پالایشگاه یا پتروشیمی باید تجهیز مخصوص آن طراحی شود.

 

بنا به گفته رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت، هم اکنون جزو ۶ کشور دارنده فناوری تولید تجهیز فوق سرد صنعت پتروشیمی هستیم.

 

به یکی از شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات فشرده سازی (کمپرسور) مورد نیاز صنعت نفت و گاز و پتروشیمی سر می‌زنیم. صنعتگران اصفهانی در این شرکت دانش بنیان توانسته اند نخسیتن بار در غرب آسیا، بوستر کمپرسور با قدرت ۱۰۰ کیلووات با حجم ۴۵ متر مکعب تولید کنند و توان تولید بوستر کمپرسور با قدرت‌های بالا حتی تا هزار کیلووات را هم دارند.

 

احمدرضا رشیدی مدیر فنی این شرکت دانش بنیان می‌گوید: این کمپرسور را اگر کسی از خارج بخرد و خرابی به وجود بیاید به خاطر تحریم‌ها برای تامین قطعات به دردسر زیادی می‌افتد.

 

مدیر تحقیق و توسعه یکی از مجتمع‌های پتروشیمی هم از موردی می‌گوید که برای پمپ‌های فرایندی این مجتمع پیش آمده بود و شرکت‌های دانش بینان وارد عمل شدند تا مشکل را حل کنند.

 

حامد کاظمی می‌گوید با توجه به اینکه دانش تولید این پمپ‌ها در کشور بومی سازی شده بود با یکی از این شرکت‌های سازنده دانش بنیان وارد مذاکره شدیم و خوشبختانه عملیات طراحی، بازطراحی و ریخته گری انجام شد و هم اکنون آماده نصب این پمپ‌ها هستیم و عملا واردات آن منتفی شده است.

 

غلامرضا فخر مدیر تعمیرات این مجتمع پتروشیمی هم می‌گوید ساخت این قطعات توسط سازنده‌های داخلی ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه‌ها را کم می‌کند. 

 

در حوزه تجهیز سازی مجتمع‌های پتروشیمی و پالایشگاهی نه تنها نیاز خود را تامین می‌کنیم بلکه حالا جزو کشور‌های سازنده این تجهیزات در جهان هم شناخته شده ایم. رئیس انجمن سازندگان صنعت نفت می‌گوید: رتبه دهمی جهان را در این حوزه داریم.

 

معاون تجهیزات و ماشین آلات وزارت صمت هم می‌گوید: در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا در تولید محصولات پتروشیمی، جزو ۲ کشور نخست هستیم این در حالی است که ما در تحریم مطلق بودیم و سایر کشور‌ها این منطقه، هیچ تحریمی نداشتند. 

 

آقای موسوی می‌افزاید: علاوه بر توانمندی تولید تجهیزات مورد نیاز صنعت پالایشگاهی و پتروشیمی، دانش طراحی و احداث این مجتمع‌ها را هم داریم و به صدور تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی رسیده ایم طوری که حالا پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های از کار افتاده برخی کشور‌های امریکای لاتین مانند ونزوئلا و برخی کشور‌های افریقایی را تعمیر اساسی می‌کنیم.

 

آقای ثقفی رئیس انجمن سازندگان صنعت نفت هم از رایزنی با برخی کشور‌ها برای ساخت پالایشگاه و مجتمع پتروشیمی خبر می‌دهد.

 

معاون تجهیزات و ماشین آلات وزارت صمت می‌گوید: صادرات خدمات فنی و مهندسی و به تبع آن ساخت پالایشگاه و مجتمع‌های پتروشیمی به دنبال خود زنجیره‌ای از تولیدات و تجهیزات داخلی را صادر می‌کند که ارزآوری خوبی برای کشور در پی خواهد داشت.

 

آنچنان که آقای موسوی می‌گوید ساخت هر پالایشگاه یا مجتمع‌های پتروشیمی تا ۵ میلیارد دلار هزینه دارد و حالا با داخلی سازی تجهیزات و قطعات، این صنعت نه تنها ارزبری ندارد بلکه به مرحله ارزآوری هم رسیده است.